Сборник научных трудов

ЭПИДЕМИК ПАРОТИТНИНГ ЗАМОНАВИЙ ШАРОИТЛАРДА КЛИНИК КЕЧИШ ХУСУСИЯТЛАРИ 
Шермухамедов Т.Т. 
Тошкент тиббиёт академияси 
Мавзунинг долзарблиги. 
Ҳ
озирги кунга келиб ю
қ
умли касалликларга 
қ
арши иммунопрофилактика тадбирлари-
нинг фаол олиб борилишига 
қ
арамасдан болалар ўртасида айрим ю
қ
умли касалликларнинг ўсиши кузатилмо
қ
да. 
Сўнгги йилларда Ўзбекистонда эпидемик паротит инфекциясининг 2015 йилга нисбатан (777 
ҳ
олат), 2016 йилда (1617 
ҳ
олат) 2,1 баробарга ортганлиги ани
қ
ланди. Тад
қ
и
қ
отнинг ма
қ
сади. Эпидемик паротит инфекциясининг замонавий 
бос
қ
ичларида клиник кечиш хусусиятларини ўрганиш. Тад
қ
и
қ
отнинг материаллари ва услублари. Текширув 2016-2017 
йиллар мобайнида 1-ша
ҳ
ар ю
қ
умли касалликлар клиник шифохонасида эпидемик паротит таш
ҳ
иси билан касалланган 
50 нафар 1 ёшдан 18 ёшгача бўлган беморларда ўтказилди. Эпидемик паротит таш
ҳ
иси эпидемиологик маълумотлар, 
клиник белгилар асосида 
қ
ўйилиб, серологик жуфт зардобларда антитаналар титрини ани
қ
лаш йўли ор
қ
али тас-
ди
қ
ланди. Тад
қ
и
қ
от натижалари. Эпидемик паротит инфекцияси билан касалланган болаларни ёш бўйича 
қ
уйидагича 
та
қ
симланди 1-3 ёшдаги болалар 3 нафарни (6%), 3-5 ёшдаги болалар 5 нафарни (10%), 5-7 ёшдаги болалар 16 
нафарни (32%), 7-14 ёшдагилар 19 нафарни (36%) ва 14-18 ёшдагилар 7 нафарни (14%) ташкил этди. Улардан 18 
нафарини (36%) 
қ
из болалар ва 32 нафарини (64%) ў
ғ
ил болалардан иборат. Эпидемиологик маълумотларга асосан 
текширувдаги 50 нафар бемордан 38 нафари (76%) эпидемик паротит билан касалланган беморлар билан муло
қ
отда 
бўлганлиги, 
қ
олган 12 нафар (24%) беморлар муло
қ
отни инкор этганлиги ани
қ
ланди. Эпидемик паротит инфекциясига 
қ
арши эмланганлик даражасига кўра 2 марта эмланганлар 8 нафарни (16%), 1 марта эмланганлар 18 нафарни (36%), 
эмланганлик 
ҳ
а
қ
ида маълумотга эга бўлмаганлар 12 нафарни (24%), ташкил этди. 8 нафар (16%) бемор бола айрим 
сабабларга асосан умуман эмланмаганлиги ани
қ
ланди. Касалхонага мурожаат этган беморларда касаллик асосан кли-
ник типик шаклларда кечганлиги ани
қ
ланди. Улардан безли шакли – 43 нафар беморда (86%), асаб шакли – ало
ҳ
ида 
марказий асаб тизимининг шикастланиши – 2 нафар (4%), 
ҳ
амда 5 нафар беморда (10%) эпидемик паротит инфекцияси 
комбинирланган, яъни марказий асаб тизимининг ва безли аъзоларнинг шикастланиши билан кечиши аникланди. 43 
нафар касалликнинг безли шакли билан касалланган беморларнинг 17 нафарида (39.5%) 
қ
уло
қ
олди сўлак безининг 
бир томонлама (чап ёки ўнг томонлама паротит), 
ҳ
амда 26 нафарида (60.5%) 
қ
уло
қ
олди сўлак безининг 2 томонлама 
зарарланиши бош
қ
а безли аъзолар (субмаксиллит, сублингвит, панкреатит, орхит) шикастланиши билан бирга кечган-
лиги ани
қ
ланди. Эпидемик паротит инфекциясининг фа
қ
атгина асаб шакли касалланган 2 нафар беморда касаллик 
сероз менигит кўриниши намоён бўлди. Касалликнинг комбинирланган, асаб+безли шакллари билан касалланган бе-
морларнинг барчасида (5 нафари) 
қ
уло
қ
олди сўлак безининг 2 томонлама шикастланиши ва сероз менингит белги-
лари кузатилган. Ушбу гуру
ҳ
даги беморларда субмаксиллит, панкреатит ва орхит белгилари 20%дан 
ҳ
олатларда учра-
ганлиги ани
қ
ланди. Шундай 
қ
илиб, эпидемик паротит инфекцияси замонавий шароитларда 5-7 ёшда (32%) ва 7-14 
ёшдаги (36%) ў
ғ
ил болаларда (64%), асосан тўли
қ
эмланмаганлар (84%) орасида учради. Бунда эпидемик паротит 

---