|
4. WeSmariteba da cdomileba ekonomikur kvlevaSi
WeSaritebis problema ekonomikur mecnierebaSi yvelaze Zveli da metad rTulia yvela meTodlogiuri probllemebidan. am problemas Cven nawilobriv SevexeT wina TavSi, rodesac vcdilobdiT gveCvenebia socialuri mecnierebebSi WeSmaritebis gamovlinebis mTeli siZnele.
ekonomikuri WeSmaritebis problemis mimarT SeiZleba iTqvas Semdegi: 1. ekonomikuri WeSmaritebis ZiebaSi ufro damajerebeli da efeqtiania ekonomikuri kvlevis mecnieruli meTodi; ekonomikuri kvlevis sxva meTodebi (dafuZnebulia Cveuleriv ekonomikur conaze, miTze, rwmenaze an avtoritetze) naklebad damajerebelni da naklebad efeqtianni iqnebian. 2. nebiermieri ekonomikuri WeSmaritebis aucilebeli elementia misi RirebulebiTi aspeqti: meurneobrivi movlenis Sesaxeb raimes mtkicebuleba ara marto iZleba cnobas ekonomikuri faqtebis gamo, aramed ama Tu im saxiT axdens am faqtebis interpretirebas. es interpretacia srulebiT ar aris neitraluri. igi warmodgeba faseulobaTa ama Tu im sistemis poziciebidan, ama Tu im RirebulebiTi midgomis farglebSi, da Tu ufro zustad vitvyiT ama Tu im ideologiis pociziidan, ama Tu im RirebulebiT midgomis farglebSi, da Tu ufro zustad vityviT ama Tu im ideologiis poziciidan termini ,,ideologia” aq naTqvamia farTod: es SeiZleba iyos politikuri ideologiac, ekonomikuri ideologiac da religiuri idelogogiac (bunebrivia, aTeizmis CaTvliT) da a.S. ekonomikuri WeSmaritebis problemac mWidrod ukavSirdeba ekonomikuri cdomilebis problemas.
Cdebian Tu ara ekonomistebi TavianT TeoriebSi da koncefciebSi? Tu vecdebiT am problemis gaanalizebas yvelaze elementarul doneze, maSin aq pasuxi SeiZleba gacemuli iyos XVII s. ingliseli filosofosis frensis bekonis ,,kerpebis Teoriis” farglebSi: a) cdolimeba rogorc avtoritetis mimarT rwmenis Sedegi; b) cdomileba enaSi logikuri Secdomebis, cnebaTa araswori gamoyenebis Sedegad da a.S.; g) cdomileba warmoqmnili empiriuli faqtebis da Sexedulebebis araswori interpretaciis Sedegad.
5. ekonomikuri meTododologiis adgili da mniSvneloba mTeli socialuri da bunebriv-mecnieruli meTodologiis sistemaSi
ekonomikuri meTodologia cariel adgilze ar warmoiSoba. ekonomikuri meTodologiis SemuSaveba mimdinareobs TiTqos ori mimarTulebiT: jer-erTi TviT mkvlevari ekonomistebis mxriv, romlebic SeimuSaven axali ekonomikuri codnis wvdomis ama Tu im meTods, da meore ufro maRali donis –sayovelTao da saerTo mecnieruli meTodologiis rols asrulebs filosofia, xolo saerTomecnieruli meTodologiis meSveobiT ekonomikur mecnierebaze zemoqmedeben sabunebismetyvelo da sxva socialuri disciplinebi – maTematika, kibernetika, sociologia, istoria, fsiqologia, politika.
sakuTriv ekonomikuri meTodebi, romlebic Cven davaxasiaTeT rogorc kerZomecnieruli, Tavisi zogadmecnieruli zemoqmedebiT iSviaTad gamodian ekonomikuri mecnierebis farglebidan.
amasTan, Tu ekonomikur mecnierebas ganvixilavT ekonomikuri imperializmis” farglebs iqiT, maSin absoliturad udavoa am meTodebis gamoyenebis xangrZlivi evristiuli perspeqtivebi socialuri codnis sxva dargebi da mravali mkvlevari ekonomistis survili aseTi meTodebis meSveobiT gafarTovdes mTlianad ekonomikuri mecnierebis sazRvrebi. ,,ekonomikuri imperializmis” saboloo mizania sazogadoebis Sesaxeb mecnierebaTa mTeli daqsaqsuli ojaxebis unifikacia neoklasikuri Teoriis bazaze. Mmisi momxreebi aRiareben, rom sxva socialur disciplinebs aqvT cnebebi da analizis instrumentebi. Mmagram maTi rwmeniT, sazogadoebaTmcdoneobis sinTezisaTvis saerTo CarCos mocema SeuZlia mxolod ekonomikur mecnierebas’’.
Tanamedrove ,,ekonomikuri iplerializmi” ar warmoadgens ,,ekonomikuri imperializmis” pirvel talRas socialuri mecnierebis istoriaSi. sazogadoebaTamcodneobis sxva mimarTulebaTa Soris ekonomikuri Teoriis liderobis analogiuri pretenziebis amaTuim xarisxiT SemuSavebas cdilobdnen a. smiTic, j.s.t. milic, f-xaiekic, magram gansakuTrebiT mkafiod da xarisxianad es gaakeTa k. marqsma SemTxveviTi ar aris, rom ,,ekonomikuri determinizmis” koncefcia, romlis Tanaxmadac mravali socialuri movlena da procesi aris ekonomikuri faqtorebis funqcia, ekuTvnis k. marqss. TvalsaCinoa agreTve, rom meTodologiuri SinaarsiTac ,,ekonomikuri ipmerializmis|” konceftualuri midgoma SemdgomSic moaxdens seriozul zegavlenas rogorc TviTon ekonomikur mecnierebaze, aseve socialuri codnis sxva dargebzec.
da, piriqiT, ekonomikuri codna sakuTar Tavze ganicdis meTodologiur zegavlenas sxva, rogorc socialuri, ise sabunebismetyvelo mecnierebebis mxridan. XIX saukunebSi da XX s. dasawyisSi ekonomikuri mecniereba aRmoCnda istoriis, filosofiis da statistikis Zlieri meTodlogiuri wnexis qveS, xolo gasuli saukunis meore naxevridan dawyebuli gansakuTrebiT TvalsaCino gaxda maTematikis da sociologiis meTodologiuri zegavlena. Tu maTematikis farTod gamoyenebam migviyvana ekonomikuri codnis simkacris da sizustis Tvisebriv amaRlebamde, socialuri meTodologiis (pirvel rigSi rogorc sociologiuri kvlevis meTodlogiis) aqtiurma gamoyenebam SesaZlebloba misca ekonomikur kvlevas amoqmedebuliyo ufro ,,momZlavrebulad” da ,,agresiulad” (am sityvas kargi gagebiT). vidre imperiulma kvlevis meTodebma, rac tradiciulad gamoiyeneboda ekonomikaSi. Ekonomikuri dakvirveba gaxda ufro aqtiuri da Tanmimdebruli, naklebad neitraluri da ufro CarTuli TviT ekonomikur sinamdvileSi; ekonomikuri eqsperimenti mWidrod Seekra inovaciebis danergvis praqtikas, xolod menejeruli azrovnebis formirebad tipi dRes, SeiZleba aRiniSnos, rogorc ,,maeqsperimentebeli”. mzadyofna eqsperimentis dayenebis riskisadmi damaxasiaTebeli niSania rogorc Tanamedrove praqtikosi ekonomistisaTvis, aseve ekonomiks-mkvlevarisTvis. sxva saqmea, rom meorisaTvis misi SesaZlo saqmianobis sfero ufro metad SezRudulia, vidre pirvelisTvis.
6. ekonomikuri mecnierebis mosflmxedvelobrivi idealebi da standartebi
ekonomikuri codnis msoflmxedvelobrivi idealebis da standartebis problemas SevyavarT ideologiis da aqsilogiis (sxvadasxva faseulobaTa sistemebis Sesaxeb swavlebis) sferoSi. rogorc wina TavSi iyo naCvenebi, yvela socialuri codna gamsWvalulia sxvadasxvagvari faseulobebiT da azrebiT.
Mmecnieruli axsnis standartebi – es aris mecnieruli codnis amaTu im sistemis axsnis da aRweris, agebisa da organizaciia_ mtkicebulebis da dasabuTebis xerxebis SerCevis wesebi da normebi. TviT es cneba mWidrod ukavSirdeba kunis termins ,,paradigma”, radgan paradigma TavisTavad warmoadgens mecnierulobis ama Tu im standartebis (anu idealebis erTobliobaa), romlebic warmarTaven adamianis qcevas ama Tu im pilitikuri an ekonomikuri fasulobebis kalapotSi. es faseulobebi SeiZleba iyos sxvadasxva: liberaluri, komunisturi, faSisturi, konservatiuli da a. S.
Mmsoflmxedvelobrivi idealebis SerCevam ekonomistisaTvis SeiZleba Zalze arsebiTi zegavlena moaxdinos mis mier gamoyenebul ekonomikur meTodologiaze. magaliTad, Tu mkvelvari ekonomisti Tavdapirvelad aRzrdili iyo socialistur idealebze, maSin, cxadia, igi arCevans gaakeTebs marqsistul, an ukidures SemTxvevaSi, memracxeneradikalur institucionalur meTodologiaze; liberaluri tipis azrovnebis ekonomisti upiratesobas ufro mianiWebs noklasikas an monetarizms; intervetcionistuli ideologiis (sabazro ekonomikaSi saxelmwifoebrivi Carebis ideologiis) zegavleniT moqmedi ekonomisti airCevs keinzianelobas da institucionalizs da a.S. bunebrivia, yvela es msjelobis sakmaod uxeSi sqmebeia da isini mniSvnelovnad amartiveben rogorc kvleviTi qcevis sqemas, aseve mTlianad adamianis qcevis sqemas, magram TviT msoflmxedvelobis arsebiTi rolis da masTan dakavSirebuli ideologiuri stereotipebis arsebiTi rolis uaryofa, rasac SeuZlia ekonomikuri meTodologiis ama Tu im tipis formireba, uazroba iqneboda.
amrigad, ekonomikur meTodologias aqvs mniSvneloba ekonomikuri mecnierebisaTvis, rogorc minimum ori TvalsazrisiT: jer-erTi, igi asrulebs instrumentalur funqcias, anu asrulebs ekonomikuri kvlevis instrumentis rols, xolo meore, rogorc ekonomikuri analizis mimarTulebaTagani, igi saSualebas aZlevs mkvlevar economists (da nawilobriv praqtikos ekonomistsac) gamoiyenos igi kvleviTi refleqsaciis (refleqsuri funqcia) saSualebebis Sesaxeb da saboloos angariSiT, gaaumjobesabis es saSualebebi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
