Sh. Murodov, R. Ismatullayev

3.5-§. TOPOGRAFIK SIRTNING TO‘G‘RI CHIZIQ BILAN KESISHISHI

Topografik sirtning to ‘g‘ri chiziq bilan kesishish nuqtalarini yasash muammolari ko'pgina muhandislik masalalarini hal qilishda katta ahamiyatga ega. Masalan, turli ko'rinishdagi suv quvurlarini yer ostidan o ‘tkazish, turli novlarni o‘rnatish, tunnellar o‘tkazish va hokazolarda.


114
Topografik sirtning to ‘g‘ri chiziq bilan kesishish nuqtasini yasashda asosan quyidagi ikki usul mavjud:

1. 
   Yordamchi tekisliklar yoki gorizontal chiziqlar usuli.
   
2. 
   Profil qurish usuli.
   

1-usul. A(A\7) va B ( ffn) nuqtalar orqali berilgan to‘g‘ri chiziqning gorizontallari va ularning son belgilari bilan berilgan topografik sirtni kesishish nuqtasini yordamchi tekisliklar usuli bilan yasashni ko‘rib chiqamiz (3.16- rasm). Buning uchun yasashlar quyidagicha bajariladi.

1. 
   Berilgan to‘g‘ri chiziq orqali yordamchi P tekislik o‘tkaziladi. Buning uchun to‘g‘ri chiziqning A \ n va B'n nuqtalaridan P tekislikning 17- va 11- gorizontal chiziqlari ixtiyoriy yo'nalishda o ‘tkazilsa kifoya.
   
2. 
   So‘ngra P tekislikning A \ 1B'n chizig‘i darajalanib,
   

unda 12, 13, 14 va hokazo nuqtalarning o ‘rni aniqlanadi.
13 12 11 10


IS 17 16 15 14
3.16- rasm.
115
Bu nuqtalardan tekislikning oraliq gorizontal chiziqlari o ‘t- kaziladi.

3. 
   Yordamchi P tekislik va topografik sirtning son belgilari bir xil bo'lgan gorizontal chiziqlarining kesishish nuqtalari yasaladi va tartib bilan tutashtirilib, n' chiziq hosil qilinadi.
   
4. 
   So‘ngra tekislik va topografik sirtning kesishish chizig‘i n' bilan to ‘g ‘ri chiziqning kesishish M (A f145) nuqtasi belgilanadi.