Selluloza ishlab chiqarish texnologiyasi

NAZORAT SAvOLLARI
1. Yarimselluloza deb nimaga aytiladi?
2. Sulfitli pishirish usuli necha bosqichli bo‘ladi?
3. Bisulfit pishirish usuli qanday eritmalar yordamida olib boriladi?
4. Neytral sulfit usulida yarimselluloza olish qanday bosqichlardan iborat?
5. Sovuq natron usuli kim tomonidan kashf etilgan?
6. Sodali natron usuli nima sababdan rivojlanmagan.
7. Yarim tayyor selluloza ishlab chiqarish necha usuldan iborat?

---

13
III bob. SULFIT USULIDA SELLULOZA 
ISHLAB CHIQARISH
3.1. Texnologik sxema
Sulfitli selluloza payraha yoki mayda qipiqlar (yorma)ni 
kalsiy, magniy, ammoniy natriy eritmasi yoki ularning sul fat 
kislota aralashmasi bilan yuqori temperaturada pishirib olinadi. 
Pishirilgan tolali massa suyuq qismidan ajratiladi, so‘ngra yuviladi, 
pishmaganlari saralanadi yoki kimyoviy qayta ishlanadi, ya’ni 
oqartirib, sifatini yaxshilash uchun qo‘shimcha ishlov beriladi. 
Ishlatilgan kimyoviy moddalar regenerasiyalab qayta olinadi.
Olingan selluloza quyidagi qog‘oz mahsulotlarini ishlab chiqarish 
uchun ishlatiladi:
Markasi
Turi 
J-1
J-2
Har xil pishiq qog‘oz
Perfokarta va pergament qog‘ozlar
J-3
№ 3 matbaa qog‘ozi va gazetalar 
J-4
Gulqog‘oz va o‘rov qog‘ozlar
S
Rangli yozuv, muqova va karta qog‘ozlar
M
Namni shimuvchi qog‘oz
Bu qog‘ozlarni olishda ishlatiladigan sellulozaning ko‘rsat kichlari 
3.1-jadvalda keltirilgan.
Yog‘och selluloza ishlab chiqarishda, asosan yaproqli daraxt-
lardan foydalaniladi. Yog‘ochlardan 700 mm yoki 1000 mm li g‘o‘-
ladan payraha tayyorlanadi. Zamonaviy MR7-300 markali mashinada 
diametri 700 mm bo‘lgan g‘o‘lani payrahaga mayda laydi. Quvvati 
pastroq mashinada 1000 mm g‘o‘la payrahaga aylantiriladi. Mashina 
konstruksiyasi shunday yasalganki g‘o‘lalar o‘z og‘irligi bilan mashi-

---

14
nani ishchi organi – pichoqlariga uzatiladi. Tayyor bo‘lgan payrahalar 
maxsus joyda to‘planadi.
3.1-jadval