Saodat sadirova

Taralmalar - dastlabki oqim tolalarining qarama-qarshi tomonga ravshan yo'nalganligi bilan tavsiflanadi.
Farqlar - jun tolalarining chiziq singari joylanishidan iborat boiib, unda ikki xil oqimdan keluvchi tolalarning uchlari to'qnashib, qirrali toj shaldidagi ancha uzun chiziq hosil qiladi.
Bo'yoqlar - kichik qismlarda yumaloq yoki cho'zinchoq shaklda paydo bo'lgan jun tuzilmalaridir, ulardagi jun tolalarining uchlari dastlabki holatidan qarama-qarshi tomonga yo'naltirilgan. Bunday jun tolalari juda qisqa chiziqli qismlarda va uzuq-uzuq burmalarda kalta tar alma va farqqa o'xshash ko'rinish hosil qiladi.
Tojlar - bamisoli farqlarning yanada rivojlanishidir. Dastlabki oqim tolalarining uchlari salgina ko'tarilib, uzun chiziqli toj hosil qiladi. Ular ushlab ko'rganda qo'lga seziladi. Tojdagi jun tolalarining uchlari ba'zan ikki tomonga sal ochilib, uzunchoq archa shakliga kiradi va chala rivojlangan jingalakni eslatadi. Ana shu dastlabki elementlar o'rtasida to'g'ri, silliq tolali va tolalarining uchlari bir xilda yo'nalgan qismlar ajralib turadi. Bunday joylar los deb ataladi.
Homila 130-136 kunlik bo'lganda jun tolasining uzunligi 2,5-4,0 mm ga yetadi, ikkilamchi oqimlar teri sathining anchagina qismiga tarqalib, chiroyli tovlanib turuvchi naqsh hosil qiladi. Mazkur yoshdagi homilalar terisi "qorako'lcha" deb baholanadi.
Jun tolalari o'sa borgach, chala rivojlangan jingalaklar baland ko'tarilib, aniq ko'rinadigan bo'lib qoladi. Chiziqli jingalaklar chala rivojlangan qismi gulsimon tuzilmalardan iborat yarim doira shakliga kiradi. 135-145-kunga borib jun tolasi yanada uzayadi (4,5-6,0 mm), asosiy yuzada chala rivojlangan, bo'yin va bosh sohalarida esa deyarli shakllangan jingalaklar qo'lga seziladi. Bunday terilar "qorako'l-qorako'kha" deb baholanadi.
87
140-145-kunga borganda jun tolalari eng uzun darajaga yetadi, uchlari aylana yoyi shaklida buralgan bo'ladi - qalamgul va loviya gul hosil bo'ladi. Yol gullarning kelib chiqishi birmuncha boshqacharoq, ammo ular homila rivojlanishining ancha erta bosqichida vujudga keladi va jun tolalarining sekin o'sishi tufayli qo'zilar tug'iladigan paytgacha o'z shaklini saqlab qoladi.
Qimmati kam va yaroqsiz jingalaklar chatishtirish natijasida qorako'l qo'ylar zotiga kiritilgan, aslida esa ular dumbali dag'al junli va boshqa qo'y zotlariga ko'proq xosdir. Yaroqsiz jingalaklar vujudga kelishi terida tola so'g'onlari chiziqli tartibda joylashmaganligi, jun tolalarining, shu jumladan, tivitning tez o'sishi va, eng muhimi, jun tolalarining birmuncha boshqacharoq tuzilishga ega ekanligi sabab bo'ladi.
Qimmatbaho qalam gul jingalaklar tuzilishida jun so'g'onlari teri burmalarining bo'yiga qarab chiziqli tartibda joylashganligi, turli chuqurliklarda turlicha bosim mavjud bo'lishi hamda tola o'qi strukturasi shakllanadigan egilish burchagining teri qoplamida rivojlanishi va joylanishi juda katta rol o'ynaydi. Jun tolasi rivojlanish jarayonida nam va plastik bo'lganligi uchun qin ichida osongina siljib yuradi. Teri qoplami sathiga chiqqandan keyin, quriy boshlagan sayin u egiluvchanlik xususiyatiga ega bo'la boradi, u yoki bu xil struktura kasb etadi va turli tip va shakldagi jingalakda ancha pishiq egilma hosil qiladi.
Biz yuqorida qorako'l jingalagi va barra hosil qilish jarayonini sxematik tarzda bayon qildik. Mazkur jarayon qo'ylarning individual xususiyatlariga yoki tashqi muhit sharoitlari ta'siriga bog'liq ravishda turli darajada kechishi va namoyon bo'lishi mumkin.