Saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti dori turlari texnologiyasi kafedrasi

Shamchalarga dorixat yozish
Shamcha va sharcha shaklidagi sham dorilarga dorixat ikki xil yo’l bilan yoziladi.
1) dorixatda umumiy ingrediyentlar miqdori va shamchalar soni ko’rsatiladi.
Rp.: Chlorali hydrati 3,0
Cerae flavae 3,0
Olei Cacao 10,0
Misce fiat suppositoria rectalia.
Dividi in partes aequales N 5.
Da.Signa.
2) Dorixatda ingrediyentlar miqdori har bir shamdori uchun alohida ko’rsatilib, shunday 
shamdorilar nechta tayyorlanishi kerakligi yoziladi.
Rp.: Ichthyoli 0,2
Massae gelatinosae. 4,0
M.f. supp. vaginalia
Dentur tales doses N 10.

---

Signa.
2
Tayoqcha shaklidagi shamdorilar dorixatda yozilganda, ularning uzunligi hamda diametri va 
soni ko’rsatiladi.
Rp.: Iodoformii 0,2
Ol.Cacao q.s.,
ut f.bacillus longitudinae 5 sm et diametro 4 mm
D.t.d.N.6.
S. Bir kunda 2 ta tayoqchadan siydik yo’liga.
Shuni esda tutish kerakki, dorivor moddalar bilan birga zaharli va kuchli ta’sir qiluvchi 
moddalar to’g’ri ichakning shilliq qavatida so’riladi. 
Shu sababli dorivor moddalarni rektal yuborish peroralga qaraganda kuchli ta’sir qiladi. 
Zaharli va kuchli ta’sir qiluvchi dori moddalar dozasi DF X bo’yicha tekshirilishi shart.
Asosga dori moddalarni kiritish usullari:
Gidrofob asosda shamchalarni tayyorlash quyidagicha olib boriladi: 1) massa tayyorlash, 2) 
shamcha, sharcha va tayoqchalarni shakllantirish. Massa tayyorlash uchun har xil dori moddalar 
kiritish lozim. Asosga dori moddalarni kiritish ularning tarkibi, xossasi va eruvchanligiga bog’liq.
Suvda erimaydigan, asosda eriydigan moddalar
.
Asosda eriydigan moddalarga kamfora, xloralgidrat, fenol va boshqa moddalar kiritishimiz 
mumkin. Bu moddalarni bir qism asosda yoki suyultirilgan asosda eritiladi. Agar bu moddalar 
eritilishi natijasida asos bilan dori modda aralashmasining erish harorati pasayib ketsa, u holda 
evtektik birikma hosil bo’ladi. Xloralgidrat, kamfora, fenol kabi dori moddalari bilan asos 
aralashtirilganda aralashma erish harorati keskin pasayib — evtektik birikma hosil qiladi. Bunday 
hollarda aralashma tarkibiga uni erish haroratini oshiruvchi yoki tarkibini qattiqlashtiruvchi 
(qotiruvchi) moddalar (mum, parafin) qo’shish lozim. Evtektik birikmalar hosil bo’lish 
muammolari yaxshi o’rganib chiqilmaganligi sababli, qotiruvchi moddaning qo’shiladigan 
miqdori va turi har gal tajriba yo’li bilan alohida aniqlanadi.