Savdogarlar ustozi

O‘zgalarning ilojsizligi imkoniyat emas.

Ustozim menga doim o‘zgalarning ilojsizligi qulay imkoniyat emasligini aytardi. Shuning uchun noilojligidan biror nimasini sotayotgan yoki qarzini uzish uchun molini yarim narxda berishga tayyorlardan foydalanmadim. Bir kuni bir odam mendan ko‘p miqdorda mol oldi. Belgilangan muddatda qaytarolmadi. Keyin yaxshi chopag‘on otini olib kelib, yarim narxida qarzi evaziga bermoqchi bo‘ldi. Ammo men undan asl bahosida sotib oldim. Qarzidan ortgan pulini qaytarib berdim. Juda xursand bo‘ldi. Uning yuzidagi rozilik, ko‘zlaridagi quvonchni ko‘rib, muhtojning muhtojligidan foydalanmaslikka yana bir bor axd qildim. Ko‘pchilik barakasini o‘zi qochiradi. Bozorda har – xil savdogar bor. Qarz bo‘lib qolgan odamdan biror arzigulik narsasini qarzidan ortiq narxda tursa-da, insofsizlik qilib, qarzi evaziga oladi. Natijada baraka ketadi. Yoki biron kimsa azbaroyi muhtojligidan biror narsasini sotmoqchi bo‘ladi. Unga aqcha zarurligini bilgan olarmon yerga urib sotib oladi va ikki baravar qimmatiga sotadi. Bu ish qaroqchilik bilan barobarligini, haqiqiy sudxo‘rlikdan oshib tushishini ustozim ko‘p ta’kidlardi. Halol savdo – ilm. Uni yaxshilab o‘rganish va o‘zlashtirish kerak. Agar shariatni tushunmay savdoga kirishilsa, foizga (ribo, sudxrlikka) aralashib qolish hech gap emas. Insonlarning ilojsizligi imkoniyat emas.

8. 
   Qalb boyligi
   

Ayrimlar boylikni avval boshda men tushungandek idrok qiladi. Men boylikni qo‘lim hamma narsaga yetishi uchun emas, ko‘p tilla tangalarni yig‘ib qo‘yib, ko‘ngil tusagan narsani sotib olish. Maishatda kamchilik bo‘lmasligi deb tushunardim. Yana ko‘pchilikka o‘zimni ko‘rsatib qo‘ygim kelardi. Ko‘pchilik esa boylikni yomon deb o‘ylaydi. Dindan chiqaradi, buzadi, halovat ketadi hatto jannatga kirishga to‘sqinlik qiladi, deb ishonadi. Bu oddiy xalqning ovunchoq fikrlaridir. Agar inson ilmli bo‘lsa, tirikchilikning halolini kasb qilsa, pul bilan muomalani yaxshi qila olsa, boylik unday odam uchun katta baxt, mislsiz imkoniyatdir. Chunki bergan qo‘l olgan qo‘ldan xayrli ekani haqida hadis ham bor. Ko‘pchilik imomlarga hayronman. Odamlarni boylikdan nafratlantiradi, xorlik sari yetaklaydi. Bu xato. Aslida musulmon boy bo‘lishi kerak ekan. Kuchli bo‘lishi kerak. Aks holda nomusulmonning, hatto ilmsiz musulmonlarning orasida xor bo‘ladi. Uzoq yillik tajribamdan tushundimki, insonlarni boylikdan qo‘rqitish, qaytarish yaxshi emas. Boylikni obro‘ni saqlash, qarindosh-urug‘ga yaxshilik qilish, ilm toliblari, olimlarga exson qilish, ish bilan ta’minlash uchun to‘plagan yaxshi. Baribir musulmon boy bo‘lsa, jamiyatda sog‘lom muhit shakllanadi. Musulmon boy bo‘lsa, turli fikrlar, chetdan kirib keladigan aldamchi g‘oyalarga yo‘l qo‘ymaydi. Musulmon boyisa din hech qachon obro‘zislantirilmaydi. Yana bir muhim gap: har bir musulmon albatta jang san’atlarida mohir bo‘lishi shart. Jismonan baquvvat, boy, aqli raso bir musulmon tadbirsiz, kuchsiz minglab musulmonlardan alodir.

8.