Сентябрь 2020 10-қисм

SO‘Z TURKUMLARINI O‘TISHDA INTERFAOL USULLARDAN FOYDALANISH
Sharapova Gulshanda Sharifovna
Buxoro viloyati G‘ijduvon tumani 
4-maktabning boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi 
([phone])
Annotatsiya:
Fanlarni o‘qitish jarayonida interfaol metodlardan foydalanish o‘ziga xos 
xususiyatga ega. Ta’lim amaliyotida foydalanilayotgan har bir interfaol metodni sinchiklab 
o‘rganish va amalda qo‘llash o‘quvchi-talabalarning fikrlashini kengaytiradi hamda muammoning 
to‘g‘ri echimini topishlariga ijobiy ta’sir ko‘rsatadi. o‘quvchi-talabalarning ijodkorligini va 
faolligini oshiradi. Turli xil nazariy va amaliy muammolar interfaol metodlar orqali tahlil etilganda 
o‘quvchi-talabalarning bilim, ko‘nikma, malakalari kengayishi va chuqurlashishiga erishiladi. 
Kalit so‘zlar:
“ kim ko‘p eslab qoladi ?” “grammatik topishmoqlarni topish“ “ eslab qol 
““kim ko‘p so‘z tuzadi?“ grammatika,Fonetika
Farzandlarimizning kelajagi, xalqimizning ertangi kuni, mamlakatimizning jahon 
hamjamiyatidagi obro-e’tibori avvalambor farzandlarimizning bog‘liqdir. Biz unib - 
o‘sib,ulg‘ayib ,qanday inson bo‘lib hayotga kirib borishga bunday o‘tkir haqiqatni hech 
qachon unutmasligimiz kerak.
(I.A.Karimov)
Yangi pedagogik texnologiya bola faoliyatini to‘g‘ri yo‘naltirishga qaratilgan bo‘lib, 
avvalo uning sog‘ligini muhofaza qilishni, unda turfa fazilatlarni shakillantirish uchun amaliy 
yondashuv rejalarini tuzishni, bu rejalarda bolani quvnoqlikka, topqirlikka undovchi vositalar 
jamlanishini, ijodiy tafakkur, qilish, tadbirkor bo‘lishga undovchi qator nazariy va amaliy ishlar 
majmuasini barqaror etishni nazarda tutadi.Yangicha ta’lim jarayonida o‘quv dasturlaridan keyin, 
o‘rin olayotgan iqtisodiy ta’lim berish, milliy g‘urur hissini tarbiyalash kabilar uchun bolalarda 
intilish, ishtiyoq uyg‘otish lozim.
4- sinfda “So‘z turkumlari” bo limi o‘rganilayotganda quyidagi kabi savollardan foydalanish 
mumkin:
1. So‘zlar nima uchun turkumlarga bo‘linadi?
2. ot qanday qo‘shimchalar bilan qo‘llanadi?
3. egalik qo‘shimchalari va ularning vazifasi nima?
4. kelishik qo‘shimchalari vaular qanday vazifa bajaradi?
va hokazo.
So‘z turkumlarini o‘rganishda ” qora quti” metodidan ham foydalandik. Bunda o‘quvchilar juft 
bo‘lib ishladilar. har bir juftlikka ” ot, sifat, fe’l, son turkumining moniyatini yorituvchi tayanch 
so‘zlar, raqamlar, belgilarni kartochkalarga qayd eting” topshirig‘i berildi.ular turli grammatik 
belgilar, sxemalar, raqmlar yozilgan kartochkalar tayyorladilar. o‘quvchilar hamkorlikda bajargan 
ishlardan (kartochkalardan) namunalar keltiramiz:
1- kartochka.
Chiziqlar o‘rniga mos so‘zlarni qo‘yib gap tuzing.Tuzgan gapingizdagi so‘zlarning turkumini 
aniqlang.( kartochkada chiziqlar beriladi)
2- kartochka.
o‘zak so‘z yasovchi qo‘shimcha so‘z o‘zgartiruvchi qo‘shimchalarga mos so‘z toping . uning 
turkumini aniqlang.
XuloSa:
Biz yuqorida boshlang‘ich sinflarni o‘qitishda qo‘llaniladigan didaktik o‘yinlar haqida gapirib 
o‘tdik. didaktik o‘yinlar shu fanga qiziqtirishni rivojlantirishning samarador vositalaridan biridir 
. u bilan birga didaktik o‘yin bolalarning aqliy faolligini tarbiyalashning qimmatli vositasidir.u 
bolalarda bilish, mustaqil fikr yuritish malakasini rivojlantiradi, qiziqish o‘yg‘otadi. Bolalar 
uchun o‘yin eng xaqiyqiy o‘qish ekanligini unutmasligimiz kerak.
Foydalanilgan adabiyotlar
1. “Boshlang‘ich ta’lim” jurnali.
2. l.Sh.levenberg, e.a.abdurahmonova.T.oqilov. “Boshlang‘ich sinflar matematika 
darslarida didaktik o‘yinlar”. “Toshkent o‘qituvchi”. 86 y

---

126