Сборник научных трудов

 
АТРОФ МУ
Ҳ
ИТ ОМИЛЛАРИНИНГ САНИТАР- ПАРАЗИТОЛОГИК 
Ҳ
ОЛАТИ 
Шеркузиева Г.Ф., Курбанова Ш.И. 
Тошкент тиббиёт академияси 
Ҳ
озирги илмий – техника тара
ққ
иёти даврида 
ҳ
аётнинг турли со
ҳ
аларида кимё саноати ма
ҳ
сулотлари ва турли 
микроорганизмларга асосланган препаратлардан фойдаланиш кенг кўламда 
қ
ўлланмо
қ
да. Ўзбекистоннинг сер
қ
уёш 
табиати ва ўзига 
ҳ
ос и
қ
лим шароитлари 
қ
ишло
қ
хўжалик ма
ҳ
сулотларини етиштириш ва 
ҳ
осилдорликни ривожланти-
риш учун 
қ
улайлик яратиш билан бирга 
қ
ишло
қ
хўжалик экинларига зарар етказувчи 
ҳ
ар хил хашаротлар ва замбу-
ру
ғ
ли касалликларнинг кўпайишига 
ҳ
ам имкон беради, катта ме
ҳ
натлар эвазига етиштириладиган 
қ
ишло
қ
хўжалитк 
экинларига 
ҳ
ар хил каналар, бактериялар, замбуру
ғ
лар, вируслар, гельминтлар ва бош
қ
а бир 
қ
атор заракунандалар 

---

« С Б О Р Н И К Н А У Ч Н Ы Х Т Р У Д О В »
Биология ва тиббиёт муаммолари, 2018, 3,1 (103) 141
жуда катта зарар етказиш 
қ
обилиятига эга. Жа
ҳ
оннинг кўпчилик мамлакатларида хал
қ
бошига очарчилик ва вайрор-
гарчиликларни келтирадиган о
ғ
ир офатларнинг сабачиларидан бири ўсимлик зараркунандалари ва турли бактериал 
табиатга эга касалликлардир. Жа
ҳ
он со
ғ
ли
қ
ни са
қ
лаш ташкилотининг берган маълумотларига 
қ
араганда, дун1ё 
бўйича 
қ
ишло
қ
хўжалигига 
ҳ
ар турдаги зараркунандалар етказаётган зарар 
ҳ
ар йили 75 млрд долларга ошади. Бакте-
риал ифлосланишлар таш
қ
и му
ҳ
ит омиллари, хусусан тупро
қ
, сув ва бош
қ
аларни 
ҳ
ам турли даражада ифлосланти-
риб, а
ҳ
оли саломатлигига ва санитария турмуш тарзига салбий таъсир кўрсатади ва бунинг натижасида паразитар 
касалликларнинг кўпайишига сабаб бўлади. Шу сабабли биз таш
қ
и мухит омилларини: тупро
қ
, сув ва ози
қ
-ов
қ
ат мах-
сулотларини йиллар динамикасида санитар паразитологик текшириш олиб бордик. Бунда Ўзбекистон Республикасида 
яратилган кучли 
қ
онунчилик хужжатларидан фойдаландик. Хусусан ЎзРес ССВ “Республикада паразитар касалликлар 
профилактикаси бўйича чора- тадбирларни такомиллаштириш тў
ғ
рисида” ги 25.03.2015 йилдаги №121 буйру
қ
, “Ўз Ре-
сдавлат санитар эпид назорат маркази лабораторияларида ўтказилган текширишлар номенклатурасини тасди
қ
лаш 
тў
ғ
рисида” ги буйру
қ
ҳ
амда мева-сабзавот, мева-чева ва ўсимлик ма
ҳ
сулотларини санитар- паразитологик текшири-
шлар бўйича услубий 
қ
ўлланмадан фойдаландик. Текшириш объекти сифатида Яшнобод туманидаги тупро
қ
ва сув 
мухитлари 
ҳ
амда сабзавотлар олинди. 2015-2017 йиллар динамикасида 
қ
уйидаги натижалар олинди. 2015 йилда уму-
мий намуналар сони- 2440 бўлиб, 40 та болалар муассасаларидан олинди, шулардан 6 та (0,13%) намуна гигиеник 
талабга жавоб бермайди. 2016- йил умумий намуналар сони 1470 та бўлиб, 32 та болалар муассасасидан олинган, 
улардан- 4 та (0,27%), 2017- йилда олинган намуналар- 1670, улардан 6 та (0,35%) гигиеник талабларга жавоб 
бермайди. Гигиеник талабларга жавоб бермайдиган жойларда со
ғ
ломлаштириш чора- тадбирлари ўтказилгандан сўнг 
олинган барча намуналар гигиеник талабларга жавоб берди, бу эса со
ғ
ломлаштирувчи чора- тадбирларнинг катта са-
марага эга эканлигини кўрсатди ва атроф мухитнинг санитар паразитологик ифлосланишини олдини олиш ва а
ҳ
оли 
ўртасида унга бо
ғ
ли
қ
касаллиш камайишига олиб келди.