Sematik differensial metodi bo'yicha nutq birliklari sematikasini o'rganish

Sematik differensial metodi bo'yicha nutq birliklari sematikasini o'rganish

• Termiz davlat universiteti talabasi:Rahimova Mamlakat

Ushbu metod individumning ob’ektlarga emotsional munosabatini miqdor va sifat jihatdan aniqlashga mo‘ljallangan. Metodika 1957 yili CH.Ozgud tomonidan ishlab chiqarilgan. Semantik differensial metodikasining mohiyati quyidagilardan iborat. Sinaluvchi ob’ekt berilagn maydonda kerakli nuqta orqali biror bir so‘zni timsollar orqali baholaydi. Semantik differensial metodikasining baholash mezoni semantik maydrndagi joylashuvga bog‘liq.

Nuqtaning joylashuvi ikki ko‘rsatgichga asoslanadi. Kooridinataning bosh nuqtadan yo‘nalishi – shkalaning neytral pozitsiyasi; koordinataning boshidan o‘zoqlashish. Belgilangan nuqta neytral ppozitsiyadan qanchalik o‘zoq bo‘lsa ushbu tushuncha sinaluvchi uchun shunchalik ahamiyatli ekanligini ko‘rsatadi. Semantik differensial metodikasi natijasida olingan sonli ma’lumotlar sinaluvchilar tomonidan kao‘rsatilgan nuqtalar orqali hosil qilingan chiziqlarda aks etadi. Semantik profil fragmenti:

• Sematik differensial metodi bo'yicha
• nutq birliklari sematikasini o'rganish

• Nuqtaning joylashuvi ikki ko‘rsatgichga asoslanadi

• Semantik differensial metodikasining
• baholash mezoni semantik
• maydrndagi joylashuvga bog‘liq

• Sinaluvchi ob’ekt berilagn maydonda
• kerakli nuqta orqali biror bir so‘zni
• timsollar orqali baholaydi

Psixolingvistika - nutqning hosil boʻlishi, shuningdek, nutqni idrok etish va shakllantirish jarayonlarini ularning til tizimi bilan oʻzaro bogʻlanishi holatida oʻrganuvchi fan; psixologiya va lingvistikannng sinte-zidan paydo boʻlgan. P. inson nutqiy faoliyati modelini va psixofiziologik nutqiy shakllanishini ishlab chi-qib, ularni psixologik eksperimentlar yoʻli bilan tekshiradi. Tadqiqot manbai boʻyicha tilshunoslikka yaqin boʻlgan P. oʻz tekshirish usullari boʻyicha psi-xologiyaga yaqin turadi. Unda oʻzaro bogʻlanishli eksperiment, "semantik differensial" kabi va boshqa eksperimen-tal usullar qoʻllanadi.

• Psixolingvistika - nutqning hosil boʻlishi, shuningdek, nutqni idrok etish va shakllantirish jarayonlarini ularning til tizimi bilan oʻzaro bogʻlanishi holatida oʻrganuvchi fan; psixologiya va lingvistikannng sinte-zidan paydo boʻlgan. P. inson nutqiy faoliyati modelini va psixofiziologik nutqiy shakllanishini ishlab chi-qib, ularni psixologik eksperimentlar yoʻli bilan tekshiradi. Tadqiqot manbai boʻyicha tilshunoslikka yaqin boʻlgan P. oʻz tekshirish usullari boʻyicha psi-xologiyaga yaqin turadi. Unda oʻzaro bogʻlanishli eksperiment, "semantik differensial" kabi va boshqa eksperimen-tal usullar qoʻllanadi.

P. bir qator amaliy masalalar [ona tili, ayniqsa, xorijiy tilni oʻrgatish; maktabgacha yoshdagi bolalarning nutqiy tarbiyasi va logopediya masalalari; miyadagi nutkiy markazlar kasalliklari klinikasi; nutqiy taʼsir koʻrsatish muammolari; sud psixologiyasi va kriminalistika (mas, kishilarni ularning nutq xususiyatiga qarab tanib olish, aniqlash); mashina tarjimasi hamda nutqiy axborotni EHMga kiri-tish muammolari va boshqa]ni nazariy ji-hatdan tushuntirish zarurati tufayli oʻtgan ayerning 60-yillarida paydo boʻlgan. "P." termini oʻtgan ayerning 60-yillari oʻrtalarida amerikalik olimlar tomo-nidan amaliyotga kiritilgan. Oʻzbekistonda ushbu sohada bir kancha ishlar bajarilgan boʻlsada, haqiqiy maʼnodagi psixolingvistik tadqiqotlar en-digina boshlanmoqda.

• P. bir qator amaliy masalalar [ona tili, ayniqsa, xorijiy tilni oʻrgatish; maktabgacha yoshdagi bolalarning nutqiy tarbiyasi va logopediya masalalari; miyadagi nutkiy markazlar kasalliklari klinikasi; nutqiy taʼsir koʻrsatish muammolari; sud psixologiyasi va kriminalistika (mas, kishilarni ularning nutq xususiyatiga qarab tanib olish, aniqlash); mashina tarjimasi hamda nutqiy axborotni EHMga kiri-tish muammolari va boshqa]ni nazariy ji-hatdan tushuntirish zarurati tufayli oʻtgan ayerning 60-yillarida paydo boʻlgan. "P." termini oʻtgan ayerning 60-yillari oʻrtalarida amerikalik olimlar tomo-nidan amaliyotga kiritilgan. Oʻzbekistonda ushbu sohada bir kancha ishlar bajarilgan boʻlsada, haqiqiy maʼnodagi psixolingvistik tadqiqotlar en-digina boshlanmoqda.