Sanoat iqtisodiyoti va menejmenti

Bo‘limliusul 
pirovard mahsulot ishlab chiqarishning bir qator texnologik 
jihatdan uzluksiz bosqichlarvdan o‘tadi-gan birlamchi xom ashyoni izchil qayta 
ishlash yo‘li bilan olinadigan ishlab chiqarishlar uchun xos — bu narsa qora va rangli 
metallurgiya, to‘qimachilik va boshqa tarmoqtarda mavjud. Ayrim sexlar va 
bo‘limlar ichida ishlab chiqarish •xarajatlari hisobining yarim tayyor mahsulotlar 
varianti-ni qo‘llash ushbu usulning asosiy xususiyati hisoblanadi. Bo‘limli usulda 
mazkur sex yoki bo‘lim mahsuloti tannar-xini kalkulyasiya qyushshning yarim tayyor 
mahsulotlarsiz va-rianti qo‘llanishi mumkin. 
Tayyor mahsulot tannarxi asosiy materiallar tannarxiga bir qator izchil 
bosqichlarda ularga ishlov berish tannarxlarini asta-sekin jamlash yo‘li bilan 
belgilanadi. Hisob bo‘limli usul bo‘yicha tashkil etiladigan ishlab chiqarish-lar ko‘p 
material talab qiladi, shuning uchun moddiy xara-jatlar hisobi ishlab chiqarishning 

---

har bir bosqichida ma-teriallardan foydalanish ustvdan nazoratni ta’minlashi-ni 
e’tiborga olib tashkil etiladi. Bir bo‘limda olingan yarim tayyor mahsulotlar keyinga 
bo‘limda birlamchi material bo‘lib xizmat qiladi. SHu munosabat bilan ularni baholash 
va qiymat ifodasida keyingi bo‘limga topshirish zaruriya-ti yuzaga keladi. 
Ular tayyor mahsulot sifatida boshqa korxonalarga soti-lishi mumkinligi uchun 
ham yarim tayyor mahsulotlarni ba-holash zarur bo‘ladi. Ularni bir bo‘limdan boshqa 
bo‘limga topshirishda yarim tayyor mahsulotlarni baholash haqiqiy tannarx bo‘yicha 
amalga oshiriladi. 
Bo‘lim bo‘yicha xarajatlarning mazkur bo‘limda ishlov berish yakunlangan 
va ishlab chiqarilishi tugallanmagan mahsulotlar o‘rtasida ularga ishlov berish 
jarayonida xom ashyo yoki yarim tayyor mahsulotlar harakatining natural 
qo‘rsatkichlariga mutanosib ravishda taqsimlanishi ushbu usulning xos xususiyati 
hisoblanadi. 
xarajatlar hisobi va mahsulot tannarxini kalkulyasiya qilishning