Сборник тезисов «Ипак ва зираворлар»

Mehmonxona va shunga o`xshash joylashtirish vositalari (2012-2016 yillar) 
2017 – yil 20-aprel, № 02-09/1091 sonli O`zbekiston Respublikasi Turizmni 
rivojlantirish 
davlat 
qo`mitasi 
farmoniga 
muvofiq 
hamda 
Prezidentimiz 
Mirziyoyevning 2017 yil 19 maydagi “2017-2019 yillarda Buxoro viloyati va Buxoro 
shahri turizm salohiyatini jadal rivojlantirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi PP-2980-
sonli qarori
ga asosan viloyatimizda bu borada keng ko`lamli ishlar olib 
borilmoqda[3].
Bu borada quyidagi raqamlarga nazar soladigan bo`lsak, ular orasidagi 
farqlarni yanada chuquqrroq anglashimiz mumkin. 
2016 yilda butun Respublika bo`yicha mehmonxona va shunga o`xshash 
joylashtirish vositalari soni 750 tani tashkil qildi va 2012 yilga nisbatan 44,0 foizga 
(229 ta) ko`paydi. Ulardagi o`rinlar soni 2012 yilga nisbatan 40,8 foizga (11 ming 
o`rin) ko`payib, 37,8 ming o`ringa yetdi. Mehmonxonalarga joylashgan shaxslar soni 
2016 yilda 1513,1 ming kishini tashkil qilib, 2012 yilga nisbatan 27,2 foizga (323,5 
ming nafar) ko`paydi. Bu sonlarning ko`payishi yuqori darajada bo`lishiga 

---

153 
qaramasdan, kata oqimdagi sayyohlar qabul qilish uchun yetarli darajada emas, 
xususan Buxoro viloyatida bunday oqimni qabul qilish uchun infratuzilma yetarli 
darajada emas[4]. 
2-rasm 
Hududlar bo`yicha mehmonxona va shunga o`xshash joylashtirish 
vositalarida joylar fondidan foydalanish koeffisienti (foizda) 
O`zbekiston Republikasi bo`yicha mehmonxona va shunga o`xshash joylashtirish 
vositalarida joylar fondidan foydalanishkoeffisienti (o`rinlarning yil davomida band 
bo`lishi) 2016 yilda 26,1 foizni tashkil qilmoqda. Jumladan, eng yuqori ko`rsatkich 
Sirdaryo viloyatida 40,0 foiz, Jizzax va Qashqadaryo viloyatlarida 36,5 foiz, 
Toshkent shahrida 35,7 foizni tashkil qilmoqda, shuningdek yil davomida joylarning 
band bo`lishi Xorazm viloyatida 14,1 foiz, Farg`ona viloyatida esa 14,6 foizni tashkil 
etgan. 
Buxoro viloyatida mazkur raqamlar 17,4 % tashkil qilayotgani yetarli darajada 
emas. Kichik haj ziyoratining tashkil qilinishi evaziga, yoki bo`lmasa islom 
mamlakatlari, xususan, Malayziya, Indoneziya davlatlaridan Buxoro viloyatiga 
tashrif buyurish istagidagi sayyohlar soni tahlil qilinganda mazkur oqimni qabul 
qilish uchun mehmonxonalar, sifatli xizmat ko`rsatish uchun umumiy ovqatlanish 
korxonalarining yetarli darajada emasligi, yoki bo`lmasa, “7 silsilayi sharif” deb 
yuritiladigan “7 piri bilan” mashhur viloyatimiz miqyosida bunday hajmdagi 
sayyohlar oqimini qabul qila olmasligi evaziga qurilishi rejalashtirilayotgan bunday 
hududlar soha rivoji uchun amaliy asos bo`lib xizmat qiladi.
“Ko`hna va boqiy Buxoro” deb nomlangan turistik erkin iqtisodiy hududda 
2017-2021 yillar davomida mehmonxonalar, muzey, teatrlar qurilishi, “Shaxriston” 
bozorining qayta yo`lga qo`yilishi, xorijiy investorlar ko`magida “Buxoro Palace”, 
“Zarafshon”, “Varaxsha” kabi yirik mehmonxonalarning qayta ishga tushirilishi 
evaziga viloyatimiz yanada gullab yashnashi hamda ichki turizm bilan bir qatorda 

---

154 
chet ellik turistlarni qabul qila olish imkoniyati kengayishiga olib kelishi 
shubhasizdir. 
Bunday hududlarning faoliyati o`z navbatida mavsumiylikning oldini olishga 
xizmat qilishi mumkin. Yangi turistik yo`nalishlar, masalan, speleoturizm, 
gastronomik turizm, etnoturizm, sarguzasht turizmi, biznes turizmi, ta`lim turizmi, 
oilaviy turizm kabi turlarni rivojlantirib, mavjudlarini yaxshilash uchun sa`y-
harakatlar qilinishi ham sohaning rivoji uchun juda muhim omillardandir.
Xulosa qilib aytish mumkinki, turistik erkin iqtisodiy hududlarning barpo 
etilishi sohada bo`layotgan o`zgarishlarga sabab bo`lishi bilan bir qatorda, mintaqaga 
investorlarni jalb qilish, infratuzilmani va salohiyatni oshirish bilan biorga mahalliy 
aholi uchun yangi ish o`rinlarni yaratish bilan bir qatorda mamlkatga keluvchi 
turistlar sonini orttirib, davlat budjetiga foyda keltiradi.