Scientific progress volume ǀ issue ǀ 2021 issn: 2181-1601 Uzbekistan

Page 666
2-rasm. 
Gazning quritish chuqurligi va bosim orasidagi bog’liqlik
Bosimning oshishi bilan namlikning kondensatsiyalanishi va glikolga yutilish 
ehtimolligi ortishi tufayli, bosim ortishi bilan gazdagi namlik pasayib, o’z navbatida 
talab etilgan shudring nuqtasiga ega gazni olish uchun quritishda eritma miqdori 
kamayadi.
Quritish absorberida bosim qiymatini tanlashda o’tkazuvchanlik qobilyatini 
ta’minlash bilan bir qatorda bosimning suvga ko’ra gazning shudring nuqtasiga ta’sirini, 
regeneratsiyalash bloki ko’rsatkichlarini hamda qurilmaning ekologik ko’rsatkichlari 
inobatga olinishi lozim.
Rasmdagi egri chiziq bosim qancha past bo’lsa, gazning shudring nuqtalari 
farqiga ta’siri shuncha yuqoriligini ko’rsatmoqda. Absorbsion quritish jarayoni 
kamchiliklari sifatida quyidagilarni sanab o’tish mumkin: gazning haroratini 
40 °𝑆
atrofida saqlash zaruriyatining mavjudligi, quritishning o’rta darajasi, yutuvchining 
ko’piklanishga moyilligi. 
XULOSA 
Gidratlar hosil bo’lishiga qarshi ingibitorlar sifatida metanol va gazlarni quritishda 
glikollar keng qo’llaniladi. Metanol (
𝐶𝐻
3
𝑂𝐻
) – metil spirti bo’lib, gaz oqimiga 
kiritilganda suv bug’larini yutadi va ularni past muzlash haroratidagi suvli spirt 
eritmasiga o’tkazadi.
Ingibitor sifatida glikollar EG, DEGlar ham keng ishlatiladi (metanol qimmat 
bo’lsada) regeneratsiya qilish oson (bug’latib). 

---

SCIENTIFIC PROGRESS
 
VOLUME 2 ǀ ISSUE 4 ǀ 2021 
ISSN: 2181-1601
Uzbekistan
 
www.scientificprogress.uz
  
Page 667
Ingibitorlar sifatida kalsiy xlor (
𝐶𝑎𝐶𝑙
2
) eritmasi va litiy xlor ham ko’p qo’llaniladi. 
Gidratlar hosil bo’lishini oldini olishni yanada samarali usuli bu gazlarni quritishdir, 
bunda namlik miqdori keskin kamayadi.
Texnologik parametrlarning maqbul qiymatlari sifat ko’rsatkichlar (yutuvchi 
eritma tarkibidagi absorbent miqdori, eritmaning qovushqoqligi, gigroskopikligi va 
sh.k.) va quritkichning solishtirma sarfi orqali tanlanadi. Sifat ko’rsatkichlar - gazning 
absorberdan chiqishida shudring nuqtasini belgilovchi asosiy omil sanaladi.
Quritkich to’yinish darajasi bevosita tizimda sirkulyatsiyalanadigan eritma 
miqdoriga, nasoslar ishlashi hamda sirkulyatsion eritmani sovutish va qizdirish uchun 
energiya sarfiga bog’liq shuningdek, kommunikatsiya o’lchamlariga va ularning metal 
sig’imlariga ta’sir ko’rsatadi.