Ш. А. ДЎстмуҳамедова, З. Т. Нишанова, С. Х. Жалилова

Тадқиқотчилик ўқитиш методини
қўллашда андрагог тингловчи 
билан ҳамкорликда ҳал этилиши зарур бўлган масалани аниқлаб олади, 
тингловчилар эса мустақил равишда таклиф этилган масалани тадқиқ этиш 
жараѐнида зарурий билимларни мавжуд билимлар орасидан саралайдилар ва
етишмаѐтган зарурий билимларни аниқлаб уларни ўзлаштирадилар. 
Масаланинг ечими бўйича бошқа вазиятлар билан таққослайдилар. Масалани 
ечиш давомида тингловчилар илмий билиш методларини ўзлаштириб 
тадқиқотчилик фаолиятини олиб бориш бўйича мавжуд кўникма ва
тажрибаларини мустахкамлайдилар. 
Таълим жараѐнида тадқиқотчилик ўқитиш методини қўллашда андрагог 
ва тингловчи томонидан қуйидаги ҳаракатлар амалга оширилади:
Андрагог фаолиятининг
тузилмаси 
Тингловчи 
фаолиятининг 
тузилмаси 
-
ўқувчиларга 
ўқув 
муаммосини таклиф этиш; 
-
ўқувчилар 
билан 
ҳамкорликда 
тадқиқот 
масаласини ўрнатиш; 
-
ўқувчиларнинг 
илмий 
фаолиятини ташкил этиш 
-
ўқув муаммоларининг амалий 
моҳиятини англаб олиш; 
-
тадқиқот муаммосини андрагог ва 
тингловчи билан биргаликда ўрнатишда 
фаоллик кўрсатиш; 
-
уларни ечиш усулларини мавжуд 
тажрибаларига 
асосланган 
ва 
таққосланган равишда топиш; 
-
тадқиқий 
масалаларни 
ечиш 
усулларини мустахкамлаш

---

Эвристик ва тадқиқотчилик методлари тингловчилардан ижодий 
хусусият касб этувчи юқори даражадаги билиш фаолиятини ташкил эта олиш 
кўникма ва малакаларини намоѐн этишни тақозо этади. Бунинг натижасида 
тингловчилар мустақил равишда янги билимларни ўзлаштира оладилар. Улар 
одатда тингловчиларнинг мавжуд билим ва кўнималарини ҳисобга олган 
ҳолда маълум ҳолатларда қўлланилади. Ушбу методлар тингловчиларнинг ўз 
фаолиятларига доимий равишда янгича ѐндашув билан қараш 
кўникмаларини мустаҳкамлайди.Чунки катталар таълимини фаол жорий 
этишга йўналтирилган ижтимоий ҳаракат амалга оширилаѐтган мавжуд 
шароитда ушбу йўналишдаги лойиҳаларни тайѐрлаш ўзига хос долзарб 
аҳамиятга эга бўлиб бормоқда.