|
Foydalanilgan adabiyotlar
X.Ibragimov, SH. Abdullayeva. Pedagogika nazariyasi (darslik). Т., «Fan va texnologiya», 2008, 288 bet.
“Òzbekiston milliy ensiklopediyasi ” Davlat ilmiy nashriyoti, 2009.
TEXNOLOGIYA PÁNINDE OQIWSHILARDIŃ ÁMELIY
KÓNLIKPELERIN RAWAJLANDIRIW
Z.I.Sadatdinov
R.R.Xodjabayev
Ájiniyaz atındaǵı Nókis mámleketlik pedagogika institutı
Annotatsiya: Bul maqalada texnologiya páninde oqıwshılardıń ámeliy kónlikpelerin rawajlandırıw boyınsha maǵluwmatlar berilgen.
Gilt sózler: kónlikpe, tájriybe, texnologiyalıq tálim, didaktik princip.
Intalı jaslardı kásip-óner úyreniwge bolǵan qızıǵıwshılıqlarına kóre kásiplik uqıp dárejelerin rawajlandırıwǵa sharayat jaratıw mu’mkin. Texnologiya táliminiń mazmunı jáne onıń dúziliwi áhmiyetli orın iyeleydi. Texnologiya tálimi programmasında oqıwshılar texnologiya sabaqlarında iyelewi kerek bolǵan ilimiy-texnikalıq bilimleriniń, texnologiya ilmiy tájriybe hám kónlikpeleri kólemi hám de mazmunı belgilep barıladı. Programmada jámiyetimiz rawajlanıwınıń házirgi basqıshında jaslarǵa texnologiya tálimin beriw, olardı tárbiyalaw salasında qoyılǵan maqset hám wazıypalar óz ańlatpasın tapqan. Texnologiya tálimi programması oqıw jobası tiykarında islep shıǵıladı. Texnologiya tálimi oqıtıwshı óziniń kúndelik iskerliginde bul programmaǵa ámel etedi jáne onıń atqarılıwı májburiy esaplanadı. Usınıń menen bir qatarda oqıtıwshı oqıw programmasına jergilikli sharayattı esapqa alıp málim ózgerisler kirgiziwi múmkin. Buǵan baylanıslı bir qansha talaplar esapqa alınıwı kerek. Programmanıń mazmunı pedagogikanıń didaktik principlerge tolıq juwap beriwi, ilimiy hám ideologiyalıq tárepten puqta bolıwı, quramalılıǵı artıp barıwı esapqa alınǵan halda hám texnologiya táliminiń saylanǵan didaktik sistemasına muwapıq túrde, arnawlı bir izbe-izlikte bayanlanıslı, turmıs tájiriybesi menen baylanısqan bolıwı kerek. Texnologiyalıq ilimiy tájriybe hám kónlikpeleri menen qurallandırıw kerek.
Oqıwshılardı tárbiyalaw hám olardı islep shıǵarıw iskerligine tayarlawda texnologiya ilmiy tájriybeleri hám kónlikpeleri úlken orınǵa iye. Baslanǵısh klass oqıwshılarına texnologiya tálimin beriw wazıypalarınan biri olarda bir qatar texnologiya ilmiy tájriybe hám kónlikpelerin qáliplestiriw bolıp tabıladı. Texnologiya tálimi programması talapların orınlawda, temaǵa tiyisli bilim beriwde, ilmiy tájriybe hám kónlikpelerdi qáliplestiriwde oqıwshılarǵa málim kólemdegi politexnik bilimler beriledi. Baslanǵısh politexnik bilim menen qurallandırıw oqıwshılarǵa predmetti soǵıw, islew berilip atırǵan materialdıń qásiyetleri, texnologiyalıq ayrıqshalıqları, materialǵa qolda qayta islengende qollanılatuǵın ásbap-úskenelerdiń qásiyetleri, olardan paydalanıw qaǵıydaları haqqında maǵlıwmat berip barıladı. Oqıwshılarǵa
"PROSPECTS OF DEVELOPMENT OF SCIENCE AND EDUCATION" CONFERENCE PROCEEDINGS
|
24 MAY 2022
|
berilip atırǵan politexnik bilim, ámeliy kónlikpe hám ilmiy tájriybelerge úyretiw málim teoriyalıq dárejede ámelge asırıwǵa múmkinshilik jaratıwshı jay bolıp tabıladı. Ámeliy ilmiy tájriybe hám kónlikpeler menen qurallandırıw - ámeliy shınıǵıw túrlerin úyretiw de bolıp esaplanadı. Baslanǵısh klass oqıwshıları orınlawı kerek bolatuǵın ámeliy jumıs túrleri túrme-túr bolıp tabıladı, biraq texnologiya ilimiy tájriybe hám kónlikpelerin iyelemey turıp, ámeliy jumıs processindegi materiallardı ólshep alıw hám belgilew, olardı qırqıp, qayta islew, tigiw, oraw hám bóleklew sıyaqlı jollar menen birlestiriw hám bekkemlew, detallarni jıynaw hám buyımdı mantaj qılıw hám buyımdı bezew jumısların orınlaw bir qatar qıyınshılıqlar tuwdıradı.
Oqıwshılardaǵı texnologiyaǵa bolǵan qızıǵıwshılıqtı waqıtında anıqlaw hám olarǵa texnologiya ilmiy tájriybelerin jaqsı kórgen shınıǵıwlarında jetilistiriwlerine járdem beriw júdá zárúrli bolıp tabıladı. Bunda oqıwshılardıń itibarına eń ápiwayı buyım oyınshıqlardı, oyınlardı, oqıw quralların tayarlaw, naǵıslar sızıp hám qırqıp alıw, applikatsiya jumısları silteme etiledi. Bunnan tısqarı oqıwshılarda texnologiyaǵa qızıǵıwshılıqtı oyatıw, texnologiya sabaqlarında bilimlerdi keńeytiw hám tereńlestiriw, kónlikpe hám ilmiy tájriybelerin bekkemlew ushın “Sheber qol” dógereklerin, klastan tısqarı islerdi shólkemlestiriw maqsetke muwapıq bolıp tabıladı.
Kónlikpe - bul kisiniń bilim hám tájiriybe tiykarında iyelengen, málim háreketti sanalı orınlawǵa bolǵan qábileti bolıp tabıladı. Mısalı : kartonni kesip biliw kónlikpesi, qayshını tuwrı islete alıw, háreketti anıq muwapıqlastırıw, jónelis, kúsh hám basımnıń teńligin saqlaw. Ilmiy tájriybe - bul iskerliktegi shınıǵıw etiwler processinde jetilgen, sáwlelengen tájiriybe bolıp tabıladı. Bul tez hám anıq orınlaw, shınıǵıw qılıw sebepli quram tapqan kónlikpe yamasa bul málim muǵdardaǵı shınıǵıw hám usıllar orınlanǵanda kónlikpeden sekirip ótiw degen mánisti ańlatadı. Sonıń ushın, usı kónlikpe egerde ilimiy tájiriybeni júzege keltiriwdi názerde tutqan shınıǵıw hám usıllar tuwrı dúzilgen bolsa, ol tuwrı ilmiy tájriybege aylanıwı múmkin. Biraq ilmiy tájriybeniń shólkemlestiriw dárejesi oqıtıwdıń túrli basqıshlarında túrlishe bolıp tabıladı. Onıń strukturası da ózgeriwshen bolıp tabıladı. Shınıǵıwlar processinde oqıwshılar atqarılıp atırǵan háreketler quramalılasıp barǵan sayın, az-azdan ápiwayı ilimiy tájriybelerdiń quramalı ilimiy tájriybelerge birlesiwi júz boladı.
Texnologiya ilimiy tájriybe hám kónlikpelerin qáliplestiriw tómendegishe tiykarǵı basqıshlardan quram tabadı:
baslanǵısh túsinik beriw;
texnologiya háreketlerin sınaq ushın orınlaw ;
jumıs háreketleri nátiyjesi;
juwmaqlawshı juwmaq shıǵarıw.
Texnologiya ilimiy tájriybeleri hám kónlikpelerin qáliplestiriwge mólsherlengen ámeliy jumıslar tek waqıtqa kóre bólistirilgende hám de málim sistema tiykarında ótkerilgende unamlı nátiyje beredi.
"PROSPECTS OF DEVELOPMENT OF SCIENCE AND EDUCATION" CONFERENCE PROCEEDINGS
|
24 MAY 2022
|
Do'stlaringiz bilan baham: |
