Саноат маркетинги


I. Банк операциялари аудитининг асосий максади ва манбалари



Download 1,77 Mb.
Pdf ko'rish
bet89/91
Sana21.02.2022
Hajmi1,77 Mb.
#23218
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   91
Bog'liq
buxgalteriya hisobi va audit

I. Банк операциялари аудитининг асосий максади ва манбалари. 
Ишлаб чиқариш корхоналари ўзларининг буш пул маблагларини банкларда саклайди. 
Аудитор корхонанинг бу банкдаги пул маблагларини текширишдан олдин текширилаётган 
корхона кайси банкда кандай хисоб рақамини очганлигини аниқлаб олиш зарур. 
Натижада банк билан боглик операцияларни текширишда куйидаги асосий вазифаларни 
бажаради: 

-пул маблагларини максадга мувофик ва самарали ишлатилишини назорат килиши; 

-банкдаги хисоб рақамини очишини тўғри ёки нотўғрилигини текшириш; 

-нақд ва нақд пулсиз хисоб китоб операцияларининг конунийлиги; 

-молиявий баркарорлигини урганиш ва уни тахлил килиш ва бошқалар. 
Банкдаги хисоб китоб счет, валюта счети, махсус счетлар ва йулдаги пул хужжатларини 
текширишда куйидаги хужжатлар манба булиб хизмат килади: 

-банкдаги хисоб-китоб, валюта счетлари ва махсус счетлардан кучирмалар, кассир 
хисоботлари; 

-бош китоб ва қайдномалар, 2-журнал-ордер, 2-қайдномалар патталар, чек 
корешоклари, тўлов-талабнома топширикномалари, тўлов топшириклари

-5110 ва 5210-5220 счет бўйича оборот қайдномалари, мемориал ордерлар, 
Марказий банк томонидан ишлаб чикарилган курсатма ва низомлар,йурикномалар белгиланган 
меъёрий хужжатлари ҳамда Молия Вазирлигининг курсатмалари ва бошқалар. 
II. Хисоб китоб рақами (счети) билан боглик операциялар аудити. 
Корхонанинг банк муссасаларида кандай счетлар ва субсчетлар очилганлиги аниқланиши 
зарур. 
Хисоб-китобларнинг корхонада кулланиладиган вариантига боглик равишда счетлар ва 
субсчетлар бўйича кучирмалар ҳамда маъсул ижрочиларнинг имзолари ва банк муассасасининг 
штампи билан тасдикланган тегишли иловалар ( тўлов талабномалари, тўлов топшириклари ва 
бошқаларнинг нусхалари) танланади. 
Одатда, аудит банк операциялари акс эттирилишини текшириш учун такдим этилган 
хужжатлар тўлиқ эканлигини аниқлашдан; биринчи навбатда банкдан хисоб счетидан кучирма 
мавжудлигига ишонч хосил килишдан бошланади. 
Текшириш куйидагича амалга оширилади: 
Текшириш операция куни охиридаги маблаг колдиги кейинги кучирмадаги кун 
бошланишидаги колдик билан солиштирилади. Агар кучирмалар тенг булмаса, аудитор банк 
муассасасидан уларнинг нусхаларини олиши керак.
Банк кучирмаларида акс эттирилган операцияларни ялпи текширишга киришар экан, 
такдим этилган кучирмаларнинг тўғрилигига ишонч хосил килиши керак. Бунинг учун, барча 
реквизитлар тўлдирилганлиги, жумладан ёзувни қайд этиши учун асос бўлган кучирмалар 
санаси, хужжатларнинг тартиб рақами, счет тартиб рақами, банк коди бўйича операция шифри, 
сумма курсатилганлиги, кучирмада банк штампи мавжудлиги аниқланиши зарур. 
Зарурият бўлганда кучирмаларнинг хақикийлиги банк булимларидаги хисоб счети бўйича 
ёзувлар билан солиштириш оркали аниқланади. Агар уларда фарккилса, аудитор оралик 
далолатнома тўзиши ва унда хисоб счети бўйича ёзувлар банк муассасалари томонидан кандай 
хужжатлар асосида амалга оширилганлигини курсатиши керак. 
Банк кучирмаларида акс эттирилган ҳар бир операция тегишли бирламчи хужжат (хисоб 
варак, тўлов топширикномаси, туло талабномаси в.х.к.) билан тасдикланиши лозим.
Банк кучирмасига илова килинган бирламчи хужжатлар муайян тартибда гурухланади, 
олдин кучирмага барча кирим хужжатлари, улардан кейин барча чиқим хужжатлари илова 
килинади. 


Банк жараёнларида бундай текшириш ўтказиш операцияларнинг мохияти бўйича банк 
хужжатларини текшириш билан бирга олиб борилади. Бунда аудитор куйидагиларни аниқлаши 
лозим: 
- товарсиз хисоб вараклар ва бошқа ноконуний операциялар бўйича бунаклар тўловлари 
нотўғри ўтказилганлигини ( текширилаётган корхонага таалукли булмаган бошқа 
ташкилотларнинг сотиб олган товарлари ва ҳаражатлари бўйича хисоб варакларга хизмат 
курсатиш тартибида пул ўтказилганлигини); 
- товар моддий бойликларни мавсумий туплашга, бажарилган иш учун буюртмаларининг 
тупланмаган хисоб вараклари ва ўз вақтида фойдаланилаётганлигини, ссуда олиш учун такдим 
этилган хужжатларнинг хакконийлиги; 
Бирон-бир жойда иш хақи тўлаш ва бошқа аниқ максадли ҳаражатлар учун ваколатли 
шахсларнинг баъзи корхоналарда очиладиган жорий хисоб вараклари операциялари синчиковлик 
билан урганилиб чикилиши керак. 
Бу хужжатлардан нусхалар олиниши ва далолатномага тиркаб куйилиши керак. Аудитор 
бирламчи хужжатларнинг мазмунини ва уларнинг банк кучирмаларида акс эттирилишини 
текширар экан, амалга оширилган операцияларнинг конунийлиги ва максадга мувофиклигини, 
шунингдек, корхона фаолиятига хос булмаган операцияларни аниқлайди. 
Амалга 
оширилган 
операцияларнинг 
тўғрилигини 
операцияларнинг 
окловчи 
хужжатлардаги мазмунини хисоб счетидан банк кучирмасида курсатилган ушбу 
операцияларнинг кодига таккослаб аниқлаш ҳам мумкин. 
Купинча турли сабаблар билан пулларни муомала чиқимларига ва бошқа манбалар 
хисобига хисобдан чиқариш йули билан амалга ошириладиган гайриконуний операциялар учраб 
туради. 
Хақикатда эса, бу пуллар кейинчалик угирланадиган товар сотиб олишга (коммунал 
хизматлар, санаторийлар, дам олиш уйлари ва сайёхлик базаларига йулланмалар олишга ва 
бошқаларга, кредиторлик карзларни калбаки шахслар ва ташкилотларга асоссиз равишда 
ўтказишга ва шу кабилар) ишлатилади. 
Махсулот юборувчиларнинг счетларига пул ўтказиш операцияларини текширишда 
тушумларнинг тўлиқлигига, хақи туланган моддий-техника бойликлари кирим килинганлигига ва 
хизматлар хақикатда бажарилганлигига ишонч хосил килиш зарур. 
Хисоб рақамига келиб тушувчи пул маблагларнинг тўлиқ кирим килиниши ва бухгалтерия 
хисобида тўғри акс эттирилишини текширишда ҳам хужжатларни солиштириб куриш усулидан 
фойдаланилади. Тайёрлов ташкилотлари ва бошқа сотиб олувчилардан тушган суммалари 
4600,4510-4550,6210-6290, счетдаги ёзувлар билан солиштирилиб курилади. 
Хужжатларнинг хақикийлиги ва операцияларнинг конунийлиги текширилгандан кейин, 
аудитор 2-дафтар ва 5110-"Хисоб счети" хисоботи бўйича 2-қайдномалардаги ёзувларни 
текширади, бунда акс эттирилган операциялар бўйича счетларнинг ноодатий богланишга, 
якунларни чиқариш туггрилигига ва бошқаларга каратади. 
Пул муомалалари бўйича банкдаги счетдан кучирмага илова килинадиган хужжатларнинг 
туггри расмийлаштирилишини, уларда банк муассасасининг мухри, сана ва банк ходимларининг 
имзоси борлиги текширилиши, бирламчи хужжатларда курсатилган муомалаларнинг 
конунийлигини аниқлаш керак. Бунинг учун банк муомаласи мазмунининг кодини билиш керак. 
Пул маблаглари счетидан ҳаражатларни хисобга олувчи счетдаги, келгуси давр 
ҳаражатлари счетига, зарарга ўтказилган суммаларни текширишда уларда баъзи бирларини 
ундириб олиш зарурияти йўқлигини аниқлаши лозим. 
Кредиторлик карзларни тўлаш учун ўтказилган пул муомалаларининг асосли ва ўз 
вақтидалигини текшириш керак. 

Download 1,77 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   83   84   85   86   87   88   89   90   91




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish