Sh. Abdullayeva I f. d., prof

 
[276].
Bank amaliyotida kredit berish barcha operatsiyalar tarkibida 
eng salmoqli o‘rinni egallaydi. Shu bois kredit riskini minimallashtirish 
bo‘yicha chora-tadbirlarni ishlab chiqish o‘ta dolzarb masala bo‘lib 
qolaveradi. Bu tadbirlar qatoriga quyidagilar kiradi (58-jadval). 
1
Abdullayeva Sh. Bank risklari va kreditlash. – T.: Moliya, 2002. – 145-bet. 

---

428
57-jadval. 
Risklarni boshqarish usullari 
 
№
 Risklarni 
boshqarish 
usullari 
1. Diversifikatsiya siyosatini o‘tkazish; 
2. Depozit sertifikatlarini joriy qilish; 
3. O‘zgaruvchan, suzib yuruvchi foiz stavkalari asosida kredit berish;
4. Kreditlarni va depozitlarni sug‘urtalash; 
5. Garov asosida kreditlarni kengaytirish; 
6. Banklarning hisobga olish operatsiyalarini kengaytirish; 
7. 
Yirik kreditlarni faqat konsorsional asosda berish (banklararo bitimlarga 
asosan risklarni taqsimlash); 
8. Real shaxsiy kafolatlar asosida kreditlashni qo‘llash; 
9. 
Tashqi risklar (tarmoq, tarmoqlararo, mintaqaviy va boshq.)ni hisobga 
olish;
10. 
Bank mijozining moliyaviy ahvolini muntazam nazorat qilib borish, 
to‘lovga layoqatliligi, reytingini baholab borish;
11. 
Risklarni boshqarishda e’tiborga olish zarur bo‘lgan tamoyillar va 
talablarga rioya qilish;
12. 
Risklarni aniqlash usullari va ularning natijalarini risklarni boshqarishda 
keng qo‘llash va h.k.
 
58-jadval. 
Kredit riskini kamaytirish usullari 
№
 
Riskni kamayti-
rish choralari 
Izoh 
1. 
Mijozning kreditga 
layoqatliligini 
baholash 
Bu usul mijozning reytingini aniqlashni ko‘zda 
tutadi. Qarzdorni baholash mezonlari har bir bank 
uchun qattiq individuallashgan bo‘lib, uning 
amaliyotdagi mavqeyidan kelib chiqishi va vaqti-vaqti 
bilan qayta ko‘rib chiqilishi lozim. 
2. 
Bitta qarz oluvchiga 
beriladigan 
kreditning 
summasini 
kamaytirish 
Bu usul mijozning kreditga layoqatliligiga to‘liq 
amin bo‘lmagan hollarda qo‘llaniladi. 
3. 
Kreditlarni 
sug‘urtalash 
Kreditni sug‘urtalash uning qaytmaslik riskini 
to‘liq sug‘urtalash bilan shug‘ullanuvchi tashkilot 
zimmasiga yuklanishini nazarda tutadi.
4. 
Etarli ta’minotni 
talab qilish 
Bu usul bankdan berilgan summaning qaytishini va 
foiz olinishini kafolatlaydi. 

---

429
5. 
Diskontli ssudalar 
berish 
Bu ssudalar unchalik katta bo‘lmagan darajada 
kredit riskini pasaytirishga yordam beradi. Bunday 
usullarda kredit berish kreditga minimum to‘lov 
olishni ta’minlaydi.