Семинар 1 мавзу: Фалсафанинг фан ва дунёқарашга доир моҳияти. Маъруза режаси

3 – Мавзу: Билиш назарияси (Гносеология).
Маъруза режаси:

1. 
   Билишнинг мазмун ва моҳияти. Билимнинг асосий турлари ва шакллари. Билишда субъект ва объектнинг ўзаро алоқаси.
   
2. 
   Ҳиссий, эмпирик, назарий, мантиқий ва интуитив билиш даражаларининг ўзаро алоқаси ва фарқи.
   
3. 
   Ҳақиқат – билиш мезони. Ҳақиқатнинг асосий шакллари ва концепциялари. Ҳақиқат, амалиёт ва фаолиятнинг мутаносиблиги.
   
4. 
   Билиш методологияси. Методларнинг таснифи. Ҳозирги замон методологияси.
   

Мавзуга оид таянч тушунча ва атамалар:
Билиш, гносеология, эмпиризм, рационализм, перцепция, аперцепция, гносеологик оптимизм, скептицизм, агностицизм, гносеологик релятивизм, билишда субъект ва объект, билиш – фаолият, билиш даражалари, ҳиссий билиш, рационаллик, тафаккур, тушунча, мулоҳаза, ақлий хулоса, эмпирик билим, илмий далил, верификация, фалсификация, кузатиш, эксперимент, назарий билим, илмий муаммо, гипотеза, назария, тамойиллар, қонунлар, категориялар, парадигма, интуиция, ижод, ҳақиқат, объектив ҳақиқат, мутлақ ҳақиқат, нисбий ҳақиқат, билиш ва амалиёт, фаолият, метод, методология.
Мавзуни мустаҳкамлаш учун назорат саволлари:

1. 
   Билиш муаммоларини ўрганадиган фалсафий фан нима?
   
2. 
   Билишнинг моҳияти нимадан иборат?
   
3. 
   Фалсафий билимнинг бошқа билим шаклларидан фарқи қандай?
   
4. 
   Илмий билишнинг ўзига хос хусусиятларини айтинг?
   
5. 
   Ижтимоий-гуманитар билимнинг ўзига хос хусусияти нимада намоён бўлади?
   
6. 
   Билишнинг асосий босқичлари ва даражаларини қандай тушунасиз?
   
7. 
   Ҳиссий даражадаги билим ва унинг шакллари қайсилар?
   
8. 
   Тафаккурнинг асосий шаклларига нималар киради?
   
9. 
   Эмпирик билим ва унинг шаклларини, эмпирик тадқиқот усулларини айтиб беринг.
   
10. 
    Назарий билим ва унинг шакллари қайсилар?
    
11. 
    Интуиция нима ва унинг билишдаги роли қандай?
    

14. Ҳақиқат нима? Фалсафада ҳақиқатнинг қандай концепциялари мавжуд?
15. Мутлақ ва нисбий ҳақиқатнинг ўзаро нисбати ҳақида гапириб беринг.
16. Ҳақиқатнинг қандай мезонлари бор?
17. Ёлғон, дезинформация, янглишиш нима?
18. Амалиёт тушунчасини қандай таърифлайсиз?
19. Билиш ва амалиётнинг ўзаро нисбати қандай?
20. Амалиётнинг таркибий қисмларига нималар киради?
21. Метод ва метология тушунчаларини қандай тушунасиз?
22. Билиш методларини қандай таснифлайсиз?
23. Ҳозирги замон методологиясини тушунтиринг.