мазу: илмий-тадқИҚотларнинг фалсафий-гносеологик асослари (2 соат) §. Назорат саволлари

2-Мазу: ИЛМИЙ-ТАДҚИҚОТЛАРНИНГ ФАЛСАФИЙ-ГНОСЕОЛОГИК АСОСЛАРИ (2 соат)


2.1 - §. Назорат саволлари

1. 
   Гносеология нима? Унинг илмий-тадқиқот фаолиятидаги ўрни қандай?
   
2. 
   Гносеология, фаншунослик ва методология тушунчаларини таърифланг. Улар ўртасидаги нисбат (умумийлик ва хусусийлик) қандай?
   
3. 
   Дунёқараш тушунчасини тавсифланг?
   
4. 
   Дунёқарашнинг қандай шакллари мавжуд? Уларнинг ўхшашлиги ва фарқлари нималардан иборат?
   
5. 
   Фалсафий данёқарашнинг илмий-тадқиқот методологиясини ўзлаштиришдаги аҳамияти қандай?
   
6. 
   Гносеологияда фан ривожланишининг қандай асосий қонуниятлари мавжуд? Уларни тавсифланг.
   
7. 
   Билимнинг илмийлиги (ёки ғайриилмийлиги) деганда нимани тушунасиз?
   
8. 
   Билимнинг илмийлигини баҳолашнинг қандай мезонлари мавжуд? Уларни тавсифланг.
   
9. 
   Илмий ҳақиқат қандай шаклларда намоён бўлади ва тан олинади?
   

2.2 - §. Назорат тестлари


1. Табиат, жамият ва онг ривожланишинг умумий қонунлари тўғрисидаги фанлар...

1. 
   ижтимоий фанлар
   
2. 
   фалсафа фанлари
   
3. 
   техника фанлари
   
4. 
   табиий фанлар
   

2. Илмий билишнинг барча методлари умумийлик даражаси ва қўлланиш миқёси бўйича гуруҳларга бўлинади. Методларнинг бундай гуруҳига қайси гуруҳ кирмайди?

1. 
   фалсафий
   
2. 
   умумилмий
   
3. 
   белгиловчи
   
4. 
   фанга доир
   

3. Фан қандай функцияларни бажаради:

1. 
   гносеологик
   
2. 
   трансформациялаш
   
3. 
   гносеологик ва трансформациялаш
   
4. 
   таҳлилий
   

4. Диалектик ва метафизик методлар илмий тадқиқотнинг __________________ методларига киради.

1. 
   умумилмий
   
2. 
   хусусий илмий
   
3. 
   фанлараро
   
4. 
   фалсафий
   

5. Илмий тадқиқот гипотезаси – бу…

1. 
   асосий ғояни аниқлаштирадиган муаммони белгилаш
   
2. 
   кашф этилиши ва исботланиши лозим бўлган фандаги номаълум нарса
   
3. 
   ҳодисаларнинг қонуниятли (сабаб-оқибатли) алоқадорлиги тўғрисидаги тахминий фикр
   
4. 
   тадқиқот учун зарур бўлган ахборотлар манбаи
   

6. Ишчи(хомаки) гипотеза – бу…

1. 
   маълум аниқлаштиришлар ва тузатишлар билан илмий назарияга айланадиган ҳақиқий ҳолат
   
2. 
   мавжуд материалларни умумлаштириш учун қўлланиладиган вақтинчалик тахмин
   
3. 
   асосий ғояни аниқлаштирадиган муаммони белгилаш
   
4. 
   кашф этилиши ва исботланиши лозим бўлган фандаги номаълум нарса
   

7. Қуйидагилардан қайси бири илмий тадқиқотнинг ажралиб турувчи белгиси ҳисобланмайди?

1. 
   мақсадга қаратилганлик
   
2. 
   янгилик излаш
   
3. 
   тизимсизлик
   
4. 
   далилланиш
   

8. Қуйидагилардан қайси бири илмий тадқиқотнинг ажралиб турувчи белгиси ҳисобланмайди?

1. 
   мақсадга қаратилганлик
   
2. 
   янгилик излаш
   
3. 
   тизимлилик
   
4. 
   далилсизлик
   

2.3 - §. Амалий машқлар


2.1-машқ. Асослар етарлилигига кўра ҳақиқатни тан олиш шаклларини тавсифланг (2.1-расм).




2.1-расм. Асослар етарлилиги бўйича ҳақиқатни тан олиниш шакллари
2.2-Машқ. Фан ривожланишининг умумий қонуниятларини ёзинг (2.2-расм).


2.2-расм. Гносеологияда фан ривожланишининг қонуниятлари
2.3-Машқ. Билимнинг илмийлиги (ёки ғайриилмийлиги, сохталиги) қандай аниқлаш мезонларини тавсифланг (2.3-расм).


2.3-расм. Билимнинг илмийлигини аниқлаш мезонлари


ХУЛОСА: _______________________________________________
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________.