Sh. Murodov, R. Ismatullayev

110


I
3.13- rasm.

masshtabi (o‘lchami) asliga nisbatan ikki marta (Sin 30°=0,5 bo‘lgani uchun) qisqaradi.

Bajarilgan II va III chiqarilib yasalgan profillarning aynan
o ‘xshashligi rasmdan ko‘rinib turibdi. Topografik sirtning ixtiyoriy joylashgan nuqtasi 21,5 ning son belgisini aniqlash rasm dan tushunarlidir. Topografik sirtga tegishli biror masalaning nisbatan aniq yechimiga II chiqarilib yasalgan profildan foydalanish qulaydir.
Misol, Topografik sirt o‘z gorizontallari, ularning son belgilari va bu joyda konturi to'rtburchak hamda aylana yoyi bilan chegaralangan qurilish maydonining konturi berilgan. Tuproq kovlab olish qiyaligi /=1:1, tuproq to‘kish qiyaligi i—2:3 bo‘lsa, tuproq ishlari chegaralari va topografik sirt profili maydoncha kesimi ko‘rsatgan A-A yo‘nalish bo‘yicha yasalsin (3.14-rasm).
Buning uchun quyidagi yasash algoritmlari bo‘yicha ish bajariladi.


111


3.14- a va b rasm.

1. 
   Maydoncha balandligi 19 bo‘lgani uchun topografik sirtning 19-gorizontali nolinchi ish chizig‘i deb belgilanadi (3.14- a rasm).
   
2. 
   Topografik sirtning 19-gorizontalidan o ‘ng tomoni baland bo'lgani uchun maydoncha konturi chegarasidan 1-metrga ariqcha
   

112
uchun joy ajratiladi. So‘ngra maydoncha nishab tekisliklarining o‘zaro kesishish chiziqlari va topografik sirtda tuproq kovlab olish chegaralari aniqlanadi.

3. 
   19-gorizontaldan chap tom onda maydoncha nishab tekisliklarining o'zaro va aylanma konus bilan kesishish chiziqlari aniqlanadi. So‘ngra topografik sirtda tuproq to'kish chegaralari belgilanadi.
   
4. 
   A-A yo‘nalish bo‘yicha maydoncha qirqimi va topografik sirt profili yasash uchun:
   

Chizmaning bo‘sh joyida ixtiyoriy a to ‘g‘ri chiziq va uning oralari 1 metrda parallel qilib 14, 15, 16, ... 22 to ‘g‘ri chiziq o‘tkaziladi.
Bu chiziqlarga perpendikular o‘q chiziq o'tkazilib (3.14- rasm, b), 19-gorizontal chiziqqa 0 nuqta belgilanadi.