«сарайшық» мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығы атырау облысы білім беру басқармасының Әдістемелік орталығЫ

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: 
1.
Қазақстан тарихы, 2004, № 6, 77-80 беттер. 
2.
Жұлдыздар отбасы, 2012, №11, 34-36 бет 
3.
«Нәубет»1988 ж, 20-40 беттер 
4. «Родина» 1991, №9-10, 72,73бет, 81,83 беттер. 
«САРАЙШЫҚ» МУЗЕЙ-ҚОРЫҒЫ ЖӘДІГЕРЛЕРІ» 
 
Ж. Қ. Диярова 
«Сарайшық» мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығының 
Бас қор сақтаушысы 
 
Сарайшық мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығы Кеңес кезінен бастау 
алады. Жергілікті тарихшы-өлкеанушы Мұстажап Намазғалиев 1961 жылы 
Сарайшық мектебіне мұғалім болып келгеннен көне Сарайшық тарихына жете 
көңіл бөліп, оның Атырау өңіріне ғана емес, Батыс Қазақстандағы көне тарихи 
орын екендігін дәлелдеуге атсалысқан адал азаматтардың бірі. Ол ең алдымен 
Сарайшық тарихын зерттеу ісін қолға алып, ескі Сарайшықтың су астынан аман 
қалған жерлерінен көненің көзі боларлықтай экспонаттар жинаған. 
Экспонаттарды жинақтауға мектеп оқушылары мен жергілікті тұрғындарды 
қатыстыру нәтижесінде мектепте тарих кабинетінде музей бұрышын 
ұйымдастырды. 
Жылдар өткен сайын оның қоры молайып, мектеп музейіне айналды. Кейін 
М.Намазғалиевтің тынымсыз еңбегі арқасында музей қоры көбейіп, облыстық 
тарихи-өлкетану музейінің филиалы дәрежесіне жетеді. 
Сол кезде музей қорында 1500 жуық жәдігер болған. 
1999 жылы Атырау облысы әкімі Иманғали Тасмағамбетовтың 
ұйымдастыруымен құрамында Хандар кесенесі, мешіт және музей бар 
мемориалдық кешен тұрғызылып, осы жылдың 3 қыркүйегінде Тұңғыш 
Президент Н.Назарбаевтың қатысуымен салтанатты ашылуы өтті. 
Музей қоры 1996-2009 жылдар аралғына З.Самашевтың үздіксіз қазба 
жұмыстарын жүргізген нәтижесінде жасақталынды. 
Қазіргі таңда музей қорында 3936, 2018 жылға дейін 3827 болды, 
өлкеміздің тарихын біліп, дамуына үлес қосамыз деген ауылымыздың, өлкеміздің 
тұрғындары музей-қорықтың «Музейге сый» акциясын қолдап, қорға 9 жәдігер 
тапсырып, қорымызды толықтырды. 

---

19 
Олар: 
Сарайшық селосының тұрғыны Қайрошева Зәмзә музейге теру алашасы 
мен қылышын тапсырды. Бұл алашаны осы уақытқа дейін сақтап келген Зәмзә 
апайдың енесі Қожахметова Жаңылсын. Алашаны 1960 жылы Сәнім әже 
(Жаңылсын әженің енесі) тоқыған. Енесі өмірден өткесін, бұл алашаны ақ боз 
матаға салып осы күнге дейін сақтаған. Көзі тірісінде, осы алашаны музейге 
тапсыруды мұқият тапсырған екен. "Анамыздан қалған көз. Ел көрсін" деп 
музейге берді. 
Өткен ғасырдың жиырмасыншы жылдары жасалған, атасы Мұқан, әкесі 
Жолдас, осы кісілерден қалған кебежені, қазіргі иесі Мұқанов Жалғас Жолдасұлы 
кебежемен музей қорын толықтырды. 
Ауылымыз тұрғыны Уалиева Меңсұлу, өзінің қайын атасы Дінқуат 
Уалиевтан қалған, ХІХ ғасырдағы құран кітабын музейге тапсырып, музейді 
рухани жаңғыртса, Атырау облысы, Махамбет ауданы, Береке ауылының 
тұрғаны Бисенбаев Нұрлыбек Тұрланұлы "Нұрриза" шеберхансында 2015 жылы 
алғашқы жасаған домбырасын сыйға тартты. Домбыраны музей-қорыққа сыйға 
тартқан Бисенбаев Нұрлыбек Тұрланұлына алғыс айтамыз.Домбыраның басы, 
сағағы, жидек ағаштан, шанағы қара талдан,бет ағашы қарағайдан және тәжірибе 
ретінде шанақ ішіне ірі әйнек сынығын желіммен айластырып жағылып 
жасалған. Нұрлыбек ұстаның туындысы музей-қорығымыздың төрінен орын 
алды, ендігі осы қазағымның бас аспабынан музей-қорыққа келген қонақтар және 
шетелден келген туристер тамашалап, көшпелі көрмелерде халықтың назарына 
ұсынылатын болады. 
Суретшілер де «Сарайшық» музей қорығын қолдап, ҚР Мәдениет 
қайраткері, профессор Отарбай Кендір Сарайшық қалашығына және Махамбет 
бабамызға қатысты өзінің 4 туындысын сыйға тартса, ауылымыздың жас 
археологтары өздерінің тапқан жәдігерлерін музейге тапсырды. 
Жалпы, қазір музей қорының бас бөлігі археологиялық жәдігерлерден 
құралса,қалғаны этнография, суреттер және архивтік құжаттардан тұрады. 
Музей ел игілігіне айналуда. Өлкеміздің тарихын, туған жер, ел тарихын 
жастарға үлгі ету біздің басты міндеттеріміздің бірі. 

---

20