Scientific progress volume ǀ issue ǀ

нормаллашган
 
фарқланишли
 
ўсимликлар индекси
(NDVI) ёрдамида қишлоқ хўжалик экинлари ўсишини мониторинг қилиш бўйича 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
VOLUME 3 
ǀ
ISSUE 2 
ǀ
2022 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
 
Page 719
кўплаб олимлар илмий тадқиқотлар олиб боришмоқда
[27]
. Масалан Ли Конгкон 
ва бошқ. (2019й) ерни масофадан зондлаш NDVI
қишлоқ
хўжалик экинлари 
майдонларини белгилаш ва ҳосилдорликни башорат қилишнинг энг кенг 
қўлланиладиган индикатори деб ҳисобланашади. Воланин Александра ва 
бошқалар. (2019й) фотосинтезни моделлаш соҳасидаги барча ишланишлардан 
ҳамда қишлоқ хўжалик экинлари ҳосилдорлигининг мониторинг қилиш 
учун 
сунъий йўлдошлар 
(sentinel-
2 ва Landsat 8) маьлумотларининг очиқлигидан 
фойдаланган ҳолда автоматик аниқлаш услубларини (сунъий интеллект учун 
махсус алгоритмлар) шакллантиришган
[28-30]. 
Тадқиқот натижалари.
 
Юқоридаги ҳалқаро тажрибалар қишлоқ
хўжалигиэкинларинимониторинг қилишда сунъий йўлдошлар маълумотларидан 
фойдаланиш самарали
ва маълумотлар тезкорлиги бўйича
катта устунликка 
эгалигини кўрсатган.
Шунинг учун ҳам усулларни Ўзбекистонда қўллаш мумкин. 
Ўзбекистонда бугунги кунда қишлоқ хўжалиги экинлари
мониторинги жуда кўп 
ҳаражат ва меҳнат талаб қиладиган жойларда кузатиш ва далада ўлчаш ишлари 
орқали амалга оширилади.
Самолёт ёки учувчисиз учадиган аппаратлардан 
олинган аэрофотосуратлар ёрдамида мониторинг
қилиш
,
бир йилда бир неча 
маротаба барча қишлоқ хўжалик экинлари устидан учиб ўтиш ва катта ҳажмдаги 
маълумотларни тезкор таҳлил қилиш заруратини келтириб чиқаради. Бу эса 
ҳаражатларни кескин оширади ва мониторинг
маълумотлари олишнинг 
тезкорлигини таъминлай олмайди.
Юқорида келтирилган
усуллардан фойдаланиш ҳар 5
-15 
кунда 
Ўзбекистоннинг хохлаган ҳудуди учун ўрта аниқликдаги 
Sentine-2
сунъий 
йўлдоши
маълумотларидан (
NDVI 
ва бошқ.) текинга фойдаланиб
, 
(Европа 
иттифоқининг Коперникус ва бошқа
манбалардан олинадиган) кўплаб 
тадқиқотларни тезкорлик билан амалга ошириш ва ҳаражатларни 50 фоизга 
камайтириш мумкин.