|
Сентябрь 2020 10-қисм
Тошкент
bilan birgalikda, o‘zaro uyg‘unlikda olib borilsa, o‘quvchilar shakl va mazmun o‘rtasidagi turli-
tuman bog‘lanishlarni anglab yetadi va o‘z nutqiy faoliyatiga tatbiq etadi. umumiy o‘rta ta’lim
maktablari o‘quvchilarida mustaqil matn yaratish ko‘nikmalarining shakllanishida topshiriqli
mashqlar tizimida foydalanish alohida ahamiyat kasb etadi.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1. adizov B.r. Boshlang‘ich ta’limni ijodiy tashkil etishning nazariy asoslari. Pеd. fanl. dokt.
ilm. daraj. olish uchun yozilgan diss. –T.: 2003. -280 b.
2. karimova v.m., Sunnatova r.i., Tojiboеva r.n. mustaqil fikrlash. –T.: Sharq, 2000. -110
b.
3. mahmudov m.h. ona tili ta’limini etalon vositasida loyihalash // “Boshlang‘ich ta’lim”
jurnali. 2015. 1-son.
132
Сентябрь 2020 10-қисм
Тошкент
MAKTAB MUZEYLARI - O‘QUVCHILARNI BILMINI OSHIRISHDAGI
SAMARASI
Nargiza Turg‘unboyeva
Andijon viloyati Marxamat tumani
16- umum ta’lim maktabi tarix fani o‘qituvchisi
Oyjamol Toshboltayeva
Andijon viloyati Marxamat tumani
31 DIMI tarix fani o‘qituvchisi.
Tel:+998994343724
Annotatsiya:
maqola mualliflari muzeylar, xususan, maktab muzeylarining o‘quvchilarida
amaliy ko‘nikmalarni hosil qilishdagi ahamiyatini yoritib berishga harakat qilganlar.maktablarda
muzeylar tashkil etilsa bu nafaqat tarix faniga, balki adabiyot, botanika, zoologiya, geografiya va
boshqa fanlarga bo‘lgan qiziqishlarini ham oshirishga yordam beradi. Chunki o‘quvchilar olgan
nazariy bilimlarini amaliyotda ham qo‘llab, mustahkamlab boradilar.
kalit so‘zlar: maktab muzeyi, eksponatlar, muzey shahar, muzey bo‘limlari
mustaqillik yillarida muzeylarga bo‘lgan e’tiborning oshishi xalqimizning muzeylarga bo‘lgan
qiziqishini ortishiga olib kelmoqda. ota-onalarning o‘z farzandlari bilan birga muzey va muzey
shaharlarga sayohat qilishi uchun sharoitlar yaratib berilmoqda. Bundan ko‘zlangan maqsad yosh
avlodning o‘z ona vatani tarixini chuqurroq o‘rganishi, unga hurmat ruhida tarbiya olishidir.
hozirgi zamon ta’lim dasturining murakkabligi va o‘quv yuklamalarining og‘irligi maktablarda
muzeylar tashkil etilishini zamon talabiga aylantirmoqda. maktablarda muzeylar tashkil etish
orqali o‘quvchilarning madaniy darajasini ko‘tarish, bolalarning voqea hodisalar haqidagi
tasavvurini boyitish va o‘quv fanlari bo‘yicha bilimlarini chuqurlashtirishga erishish mumkin.
maktab muzeylarini bir nechta bo‘limlardan iborat tarzda tashkil etish maqsadga muvofiq.
maktab joylashgan tuman, qishloq, yaniy maktab hududi tarixiga oid eksponatlar va materiallar,
shu hududda yashab o‘tgan buyuk tarixiy shahslar , zamonamiz qahramonlari hayoti va ijodidan
namunalar bilan boyitish mumkin. maktab muzeyida shu maktabga asos solinish tarixi va unda
faoliyat yuritgan, maktab jamoasida katta hurmatga , tajribaga ega bo‘lgan ustozlar tarixi uchun
ham alohida bo‘lim ajratish maqsadga muvofiq bo‘ladi. maktab muzeyining katta qismi bolalar
ijodkorligiga ajratiladi. unda maktab o‘quvchilarining eng qobiliyatli o‘quvchilari tomonidan
chizilgan rasmlar , xalq amaliy san’ati namunalari , qizlarning milliy matolardan tikkan liboslari
, do‘ppilar , zardo‘zlik ashyolari , kashtachilik buyumlari , qurqoqlardan tayyorlangan ko‘rpacha
va yostiqlar , o‘g‘il bolalar tomonidan tayyorlangan metal va yog‘ochga o‘yib ishlangan naqoshlik
buyumlari ham alohida bo‘limda namoyish etiladi. Bundan tashqari maktab o‘quvchilari orasida
olimpiada va ko‘rik tanlov , sport musobaqalari g‘olibi bo‘lgan ustoz va o‘quvchilar faoliyatiga
oid materiallar o‘quvchilarning bilim olishga bo‘lgan qiziqishini va intilishlarini ortiradi .
maktab muzeylarida ekologiyaga doir bo‘lim tashkil etish ayniqsa muhim ahamiyatga ega.
Yosh avlodni tabiatni asrab avaylashga o‘rgatish uchun avvalo ularni tabiat bilan do‘stlashtirish
lozim . Bu bo‘limni boyitishda o‘quvchilarning o‘zlarini ko‘maklaridan foydalanish mumkin.
o‘quvchilarning o‘zlari hayvon tulumlari , bezak toshlar , o‘simliklar gerbariylari , ayniqsa
muzey burchagida o‘simliklar namunalarini o‘stirishi , gul tuvaklarda turli noyob gullar turlarini
ko‘paytirishi mumkin.
maktab muzeylarida dars. maktablarda tashkil etilgan muzeylarda dars jarayonini tashkil
etish yokiy tarixiy buyuk shaxslar tavallud kunlarini nishonlash o‘quvchilarda katta tasavvur
uyg‘otadi va bilm samaradorligini oshishiga hizmat qiladi. maktab muzeylarida o‘quv fanlaridan
tarix , adabiyot , geografiya , botanika , biologiya , zoologiya kabi fanlarni o‘tish mumkin .
Bu fanlarni o‘tish jarayonida o‘qituvchi eksponatlarni o‘quvchilarga ko‘rsatib uni tarixi, tarkibi
, insonlar tomonidan qachondan foydalanila boshlaganligi haqida ma’lumotlar beradi . Buni
o‘quvchilar o‘z ko‘zlari bilan ko‘rib , qo‘li bilan ushlab his qiladilar.Tarix darslarida buyuk
tarixiy shahslar haqida ma’lumot berish jarayonida (amir Temur , mirzo ulug‘bek , Bobur
, alisher navoiy , abdulla qodiriy , Cho‘lpon , Behbudiy va boshqa) maktab muzeyidagi
eksponatlar, arxiv materiallaridan foydalanish orqali o‘quvchini bilimini oshishiga va qiziqishini
133
Do'stlaringiz bilan baham: |
