Sanoat ishlab chiqarishining asosiy fondlari va ishhab chiqarish quvvatlari tayanch atamalar va iboralar

P
2
– rejalashtirilayotgan davrda, ishga tushirilgan ishlab chiqarish 
quvvatidan foydalanilgan oylar soni. 
Asosiy fondlardan va ishlab chiqarish quvvatidan foydalanishni 
yaxshilash ijtimoiy ishlab chiqarishning samaradorligini oshirishga, kapital 

---

184 
mablag‘ sarflamay qo‘shimcha mahsulot ishlab chiqarishga, mehnat 
unumdorligi va samaradorlik o‘sishiga hamda mahsulot tannarxini 
kamaytirishga imkon yaratadi. Shuning uchun ham hozirgi sharoitda 
respublikada ulardan unumli foydalanishga katta e’tibor berilmoqda. 
Sanoat asosiy fondlari va ishlab chiqarish quvvatlari samaradorligini 
oshirishda korxonalarda texnologik uskunalarning ish smenasini ko‘paytirish 
katta ahamiyatga egadir. 
Uskunalardan intensiv foydalanishni yaxshilash uchun korxonaning 
texnika va texnologiyasini takomillashtirish, mashina-larning ish tezligini 
oshirish, metall quyishga, Kimyoviy jarayonlarga sarflanadigan vaqtni 
qisqartirish, shuningdek, kadrlar malakasining texnikaviy saviyasini oshirish, 
korxonalarni yiriklashtirish, ixtisoslash-tirish va hamkorlik asosida mahsulot 
ishlab chiqarishni tashkil etish zarur.
 
Qisqacha xulosalar 
1.
Ishlab chiqarish jarayonida uzoq vaqt bevosita va bilvosita 
qatnashadigan, moddiy boyliklar yaratishda ishtirok etadigan hamda tabiiy 
shaklini saqlagan holda o‘z qiymatini tayyorlanayotgan mahsulotga asta-
sekin o‘tkazib boradigan mehnat vositalari asosiy ishlab chiqarish fondlari 
bo‘lib hisoblanadi. 
2.
O‘zbekiston sanoatida ilg‘or texnika va texnologiya, ustuvor 
tarmoqlar va ishlab chiqarishning o‘sishi natijasida asosiy fondlar to‘xtovsiz 
o‘sib bormoqda.
3.
Ko‘p ukladli iqtisodiyotga o‘tish munosabati bilan asosiy fondlar 
tarkibida ko‘zga ko‘rinarli siljishlar amalga oshdi va oshmoqda. Yangi 
jihozlar, asbob-uskunalar, qurilmalar, hisoblash texnikasi va ishlab chiqarish 
inventarlari salmog‘i oshib bormoqda. 
4.
Asosiy fondlardan foydalanishni yaxshilash anchayin dolzarb 
masala bo‘lganligi uchun ham ushbu masalaga alohida ahamiyat beriladi.
O‘z-o‘zini nazorat qilishga oid savollar 
1.
Asosiy fondlarning mohiyati, ahamiyati, tarkibi. 
2.
Kengaytirilgan takroriy ishlab chiqarishda asosiy fondlarning
3.
Asosiy fondlarning yemirilishi va amortizatsiyasi 
4.
Asosiy fondlarni ta’mirlash va modernizatsiya qilish 
5.
Asosiy fondlardan foydalanishni yaxshilash yo‘llari. 
6.
Ishlab chiqarish quvvatlari tushunchasi va uni aniqlash usullari. 
7.
Ishlab chiqarish quvvatlaridan samarali foydalanish masalalari.