Separatorlarning tasnifi Separatorlar turli ko‘rinishda ishlab chiqiladi va quyidagi ishlarni bajaradi: -neftda erigan gazni ajratib oladi; -neft – gaz oqimining aralashishini kamaytiradi va shu bilan gidravlik qarshiliklarni pasaytiradi

1) gaz oqimi turli ko’rinishdagi to’siqlarga tegishi;
2) oqim yo’nalishi o’zgarishi;
3) oqim tezligini o’zgatirish evaziga;
4) markazdan qochma kuchdan foydalanish.
-rasmda gorizontal separator kesimining umumiy ko’rinishi berilgan, unda gravitatsion, hamda inersion kuchlar ta’sirida suyuqlik ajratiladi. Bu separatorning ishlashi quyidagicha kechadi.
Gorizontal separator

- rasm. Gorizontal separator kesimi.
1- neftgaz aralashmasining kirishi; 2 – dispergator; 3 – qiya tekislik; 4 – jalyuzali nasadka-tomchi tutgich; 5 – gaz oqimini tekislovchi to’siq; 6 – gazning chiqishi; 7 – lyuk; 8 – sath me`yorlagich; 9- suzgichli sath ushlagich; 10 – chiqindi chiqarish; 11 – gazning yorib chiqishini oldini oluvchi to`siq; 12 – to’kuvchi quvur.
Quvurcha 1 ga tushayotgan neft va gaz aralashmasi gaz otboynigiga tushadi, u yerda neft va gaz aralashmasini dispergatsiya qiladi va neftdan gazning ajralishini yaxshilaydi. Gaz tarkibidagi neft tomchilari og’irlik kuchi ta’sirida qiya tekislikka tushadi, ahamiyatsiz qismi gaz oqimi bilan chiqadi.O’z og’irlik kuchi bilan ajralmagan neft gaz oqimi bilan jalyuzli nasadka 4 ga uriladi. U yerda kichik plyonka holida yig’ilib, quvurcha 12 orqali separatorning pastki qismidagi suyuqlikka oqib tushadi.-rasmda gorizontal neftgazsuv separator kesimi bilan umumiy ko’rinishi keltirilgan. Neftgazsuv aralashmasi qabul qiluvchi patrubka 6 orqali apparatga kirib, taqsimlovchi kollektor 5 ga tushadi. Taqsimlovchi kollektor teshigidan chiqayotgan neftgazsuv aralashmasi juda kichik tezlik bilan tarkibida SFM bo'lgan suvli podushkadan o'tib neft, gaz va suvga ajralib 11, 12 va 2 chiqish quvurlari orqali separatordan chiqariladi.
Neftning suvdan samarali ajralishiga neftni tayyorlash qurilmasida issiqlikdan foydalanilganda va KSSU ga kiritilayotgan SFM yordamida erishiladi.

- rasm. Gorizontal neftgazsuv separator- oxirgi umumlashgan ajratish qurulmasi (KSSU).
1- separator korpusi; 2 – gaz chiquvchi quvur; 3 – bosim me`yorlagich; 4 – lyuk; 5 – taqsimlovchi kollektor; 6 – neft, gaz va suvning kirishi; 7 va 8 – neft va suvni yig’ishni amalga oshiruvchi mexanizm; 9 – ikki fazali poplavok “suv-neft”; 10 – poplavok; 11 va 12 – neft va suv uchun drenaj quvuri.
–rasmda Giprovostokneft instituti tomonidan ishlab chiqilgan gidrosiklon ajratgichi qirqimi keltirilgan. Neft gaz aralashmasi tangensial kirish 1 orqali gidrosiklon separatoriga kiradi, markazdan qochma kuch hisobiga neft tarkibidagi gaz ajratiladi; Neft kirishda devor bo’ylab oqadi, gaz esa markazdan bosim hosil qilib quvurcha 2 orqali separatordan chiqariladi. Gazdan ajratilgan neft qiya tekislik 8 orqali separator pastki qismiga va u yerdan tashqariga chiqariladi.
Qiya tekislikda oqib tushayotgan neft tarkibidan ajralgan gaz va gidrosiklon chiqishidan ulgurmagan gaz setka 5 ga tegib, gaz oqimi tarkibida ketayotgan suyuqlik tomchilari ushlab qolinadi.Sputnik – A va Sputnik –B lar gidrosiklon separatorlar bilan jixozlangan bo’lib, ularning gaz tarkibida suyuqlik tomchisi ko`p ketishi bilan samarasiz ishlaydi.

VII.5- rasmda yuqori samarali gravitatsion separator keltirilgan. Bu separatorga neft gaz suv aralashmasi qiya quvur 1 orqali kiritiladi. Quvur qiyaligi gorizontga nisbatan 30 -40 grad. ni tashkil qiladi. Qiya quvur uzatgich 1 ga tik joylashgan gaz chiquvchi quvur payvandlangan bo’lib, uning ikkinchi uchi separator korpusiga mahkamlangan diffuzor 3 ga mahkamlanadi.

– rasm. Gidrosiklon separator
1 - aralashmaning tangensial kirishi; 2 – gazning chiqishi; 3 - gidrosiklon boshchasi; 4 – gidrosiklon korpusi; 5 – tomchi tutgich setka; 6 – to’siq; 8, 10 – qiya tekislik; 9 – suyuqlik ustunini me`yorlagich.
Separatorning ishlash prinsipi quyidagicha yig’uv kollektorlarida neft va gaz birga harakatlanadi. Uzoq masofa 1 -5 km gach harakati natijasida neft va gaz alohida ajralib qiya quvurda gaz yanada ko’p ajralib quvur 2 orqali separatorga, neft esa quvur 1 bilan separatorga kiradi. Neftdan ajralishga ulgurmagan gaz pufakchalari tekis diffuzor 4 orqali neftgaz oqimi sekinlashtirilib qiya tekislik 6 ga tushadi. U yerda neft tarkibidagi ahamiyatsiz gaz ajraladi. Neftdan ajralgan gazning asosiy qism quvur 2 dan diffuzor 3 orqali separatorga kiritiladi. Gazning tarkibiga qo’shilib ketayotgan suyuqlik kaseta 5 yordamida ushlab qolinadi.