8-ma’ruza. Portlandsement turlari, xossalari, pussolon portlandsement. - Sementning koʼp turlari maʼlum. Baʼzi birlari juda tez qotsa, baʼzilari juda sekin qotadi. Suv inshotlari uchun sementning bir turi ishlatilsa, yo’l qurilish ishlariga ikkinchisi va boshqa binokorlik qorishmalari uchun esa uchunchi turi qoʼllaniladi. Sementning bunday xilma-xilligi, uning tarkibidagi to’rtta mineralning bir-biriga qanday nisbatda boʼlishidadir.
- Sement qancha yaxshi tuyilgan boʼlsa, uning sifati shuncha yaxshi boʼladi, tishlanish qobiliyati shuncha oshadi, chunki zarrachalarning umumiy yuzi qancha katta boʼlsa, modda zarrachalari oʼrtasidagi fizik-kimyoviy jarayonlar shuncha toʼla va tez oʼtadi.
- Portlandtsement gidravlik bogʼlovchi moddalarning bir turidir. Bu bogʼlovchi moddalar qatoriga yana qumtuproqli sement, pussolan sement, shlakli sement, mikrotoʼldiruvchi sement, kengayuvchi sement kabi gidravlik bogʼlovchilar kiradi. Bu bogʼlovchi moddalar yana bir qancha koʼrinishlarga ham ega.
- Masalan, portlandtsement tarkibiga koʼra: oddiy, alitli, belitli, alyuminatli, alyumoferritli, ferritli, xossasi va ishlatilishiga kura: oddiy, tez qotuvchan, mahsus tez qotuvchan, plastifikatsiyalangan, gidrofob, sulfatli suvlarga chidamli, o’rtacha ekzotermiyal, tamponaj, oq va rangli xillarga boʼlinadi.
8-ma’ruza. Portlandsement turlari, xossalari, pussolon portlandsement. 8-ma’ruza. Portlandsement turlari, xossalari, pussolon portlandsement. - Bir-ikki kun ichida ochiq joyda mustaxkamligi yetarli darajada ortadigan bogʼlovchi modda (sement) tez qotuvchan sement deb ataladi. Uning bir kundan keyin siqilishga mustaxkamligi 20 MPa boʼlsa, uch kundan keyingisi 30 MPa gacha koʼtariladi. Bunday sement konstruktsiyalar yoki buyumlar tayyorlash lozim boʼlsa shuningdek, bugʼlash uchun sharoit bo’lmagan joylarda ishlatiladi. Tez qotuvchan sement olish uchun tarkibida 50-60% uch kaltsiy silikat (C3S), 8-14% uch kaltsiy alyuminat (С3А) bilan to’rt kaltsiy alyumoferrit (С4АҒ) hamda 8% gips toshi qoʼshilgan sement klinkeri ishlatiladi. Qoʼshiladigan gips toshi optimal miqdordan oshmasligi kerak, aks holda buyum yoki konstruktsiyada darzlar hosil boʼlishi mumkin.
- Yuqorida aytilganidek, gips sement tarkibida uning tishlanish qobiliyatini tezlashtiribgina qolmasdan, sementning dastlabki qotish davrida uning yanada mustaxkamlanib borishga ham aktiv ishtirok kiladi: gips bilan С3А oʼzaro taʼsir etishidan hosil boʼlgan kaltsiy gidrosulfoalyuminat sement betonlarning yana ham mustaxkamlanishiga yordam beradi. Bu vaqtda eng muhim sharoitlardan biri shuki, kalsiy gidrosulfoalyuminat xosil boʼlish jarayoni sementning birinchi qotish kunlaridayoq tugashi mumkin (aks holda beton yemiriladi).
Do'stlaringiz bilan baham: |