Selluloza ishlab chiqarish texnologiyasi

Ko‘p bosqichli aralash usulda pishirish.
1. Sulfit-sulfat usuli.
2. Sulfit-sodali usuli.
3. Bisulfit-sodali usuli.
4. Natron-sulfit usuli.
5. Uch bosqichli bisulfit-sulfit-soda usuli.
Bu usulda olingan selluloza yuqori mexanik pishiqlikka ega 
bo‘lib, undan qog‘oz, karton va turli xil mahsulotlarni kimyoviy 
qayta ishlab chiqarishda foydalaniladi.

---

11
II.
Bisulfit usuli. 
Pishirish Mg(HSO
3
) va NaHSO
3
larning suvli 
eritmasi yordamida olib boriladi. Bunda SO
2
ning pH 4–5 ga mos 
kelish kerak.
Eritmadagi SO
2 
ning konsentratsiyasi 2 dan 5 % gacha, bog‘lan-
gan miqdori esa 1 dan 2,5 % gacha bo‘ladi. Pishirish tempe raturasi 
155–165 
o
C.
Bisulfit usulida selluloza pishirilganda ligninni sulfon lash uchun 
qulay sharoit vujudga keladi. Bunda fenolni konden satsiyalovchi reaksiya 
sekinlashadi. Bisulfat usulida selluloza pishitilganda (pH = 3,0–5,0) 
ligninning tiosulfat bilan reaksiyaga kirishish tezligi kamayyadi.
III
. 
Neytral-sulfat usuli.
Neytral usulida yarimselluloza olish 
quyidagi bosqichlardan iborat:
1. Yog‘och xom ashyoni tayyorlash: transportdan tushirish, 
saqlash, qobig‘idan ajratish, arralash, payrahalash va saralash.
2. Pishirish eritmasini tayyorlash: SO
2
olish uchun tarkibida 
oltingugurt bo‘lgan materialni yoqish, tozalash, sovitish va SO
2
ni 
soda eritmasiga yuttirib, Na
2
SO
4
va NaHCO
3
, hosil qilish. Agar 
eritma tayyor Na
2
SO
4
va NaHCO
3 
dan tayyorlangan bo‘lsa, ularning 
tegishli nisbatlari olinib eritiladi.
3. Payrahalarni qozonda pishirish.
4. Pishirilgan yarimsellulozani maydalash va yuvish.
5. Pishirilgan payrahani ajratish (yarimsellulozani), qisman may-
dalash.
6. Maydalangan yarimsellulozani yuvish.
7. Olingan massani tozalash.
8. Ishlatilgan eritmani regeneratsiyalash.
9. Oqliq darajasini va mexanik mustahkamligini oshirish 
maqsadida yarimsellulozani oqartirish.
10. Mahsulotni quritish.