Sh. M. Narziyev sh. X. Kiikbonov

! Bekkerel
(B k) - b ir sek u n d d a y ad ro n in g I m arta tushishi;
Kyuri
(ki) - m u h itn in g ra d io n u k lid lar bilan iflo slan g an lig in i b aholash uchun 
ishlatiladi. I Ki = 3,7 10lu B kA .
Nurlanishning ekspozitsion dozasi -
n u rlan ish n in g io n lash qobiliyati bilan 
xarak terlan ad i
Ek\'ivalent doza
v
ionli 
n u rla m in g
tirik 
to 'q im a la rg a
ta 's iri 
bilan 
xarak terlan ad i O 'lc h o v birligi - Z iv ert (Zv). 1 Z v= 100B er.
Ber
- R en tg en n in g b io lo g ik ekvivalenti
Ionli n u rla n ish la rn in g b io lo g ik ta ’siri.
T a sh q i n u rla n ish
— org an izm d an ta sh q a rid a y u z a g a k eladigan nurlanish 
m anbalari t a ’siri
Ichki n u rla n ish
- o rg a n iz m ichidagi n u rlan ish m anbalari t a ’siri. Ichki 
nu rlan ish d a k o rp u sk u lv ar n u rlan ish xavfli h isoblanadi. T ashqi n u rlan ish uchun teri 
qatlam i tabiiy h im o y a q o b ig 'i hisoblanadi. Inson o rg a n iz m id a su v n in g io n lash u v
jaray o n i b iologik ta ’sirg a olib keladi
N u rlan ish n in g 2 xil ta ’siri kuzatiladi: n u rlan ish t a ’sirin in g b o sh lan ish davri va
123

---

kuchli ta'sir.
N urlanish ta ’sirin in g b o sh lan ish davri -n u rla n is h n in g b iologik ta ’siri b o 'lib , 
n u rlan ish ta ’s irid a inson s o g 'lig id a salbiy o 'z g a ris h la r so d ir b o 'la boshlaydi, 
ta ’sim in g kuchayishi e sa d o z a g a b o g 'liq h o ld a o 'zg arad i.
1. 
0 ‘tk ir za ra rla n ish - 
q isq a v a q t d av o m id a k atta d ozadagi n u rlan ish t a ’sirid a 
o 'tk ir n u r kasalligini keltirib chiqaradi.
1 - davri - birlam chi reaksiya: h aro ratn in g k o 'ta rilish i, pu lsn in g tezlashishi, 
qayd qilish, bosh aylanishi, lanjlik, lohaslik holatlari kuzatiladi.
2 - davri - v a s h in n davri.
3 - davri - k asallik n in g ku ch ay ish i (qayd qilish, qon ketishi v a b ) .
4 - davri - y o s o g 'a y a d i, yoki o 'lim bilan tugaydi.
0,8 - 1.2 Zv; 80 - 120R - n u r k asallig in in g dastlabki belgilari y u z a g a keladi, 
inson o 'z kuchi bilan tuzaladi.
2,7- 3 Zv; 270 - 300 R - n u r k asallig in in g kuchli belgilari hosil b o 'la d i ( 50%
o 'lim bilan tugaydi).
5,5- 7 Z v - davolab b o 'lm a y d i, barch a h o latlar o 'lim bilan tugaydi.
2 X ronik nur kasalligi - v rach -ren tg en o lo g iarn in g kasbiy kasalligi.