Sanoat binolari

17-MA’RUZA (4 soat)


SANOAT BINOLARINING YUQORIDAN YORITISH VA SHAMOLLATISH KONSTRUKSIYALARI.


REJA :

1. 
   YOritish va shamollatish fonarlarining turlari.
   
2. 
   YOritish va shamollatish fonarlarining konstruksiyalari.
   
3. 
   YOritish va shamollatish fonarlarining kamchiliklari va ularni bartarf etish.
   

Tayanch so‘zlar va iboralar: yoritish fonarlari, shamollatish fonarlari, to‘g‘ri burchakli, trapetsiya ko‘rinishli, uchburchak ko‘rinishli, M ko‘rinishli, shed ko‘rinishli fonarlar, zenit fonarlari, pereplet konstruksiyalari,

Ishlab chiqarish binolarini tabiiy yorug‘lik nuri bilan taminlash va tabiiy shamollatishni amalga oshirish maqsadida yuqoridan yoritish va shamollatish konstruksiyalaridan foydalaniladi.

Sanoat binolarining tomlari ustida loyixalangan binolarni tabiiy yoritish yoki shamollatish uchun mo‘ljallangan, ikki tomonlama yoki bir tomonlama, to‘liq yoki qisman tarzda oynabandlangan, o‘zining aloxida yuk ko‘taruv sistemalariga ega bo‘lgan qurilmalar fonar deb ataladi.
Mo‘ljallanishi bo‘yicha fonarlar yorug‘lik (svetovыe), shamollatuvchi (aeratsionnыe) va aralash (kombinirovannыe) turda loyixalanadi.
Profil kesimiga qarab to‘g‘ri burchakli, trapetsiya ko‘rinishli, uchburchak ko‘rinishli, M ko‘rinishli, shed ko‘rinishli va zenit fonarlariga bo‘linadi.

YOritish va shamollatish fonarlarining turlari.
a)-to‘g‘ri burchakli; b, v)-trapetsiya ko‘rinishli; g)-uchburchak ko‘rinishli; d)- ko‘rinishli; e)- shed turidagi; j,k, i)- zenit fonar turlari va qirqimlari;

Sanoat binolarida umuman olganda fonarlarni qo‘llash yoki qaysi turlaridan foydalanish binoni yoritish va shamollatishning sanitariyaviy va tehnolgik talablari xamda bino quriladigan tumanining tabiiy sharoitlarini xisobga olgan xolda texnik-iqtisodiy solishtirma variantlaridan kelib chiqib amalga oshiriladi.

Fonar konstruksiyalari Yuk ko‘taruvchi va ximoya qismidan tashkil topadi. Fonarning Yuk ko‘taruv karkasi ko‘ndalang konstruksiyalar, yon panellari (pereplet) va yopiq bort qismidan tashkil topadi. Ko‘taruv konstruksiyalari asosiy xollarda metall konstruksiyalardan, kamdan kam xolatlarda, faqat zenit fonarlarini loyixalashda temirbetondan foydalaniladi. Yoritish va shamollatish uchun mo‘ljallangan yon panellari yani, pereplet konstruksiyalari metalldan tayyorlanib 250 mm ga teng bo‘linuvchan tarzda 1250, 1500 va 1750 mm balandlikda va 6000 mm uzunlikda qabul qilinib, ular 70 % gacha ochiladigan etib ishlanadi. Ko‘p xollarda fonarlarni mexanik tarzda baravar ochilish va yopilishini taminlash uchun maxsus moslamalar o‘rnatiladi.