Savol: Ishsizlikning ijtimoiy va iqtisodiy oqibatlarini nazariy jihatdan tushuntirib bering. Javob

SAVOL:

1. 
   Ishsizlikning ijtimoiy va iqtisodiy oqibatlarini nazariy jihatdan tushuntirib bering.
   

JAVOB:

1. 
   Ishsizlikning ta'sirida ishlab chiqarilmay qolgan mahsulot hajmi orqali baholanadi. Iqtisodiyot barcha ishlashni xohlagan va ishlay oladiganlar uchun yetarli miqdorda ish joylarini yaratish holatiga ega bo‘lmasa mahsulot ishlab chiqarish potensial imkoniyatining bir qismi yo‘qotiladi. Bu yo‘qotish yalpi ichki mahsulot (YaIM) hajmining orqada qolishi sifatida aniqlanadi hamda u haqiqiy YaIMning potensial YaIMdan kam bo‘lgan hajmi sifatida ko‘rinadi. Ishsizlik darajasi qanchalik yuqori bo‘lsa, YaIM hajmining orqada qolishi shunchalik katta bo‘ladi.
   

Ishsizlikning ijtimoiy oqibatlari

Ishsizlikning salbiy oqibatlari:

• 
  mehnat faoliyati qisqarishi;
  
• 
  jamiyatda kuchlanish kuchaygan;
  
• 
  aqliy va jismoniy kasalliklarning ko'payishi;
  
• 
  jinoiy vaziyatning kuchayishi;
  
• 
  ijtimoiy farqlashni mustahkamlash.
  

Ta’kilash lozimki, ishsizlik faqat salbiy emas, malki ijobiy xususiyatga egadir.

Ishsizlikning ijobiy ta'siri:

• 
  dam olish vaqtini oshirish;
  
• 
  ish joylarini tanlashni kengaytirish;
  
• 
  mehnatning muhimligini oshirish;
  
• 
  ish joyining qiymatini oshirish.
  

Ishsizlikning iqtisodiy oqibatlari

Ishsizlikning salbiy oqibatlari:

• 
  treningning devalvatsiyasi;
  
• 
  ishlab chiqarishni qisqartirish;
  
• 
  malakalarning yo'qolishi;
  
• 
  ishsizlik nafaqalari uchun xarajatlar;
  
• 
  turmush darajasining pasayishi;
  
• 
  milliy daromad ishlab chiqarish etishmasligi;
  
• 
  soliq tushumlarining kamayishi.
  

Ishsizlikning ijobiy ta'siri:

• 
  Vaqt ta'lim va qayta o'qishni oshirishga qaratilgan;
  
• 
  iqtisodiyotni tarkibiy qayta tiklash uchun ishchilar stoku;
  
• 
  hosildorlik va mehnat zichligi rag'batlantiriladi;
  
• 
  Raqobat mehnatkashlar o'rtasida mahoratni oshirishga yordam beradi.