4-Laboratoriya ishi

---

4-Laboratoriya ishi 
4.1. Sutga ishlov beruvchi separatorni hisoblash. 
 
 

---

 

---

 
 
 
 

---

 

---

 
 
 
S
eparatorning tuzilishi. Separator qismlari seperotor qaymoq-ajratkichdan, 
sut idishidan, barabandan, harakatga keltiruvchi mexanizm va korpusdan iboratdir. 

---

Sut idishi-sut qabul qilgichdan, poplavokli kameradan, poplavokdan, qaymoq 
va yog’i olingan sut yig’ish idishlaridan tuzilgan. 
Baraban qismlari-quvur o’rnatilgan baraban tagidan, tarelka ushlagichdan, 
tarelka ushlagichdan, tareklkalardan, ajratkich tarelkadan (rostlagich vinti bilan), 
baraban qoplamasidan, qisish gaykasidan iborat. 
Harakatga keltirvchi mexanizm valikdan, bronali shesternyadan, veretenodan 
tuzilgan. 
Korpus. Korpusda harakatga keltiruvchi mexanizm joylashgan bo’lib, pasti 
qismidan fundamentga qotirilgan, yuqori qismida baraban joylashgan. 
Separatorning ish jarayoni 
Separator ishlayotganda sut qabul qiluvchi idishdan doimiy bosimda 
markaziy quvurga tushadi. So’ng u kanal va tarelkalar o’rnatilgan o’zak teshiklardan 
tarelkalar paketidagi (yig’imidagi) uchta vertikal kanallarga, aylanayotgan baraban 
tarelkalari orasiga taqsimlanadi va u erda qaymog’i ajrala bolaydi. Sutning og’ir 
qismi bo’lgan plazma chetka baraban qoplamasi devorlari tomon harakatlanadi. 
Sutdagi yog’ shariklari markazga intilish tezligi bilan aylanish o’qi markazga 
harakatlanadi va suzib chiqadi. 
Sozlovchi vint buralganda oqib chiqayotgan qaymoqning bosimi va oqib 
chiqishi tezligi kamayadi. Natijada qaymoqning chiqishi kamayadi. Bu qaymoqning 
yog’lilik darajasi ko’pligidan bo’ladi. Qaymog’i olingan sut ajratish tarelkalari va 
baraban qoplamasi orasidan o’tib barabandan chiqarish kanali orqali chiqariladi. 
Separator sut tozalagich barabanida ustida zichligi sut zichligidan katta 
bo’lgan aralashmalar markazdan qochma tozalash usuli bilan bajariladi. Bu holda 
tarelkalarda teshiklar bo’lmaydi, diametrlari esa qaymoq ajratgich tarelkalaridan 
kichik bo’ladi. Har bir tarelkaga 6 tadan planka payvandlangan. 
Sut poplavokli kameradan baraban negizidagi sut trubkasiga, u orqali tarelka 
yiqqich kanallaridan iflos yig’ish kamerasiga o’tadi. Iflos yig’ish kamerasida 
tozalash protsessi boshlanadi, u tarelkalar oralig’ida tamomlanadi. Tozalangan sut 
tarelka yig’uvchi tashqi kanallar orqali ko’tariladi va kanal 4 orqali barabandan 
chiqadi. 
Separatorning texnologik tartibi 
Qaymoq miqdori va yog’ililigini rostlash rostlovchi vintni burish yordamida 
amalga oshiriladi. Vintni o’ng tomonga buraganda qaymoq yog’liligi ortadi va 
miqdori kamayadi, chap tomonga buraganda yog’liligi pasayadi va miqdori 
ko’payadi. Separator zavodda ishlab chiqilganda vint 12% li qaymoq olishga 
sozlangan bo’ladi. 
Separator o’rganilayotganda quyidagilarga e’tibor berish kerak: barabanning 
aylanishi kamayishi bilan sutdan yog’ning ajralib chiqishi yomonlashadi; sutdan 
sifatli yog’ 35-400 S haroratda va achimliligi 220 T yuqori bo’lmaganda ajratiladi; 
sutning ifloslilik darajasi ko’tarilishi bilan tarelkalar komplekti orasidagi bo’shliq 

---

to’ladi va yog’ning miqdori yog’i olingan sutga qaraganda ko’p bo’ladi; separator 2 
soatdan ortiq to’xtamasdan ishlaganda tarelkalar koplekti orasidagi bo’shliq tiqilib 
qoladi va yog’ ajralish yomonlashadi; tarelka o’lchamlagichining aylana qismi 
baraban asosining quyilish joyiga mahkam o’tirmasa, sut iflos yig’ish bo’shlig’iga 
o’tadi va yog’ ajralish jarayonida qatnashmaydi. 
 
Barabanning bir tekis aylanmasligning sababi: 
1. Mahkamlash gaykasi qopqoq va barabandagi belgigacha qotirilmagan 
bo’lsa; 
2. Tarelkalar barabanga tartib nomeri bilan joylashtirilmasa; 
3. Boshqa barabanniki qo’yilmasa; 
4. Vereteno bo’g’iz tayanchi to’g’ri yig’ilmasa; 
5. Seperator bir sathda o’rnatilmagan bo’lsa; 
6. Harakatlantiruvchi mexanizm sharikopodshipniklari eyilgan bo’lsa.