“sanoat va xizmat ko'rsatish sohalarining raqamli transforma t siyasi: tendensiyalar, boshqaruv, strategiyalar” Xalqaro ilmiy-amaliy anjuman

“DIGITAL TRANSFORMATION OF INDUSTRY AND SERVICES: TRENDS, MANAGEMENT, 
STRATEGIES”
376
3-расм. Вилоятда аҳолининг ўртача ёши (минг киши) 
Вилоятдада кечаётган демографик жараёнларнинг таҳлили аҳоли ёш таркибида 
болалар салмоғининг камайиб, меҳнат ёшдаги ва қариялар салмоғи бироз ошиб 
бораётганлигини кўрсатмоқда. Маълумотларга кўра, 2000-2016 йилларда вилоят 
аҳолисининг нисбатан суст кексаяётган ҳудудларида ҳам аҳолисининг қариш ҳолати 
кўтарилиб бормоқда. Бу эса, ўз навбатида, яқин келажакда вилоятнинг барча ҳудудларида 
ҳам аҳолининг кексайиш даражаси ривожланишини кўрсатади. 
Ҳозирги вақтда туғилиш даражаси пасайиши, шунингдек, кўпгина ҳудудларда унинг 
даражаси нисбатан юқорилигича қолаётганини асослайдиган кўпгина омилларга аниқлик 
киритилган. Энг аввало туғилиш даражаси, айниқса унинг табақаланиш хусусиятлари 
иқтисодий, ижтимоий, диний, руҳий ва бошқа омилларнинг ўзаро боғлиқлиги билан 
изоҳланади. 
Мустақиллик йилларида вилоятда туғилиш даражаси камайиб борган. Вилоятда 
туғилиш даражасининг камайишига йигит ва қизларнинг никоҳ қуриш ёшини 
кўтарилиши, ажралиш, миграция ва бошқа ижтимоий-иқтисодий жараёнлар таъсир 
қилмоқда. Шу сабабларга кўра, вилоятда 1995 йилдаги 27,1 промилледан 2018 йилда 22,3 
промиллега камайган. 
Умуман олганда, Навоий вилояти демографик вазиятини таҳлил қилиш асосида 
шундай хулоса қилиш мумкинки, минтақада аҳоли сони асосан табиий кўпайиш ҳисобига 
ўсиб бормоқда. Айниқса қишлоқ туманларида аҳоли сонининг ўсишининг юқорилиги 
сақланиб 
қолмоқда. 
Демак, 
қишлоқ 
туманларининг 
ижтимоий-демографик 
ривожланиши жойларда ижтимоий инфратузилма ҳолатини айниқса, таълим, 
соғлиқни сақлаш, маиший хизмат кўрсатиш соҳаларини янада ривожлантиришни, 
тақозо этади.
Фойдаланилган адабиётлар. 
1 Бўриева М.Р. Тожиева З.Т. Аҳоли географияси (ўқув қўлланма)-Тошкент.-2000 й
2. Абдураҳмонов Қ., Абдураманов Х.- Демография. (ўқув қўлланма)- Т.: “NOSHIR”, 
2011.- 72 бет.. 
3. Навоий вилоят статистика бош бошқармаси маълумотлари 
4. Абдураҳмонов Қ.Х. ва бошқалар. Демография. Дарслик. – Т.: “IQTISODIYOT”, 
2014.
5. Ўзбекистон республикаси статистика қўмитаси маълумотлари