Саволлар ва жавоблар Axбoрoт – ресурс турлaри сифaтидa

Глобал компьютер тармоқлари

Ахборот-коммуникация технологиялари ва замонавий техника ютуқлари билан ўзаро алмашиш эҳтиёжи глобал компьютер тармоқларини мамлакатлараро ҳамкорлик дастурини амалга оширишнинг ажралмас кисми қилиб қўйди. Илмий ва маориф мақсадлари ва бизнес учун кўплаб компьютер тармоқлари ташкил этилган. Кўплаб тармоқларни бирлаштира олувчи ва дунё ҳамжамиятига кириш имконини берувчи тармоқ — бу Интернет. Интернет фойдаланувчига чексиз ахборот ресурсларини тақдим этади. Ушбу ресурсларга кириш учун мос келувчи амалий дастурий таъминотидан фойдаланиш керак. Дўстона график интерфейс Интернет хизматидан ҳар бир кишининг фойдалана олиши учун имконият яратади. Бундай дастурларнинг кўпи фойдаланувчи учун қулай бўлган Windows ОТ муҳитида ишлайди. График интерфейсли дастурлар муҳим хусусиятларга эга: улар фойдаланувчидан барча тизимли архитектурани бекитади ва ҳар қандай ШК платформасида сақланадиган маълумотлар билан ишлаш имконини беради.

Интернетдаги асосий протоколлар ва уларнинг қўлланилиши
Интернет орқали тақдим этиладиган барча хизматлар стандарт протоколлар орқали амалга оширилади ва фойдаланиладиган ШКга боғлиқ эмас. Протоколлар технологиялар ўртадаги мантикий кўприк бўлиб коммуникациянинг кўплаб элементларини бошқаради. Интернет протоколлари ҳақидаги ахборотни RFC (Request For Соmment)да топиш мумкин. RFC — бу файл кўринишида тақдим этилган Интернет ҳужжатларидир. Тармоқнинг, протоколнинг техник муфассаллигига берилмай олдинга қўйилган вазифани бажариш учун фойдаланувчига илова кўмак беради. Илова — бу амалий ва дастурий таъминот. Интернетнинг нисбатан кенг оммалашган тўплами (мажмуи) мавжуд: электрон почта (e-mail), олисдан туриб кириш, файлларни узатиш, WWW ва ҳоказо. Деярли ҳамма амалий дастурий таъминот Интернет "мижоз-сервер" чизмаси бўйича ишлайди. Фойдаланувчи ШКда "дастур-мижоз" технологиясида ишлайди.
У сервердан хизмат ҳақида сўрайди, сервер эса сўралган хизмат бўйича ҳаракат қилади. Мижоз ва серверлар “ўзаро тилда” – протокол орқали гаплашади.
Электрон почта (E-mail) Интернет тақдим этадиган машҳур, оммабоп хиз-мат тури саналади. Унинг хусусияти шундаки, электрон почта маълумотларни ШК орқали жўнатади ва қабул қилади. Почта билан ишлаш учун (ўқиш, сақлаш, янги электрон почта жўнатмаси) сиз мижоз дастурини киритасиз. Сизнинг хост компьютерингиз сервер-почта ролини бажаради.
Конкрет сервер тури учун сиз турли хил мижозлардан фойдаланишингиз мумкин.
Маълумотларни электрон почта орқали жўнатишда Интернет компью-терлари ўртасида TCP/IPнинг бир қисми ҳисобланган SMTP протоколидан (Simple Mail Transfer Protocol) фойдаланилади. Хабарлар папкасига киришга рухсат олиш учун олислашган компьютерларда IMAP (Интернет Message Access Protocol) кириш протоколларидан фойдаланилади. Одатда e-mail хабарлари фақат матндан иборат бўлади, лекин унга иккилик — файл, график тасвирни, шунингдек, аудио ва видео файлни киритиш мумкин. Бунинг учун мижоз ҳам, сервер ҳам MIME (Multipurpose Интернет Mail Extension — Интернетнинг кўп мақсадли почта кенгайиши) билан ишлай олиши керак. MIME стандарти Интернетга маълумотларни узатишни таъминлай олиши учун ишлаб чиқилган. Бу маълумотлар соф матндан ташқари маълумотларнинг иккилик тизимини ўз ичига олади.
Ҳозирда электрон почтанинг кўплаб дастур-мижозлари мавжуд: mail, elm, pine, Eudora, Netscape ва ҳоказолар. Агар Интернетга киришга рухсатингиз бўлса, демак сизнинг ўз почта манзилгоҳингиз мавжуд (E-mail адрес). Интернетдаги почта манзилгоҳи бир-биридан @ (амперсанд) белгиси билан ажратилган иккита қисмдан иборат бўлади, @ гача турган почта манзилгоҳи — бy почта қутисини билдиради, @ дан кейингиси эса — хост-компьютер манзилгоҳидир.
Электрон почта манзилгоҳи шакли қуйидаги кўринишда бўлади:
@ манзилгоҳ, хост-компьютердан фойдаланувчи номи.

9.