Ш. А. Маннонов номли “ёш бухгалтерлар клуби”

ҲИСОБ СИЁСАТИНИНГ ТАШКИЛИЙ ТАЪМИНОТИНИ 
ТАКОМИЛЛАШТИРИШНИНГ АЙРИМ ЖИҲАТЛАРИ 
. 
Джураев Б.М. – ТошДАУ, доцент, и.ф.н. 
Эсанбаев Д.А. – ТошДАУ талабаси. 
.
Ўзбекистон Республикаси ―Бухгалтерия ҳисоби тўғрисида‖ги 
қонунининг 2-моддасига мувофиқ, ―Бухгалтерия ҳисобининг мақсади 
фойдаланувчиларни ўз вақтида тўлиқ ҳамда аниқ молиявий ва бошқа 
бухгалтерия ахбороти билан таъминлашдир‖.
1
Шунингдек, ушбу мақсадга 
эришиш учун бухгалтерия ҳисоби олдига қуйидаги вазифалар қўйилган:
― – бухгалтерия ҳисоби счѐтларида активларнинг ҳолати ва ҳаракати, 
мулкий ҳуқуқлар ва мажбуриятларнинг ҳолати тўғрисида тўлиқ ҳамда 
аниқ маълумотларни шакллантириш;
- самарали бошқарув мақсадида бухгалтерия ҳисоби маълумотларини 
умумлаштириш; 
- молиявий, солиққа доир ва бошқа ҳисоботларни аниқ тузиш‖
2
. 
Қишлоқ хўжалик корхоналарида бухгалтерия ҳисоби олдига 
қўйилган вазифалар фақат у тўғри ва оқилона ташкил этилганидагина 
муваффақиятли ҳал этилиши мумкин. Бухгалтерия ҳисобини ташкил 
этишда йўл қўйилаѐтган хато-камчиликлар бутун ҳисоб сиѐсатининг, 
хусусан, ҳисоб ишларининг орқада қолиши, ҳисоботларни ва бошқа 
ахборотларни тақдим этишда кечикишларга олиб келади. Бухгалтерия 
ҳисоби ва иқтисодга оид ахборотларнинг вужудга келиши ҳамда ундан 
фойдаланиш вақти ўртасидаги катта узилишлар корхона фаолиятининг 
самарадорлигини оширишга тўсқинлик қилади. Бухгалтерия ҳисобини 
ташкил этишдаги камчиликлар унинг чигаллашувига, товар-моддий 
бойликларнинг талон-тарож бўлиши ва бошқа суистеъмолликлар, 
маъмурий – бошқарув харажатларининг кўпайишига олиб келади.
Бухгалтерия ҳисобини ташкил этиш деганда корхонанинг молия-
хўжалик фаолияти тўғрисида ишончли ва ўз вақтида ахборотлар олиш 
ҳамда ишлаб чиқариш ресурслари ва тайѐр маҳсулотлардан фойдаланиш 
устидан назоратни амалга ошириш мақсадида-ҳисоб жараѐнининг шарт-
шароитлар тизими ва улар элементларининг тузилиши тушунилади. 
Бухгалтерия ҳисобини ташкил этиш тизимининг асосий элементлари 
дастлабки ҳисоб ва ҳужжатлар айланиши, инвентаризация, ҳисоб-китоб 
ишларининг ташкилий шакллари, ҳисоботларнинг ҳажми ва мазмуни 
ҳамда ҳисоб сиѐсатидан иборат бўлиши лозим (1.1 – расм).
1
Ўзбекистон Республикаси қонуни ―Бухгалтерия ҳисоби тўғрисида‖, 2-модда. 
2
Шу ерда

---

48