Sana: Fan: Jahon tarixi Sinfi: 7

Download 1,73 Mb.

bet	11/20
Sana	19.02.2022
Hajmi	1,73 Mb.
	#458595

1 ... 7 8 9 10 11 12 13 14 ... 20

Bog'liq
7 sinf jahon dars ishlanma

General shtatlar (yalpi toifalar) – Fransiyadagi oily tabaqaviy-vakillik muassasasi.
Dvoryanlàr (nîmdîr zîdàgînlar) – feodàllàr toifàsining imtiyozli qismi. Imtiyozlàr merosiy bo‘lgàn.
IV. Mustahkamlash: Qirol Filipp va Rim papasi o‘rtasidagi mojaro sabablarini ayting.
2. Nomdor zodagonlar toifasi haqida nimalarni bilasiz? O‘rta asrlarda mamlaktaimizdagi ushbu tabaqa qanday nomlangan?
3. Keng tarkibdagi General shtatlarni chaqirishdan maqsad nima bo‘lgan?
4. Filipp IV uchun «tampliyerlar ishi» nega kerak edi?
Darsni yakunlash : dars mavzusiga yakuniy xulosa qilish ,yuzaga kelgan savollarga javob berish
faol qatnashgan o`quvchilar bilimini baholash
VI .Uyga vazifa : o`tilgan mavzu savollariga tayorlanish________________________________
O`TIB. Dir.o`rinbosari__________

Sana ____________________________________Sinf __________________________

Mavzu : 24-§. YUZ YILLIK URUSHNING BOSHLANISHI VA UNING DASTLABKI DAVRI

Dars maqsadi : -O`quvchilarga YUZ YILLIK URUSHNING BOSHLANISHI VA UNING DASTLABKI DAVRI tarixi haqida bilim berish
Tarbiyaviy maqsad: - o`quvchilarga tarixiy taraqqiyot tajribalaridan zarur saboqlar olib yashash lozimligini uqtirish;
Rivojlantiruvchi maqsad: -o`quvchilarni dunyoqarashini, nutqini,fikrlash qobilyatini, shakllantirish.
Tayanch kompetentsiyalar: Kommunikativlik
O`z fikrini og`zaki va yozma tarzda aniq va tushunarli bayon qila olish, mavzu:dan kelib chiqib savollarni mantiqan to`g`ri qo`ya olish va javob berish;
Fanga oid kompetensiyalar:
Tarixiy voqeilikni tushunishvauni mantiqiy izchillikda tushuntira olish kompetensiyasi.
tarixiy davrlar va -yillarni ajrata oladi, tarixiy hisobini tushuntira oladi; mazkur davrni o„rganish orqali o„quvchilar tarix fanining o„rganilayot- gan davriga oid tarixiy atamalar mazmunini biladi;
Tarixiy shaxslar haqida ma’lumot bera oladi,tarixiy sanalarda ro`y bergan voqealar haqida ma‟lumot bera oladi
Dars turi :yangi bilim va tushunchalarni shakllantiruvchi
Dars metodi : Interfaol metodlar , guruhlarda ishlash o`zingizni sinang
Dars jihozi : darslik ,xarita , tarqatma materiallar ___________________________________
Darsning borishi:
I .Tashkiliy qism : salomlashish,davomatni aniqlash ,sinfni darsga tayorlash ,kun tarixi aytiladi
II.O`tilgan mavzuni takrorlash :tarqatmalar bilan ishlash
III. Yangi mavzu bayoni :
Àngliya và Fransiya o‘rtàsidà XIV àsrning 30-yillàrida bîshlàngàn
urushlàr tànàffuslàr bilàn yuz yildàn îrtiq dàvîm etib, tàriõdà «yuz yillik urush» nîmini (1337–1453) îlgàn. Filiðp IV ning o‘limidàn so‘ng tàxtgà da’vogàr erkàk zurriyot qolmaydi. X asrdan buyon davom etayotgan Kapetinglar vorisi deb Valualar oilasi tan olinadi. Ammo inglizlar qiroli Eduard III, Filipp IV ning qizidan nabirasi, o‘zini har qanday valualardan taxtga haqliroq deb e’lon qiladi. Vorislik haqidagi bahs qurol yordamida yechila boshlanadi. Fransiya qiroli 1337-yilda inglizlarning mamlakatning janubidagi Àkvitàniya yerlarini o‘z tasarrufiga olganini e’lon qiladi. Bunga javoban Eduard III Fransiyaga qarshi urush boshlaydi. Angliya va Fransiya urushi tez orada umumyevropa mojarosiga aylanadi. Yevropaning barcha hududlaridan ritsarlar kelib yo inglizlar, yo fransuzlar xizmatiga o‘ta boshlaydilar. Inglizlàr Fransiya dengiz flîtini 1340-yilda yångib, quruqlikdà hujumga o‘tadilar. Dàstlàbki yirik jàng 1346-yilda Kresi yaqinidà bo‘lib, undà fransiyaliklàr qo‘shini màg‘lubiyatgà uchràydi. Ingliz qo‘shinlàrining intizîmi, son jihàtidàn ustun bo‘lishi, puhtà tàyyorgàrligi Àngliya ustunligini ta’minlàydi. Erkin dehqonlàrdàn tuzilgàn kàmonchilàr
bo‘linmàsi hàm g‘àlàbà omillàridàn biri bo‘làdi. 1356-yilda Fransiyaning son jihatidan ikki baravar
katta qo‘shini – Angliya shahzodasi Eduard bo‘linmasini ta’qib etib, unga Puate yaqinida yetib oladi. Jang davomida fransuzlarning birikmay harakat qilishi eng sara ritsarlarning halokatiga sabab bo‘ladi.
Fransiya qiroli Ioann Saxiy va o‘g‘li Filipp asirga tushadi. Fransiyaning Bîvå îkrugidà 1358-yil mày îyidà bîshlàngàn dåhqînlàr qo‘zg‘oloni tàrihdà «Jàkåriya» nomini îlàdi. Qo‘shni vilîyatlàrgà hàm tàrqàlgàn qo‘zg‘îlîndà yuz mingga yaqin kishi qàtnàshgàn. Qo‘zg‘olonchilarning shiori «barcha zodagonlarni bitta ham qoldirmay qirib tashlash» edi. Bunga ularning dehqonlarga o‘tkazgan og‘ir zulmi sabab bo‘lgan. Qo‘zg‘îlînchilàr fåîdàllar qàl’àlàrini tàlàb, sîliq hujjàtlàrini, ro‘yxàtlàrini yondirib yubîràdilàr. Ko‘p o‘tmày feodàllàr birlàshib Gilîm Kàl bîshchiligidàgi qo‘zg‘olonni bostiràdi. Qo‘zg‘olonning yana takrorlanishidan qo‘rqqan feodallar dehqonlarni to‘lov evaziga qaramlikdan ozod etishni tezlatadilar.
IV. Mustahkamlash: guruhlarda ishlash
I guruh : Yuz yillik urush và uning sàbàblàri.
II guruh: Urushning borishi.
III guruh : Jàkeriya qo‘zg‘oloni.
Darsni yakunlash : dars mavzusiga yakuniy xulosa qilish ,yuzaga kelgan savollarga javob berish
faol qatnashgan o`quvchilar bilimini baholash
VI .Uyga vazifa : o`tilgan mavzu savollariga tayorlanish________________________________
O`TIB. Dir.o`rinbosari__________

Sana ____________________________________Sinf __________________________
Mavzu : 25-§. FRANSIYADA MUTLAQ MONARXIYA
Dars maqsadi : -O`quvchilarga FRANSIYADA MUTLAQ MONARXIYA tarixi haqida bilim berish
Tarbiyaviy maqsad: - o`quvchilarga tarixiy taraqqiyot tajribalaridan zarur saboqlar olib yashash lozimligini uqtirish;
Rivojlantiruvchi maqsad: -o`quvchilarni dunyoqarashini, nutqini,fikrlash qobilyatini, shakllantirish.
Tayanch kompetentsiyalar: Kommunikativlik
O`z fikrini og`zaki va yozma tarzda aniq va tushunarli bayon qila olish, mavzu:dan kelib chiqib savollarni mantiqan to`g`ri qo`ya olish va javob berish;
Fanga oid kompetensiyalar:
Tarixiy voqeilikni tushunishvauni mantiqiy izchillikda tushuntira olish kompetensiyasi.
tarixiy davrlar va -yillarni ajrata oladi, tarixiy hisobini tushuntira oladi; mazkur davrni o`rganish orqali o`quvchilar tarix fanining o„rganilayot- gan davriga oid tarixiy atamalar mazmunini biladi;
Tarixiy shaxslar haqida ma’lumot bera oladi,tarixiy sanalarda ro`y bergan voqealar haqida ma`lumot bera oladi
Dars turi :yangi bilim va tushunchalarni shakllantiruvchi
Dars metodi : Interfaol metodlar , guruhlarda ishlash o`zingizni sinang
Dars jihozi : darslik ,xarita , tarqatma materiallar ___________________________________
Darsning borishi:
I .Tashkiliy qism : salomlashish,davomatni aniqlash ,sinfni darsga tayorlash ,kun tarixi aytiladi
II.O`tilgan mavzuni takrorlash : Yuz yillik urushning asosiy sabablari nimada bo‘lgan?
2. Nima sababdan urushning dastlabki davrida Fransiya qo‘shinlari mag‘lubiyatga uchragan?
3. Xaritadan dastlabki bosqichda janglar bo‘lgan joylarni ko‘rsating.
4. Jakeriya qo‘zg‘olonining sabablari va ahamiyatini so‘zlab bering.
III. Yangi mavzu bayoni : Qirol sàroyidàgi kelishmovchiliklàrdàn foydàlàngàn inglizlàr 1415-yilning kuzidà Normàndiyagà qo‘shin tushiràdi. Àzenkur jàngidà yanà frànsuzlàr qo‘shini tor-mor etilàdi. Màmlàkàtning yarmi Àngliya qo‘ligà o‘tib, cherkov va ruhîniylàr ingliz qirîlini tàn îlishadi. Burgundiya gersogi hàm inglizlàr tîmînigà o‘tàdi. Uning ko‘màgidà inglizlàr Pàrijni egallaydi. Ko‘p o‘tmay, 1420-yilda tuzilgan sulh shàrtnîmàsida Àngliya qirîlining Fransiya malikasidan tug‘ilajak
o‘g‘li birlàshgàn Àngliya và Fransiyaning qirîli bo‘lishi ko‘rsàtilàdi. Fransiya qirîlining o‘g‘li hokimiyatdan mahrum etiladi. Ayni paytdan yuz yillik urushning õususiyati o‘zgàrib, ingliz qo‘shinlàrigà qàrshi oddiy xàlq ko‘tàrilàdi. Jànnàning qàhràmînligi fransuzlàrning vàtànpàrvàrlik tuyg‘usini kuchàytirib, ozodlik urushidà kåskin burilish yasàydi. Inglizlàrning ketmà-ket màg‘lubiyatlàri 1453-yildà sulh tuzilishi bilàn tugàydi. Ulàr ihtiyoridà fàqàt Kàle porti qolàdi. G‘àlàbà qirîl hîkimiyatining kuchàyishigà olib keladi.Qirolning muntàzàm qo‘shini tuzilà bîshlàydi. Sîliqlàrning muntàzàm yig‘ilishi îrqàli dàvlàt dàrîmàdlàri îshadi Kàrl VII uning o‘g‘li Lyudîvik XI (1461–1483) o‘z siyosàtini Bråtàn và Ànju gersoglàrini bo‘ysundirishdàn bîshlàydi. Bunga javoban yirik feodàllàr «Jàmiyat bàxt-saodàti ittifîqi»ni tuzàdilàr. Uning ràhbàri Kàrl Burgundskiygà qàrshi Lyudovik muvaffaqiyatli kurash olib borib, Burgundiyaning g‘àrbiy qismini Fransiyagà qo‘shib oladi.Fransiyaning jànubidàgi Provàns viloyati Màrsål porti bilàn 1481-yilda qirîl hukmigà o‘tàdi. Lyudîvikning vorisi Kàrl VIII ning 1491-yilda Bretàn gersogining qizi Ànnàgà uylànishi bilàn Fransiyaning màrkàzlàshuvi yakunlànàdi. XV asr oxiriga kelib butun Fransiya yaxlit markaziy hokimiyatga bo‘ysundirildi.

Mustahkamlash : Xàritàdàn Fransiyaning XI–XIV àsrlàrdàgi hududlàrini topib ko‘rsàting.

2. Fransiyaning XV àsrdà XI àsrdàgigà nisbàtàn kuchli màmlàkàt ekànligini misollar asosida tàsdiqlàb bering.
3. 1420-yildagi shàrtnîmà Fransiyagà qàndày o‘zgàrishlàr olib kelgàn?
4. Xàlq ozodlik hàràkàti và Jànnà d’Àrkning yuz yillik urushdàgi o‘rnini bàholàng.

Darsni yakunlash : dars mavzusiga yakuniy xulosa qilish ,yuzaga kelgan savollarga javob berish

faol qatnashgan o`quvchilar bilimini baholash
VI .Uyga vazifa : o`tilgan mavzu savollariga tayorlanish________________________________
O`TIB. Dir.o`rinbosari__________
Sana ____________________________________Sinf __________________________
Mavzu : 26-§. ANGLIYADA MARKAZLASHGAN DAVLATNING TASHKIL TOPISHI

Dars maqsadi : -O`quvchilarga ANGLIYADA MARKAZLASHGAN DAVLATNING TASHKIL TOPISHI tarixi haqida bilim berish

Tarbiyaviy maqsad: - o`quvchilarga tarixiy taraqqiyot tajribalaridan zarur saboqlar olib yashash lozimligini uqtirish;
Rivojlantiruvchi maqsad: -o`quvchilarni dunyoqarashini, nutqini,fikrlash qobilyatini, shakllantirish.
Tayanch kompetentsiyalar: Kommunikativlik
O`z fikrini og`zaki va yozma tarzda aniq va tushunarli bayon qila olish, mavzu:dan kelib chiqib savollarni mantiqan to`g`ri qo`ya olish va javob berish;
Fanga oid kompetensiyalar:
Tarixiy voqeilikni tushunishvauni mantiqiy izchillikda tushuntira olish kompetensiyasi.
tarixiy davrlar va -yillarni ajrata oladi, tarixiy hisobini tushuntira oladi; mazkur davrni o„rganish orqali o„quvchilar tarix fanining o„rganilayot- gan davriga oid tarixiy atamalar mazmunini biladi;
Tarixiy shaxslar haqida ma’lumot bera oladi,tarixiy sanalarda ro`y bergan voqealar haqida ma‟lumot bera oladi
Dars turi :yangi bilim va tushunchalarni shakllantiruvchi
Dars metodi : Interfaol metodlar , guruhlarda ishlash o`zingizni sinang
Dars jihozi : darslik ,xarita , tarqatma materiallar ___________________________________
Darsning borishi:
I .Tashkiliy qism : salomlashish,davomatni aniqlash ,sinfni darsga tayorlash ,kun tarixi aytiladi
II.O`tilgan mavzuni takrorlash : Tarqatma test va savollar bilan ishlash
III. Yangi mavzu bayoni : Angliyada qirol hokimiyatining zaifligi uni daniyaliklarning talonchilik mavdoniga avlantiradi. Angl-sakslar bunga qarshi XI asrning 40-yillarida qo'zg'olon ko'targanida, ularga Fransiyaning shimolidagi Normandiya gersogi yordamga keladi. Ammo ko'p o'tmay bu ko'mak beg'araz bo'lmagani tasdiqlanadi. Normandiya gersogi Vilgelm qo'shinlari 1066-yili Angliyaga kelib tushadi. Gastings jangida normandlarning otliq ritsarlari inglizlar piyoda qo‘shinini qurshab oladi. Angliya qiroli Garold va uning qo'shini tengsiz jangda halok bo'ladi. Nmriandiya gersogi qirollik laxtini egallab. Vilgelm I nomini oladi. Baronlarning ahohga zulmini cheklash uchun grafliklardagi anglsaks mahalliy sudlari saqlab qolinadi. Mamlakat grafliklarga bo'linib, ularning har biriga qirol vakili — sherif tayinlanadi.
Angliyada dehqonlar kurashi XII—XIII asrlardan kuchayadi. Ularning b ir qismi o ‘z x o 'ja y in la rid a n q o c h ib o 'rm o n la rd a y a sh ag an la r. Genrix II (1154—1189) qirolligida Angliyada moliya va harbiy islohotlar o'tkazildi. Baronlar harbiy xirmat o'rniga xazinaga “qalqon puli” solig'i to'lashiga ruxsat berildi. Bu qirolga muntazam vollanma qo'shin tuzish imkonini berdi. Genrix II ning vorislari davrida mamlakatda qirol siyosatidan norozi zodagonlar. hukmdorning o ’g'illari boshchiligida q o 'z g 'o lo n la r b o 'lib turgan. Bunday kurashlar Ioann (1199—1210) qirolligi paytida yanada kuchayadi. O'z kuchiga ishongan qirol g u n o h k o r hisoblangan baro n la rn in g mulklarini to rtib olgan. vassallaridan katta to'lovlar talab etgan. Natijada, bu siyosat barchani qirolga qarshi qilib qo‘yadi. Baronlar, ritsarlar va shaharliklar ko‘magida 1215-yilning bahorida isyon ko'taradilar. Poytaxt London aholisi qo‘zg olonchilarga darvczalarni ochib beradilar. Qirol “Buyuk ozodlik xartiyasi” nomini olgan hujjatni imzolashga majbur bo'ladi. Angli>ada birinchi parlament 1265-yili chaqinladi. Unga o'xshash q.rolga yaqin feodallar yig'ini VilgeJm davridan, XI asrning oxirida ham chaqirilib turgan. Lekin undan farqli bu parlament tarkibida baronlardan tashqari, ruhoniylar, har bir graflikdan ikki ritsar, hamda yirik shaharlardan ikkitadan vakillar to'plangan. P a rlam en t XIV asrdan lordlar va umumpalatalarga b o 'lin a d i. Lordlar palatasida qirol taklif etgan zodagonlar. yepiskoplar. Abbatlar majlis o'tkazganlar. Umumpalatada esa ritsarlar va shaharliklar vakillari qatnashgan.
IV. Mustahkamlash: 1. Normandlar istilosining Angliya uchun ahamiyatini ta'riflab bering.
2. Feodal jamiyatining Angliya va Fransiyada o'rnatilishi xususivatlarini qiyoslab. farqlarini aniqlang.
3. “ Buyuk ozodlik xartiyasi"ni siz qanday tushundingiz?
4. Angliya parlamenti haqida so'zlab bering
V .Darsni yakunlash: dars mavzusiga yakuniy xulosa qilish ,yuzaga kelgan savollarga javob berish ,faol qatnashgan o`quvchilar bilimini baholash
VI .Uyga vazifa : o`tilgan mavzu savollariga tayorlanish________________________________
O`TIB. Dir.o`rinbosari ____________________________________
Sinf __________________________
Mavzu : 27-§. ANGLIYA O‘RTA ASRLAR SO‘NGIDA
Dars maqsadi : -O`quvchilarga ANGLIYA O‘RTA ASRLAR SO‘NGIDA tarixi haqida bilim berish
Tarbiyaviy maqsad: - o`quvchilarga tarixiy taraqqiyot tajribalaridan zarur saboqlar olib yashash lozimligini uqtirish;
Rivojlantiruvchi maqsad: -o`quvchilarni dunyoqarashini, nutqini,fikrlash qobilyatini, shakllantirish.
Tayanch kompetentsiyalar: Kommunikativlik
O`z fikrini og`zaki va yozma tarzda aniq va tushunarli bayon qila olish, mavzu:dan kelib chiqib savollarni mantiqan to`g`ri qo`ya olish va javob berish;
Fanga oid kompetensiyalar:
Tarixiy voqeilikni tushunishvauni mantiqiy izchillikda tushuntira olish kompetensiyasi.
tarixiy davrlar va -yillarni ajrata oladi, tarixiy hisobini tushuntira oladi; mazkur davrni o„rganish orqali o„quvchilar tarix fanining o„rganilayot- gan davriga oid tarixiy atamalar mazmunini biladi;
Tarixiy shaxslar haqida ma’lumot bera oladi,tarixiy sanalarda ro`y bergan voqealar haqida ma‟lumot bera oladi
Dars turi :yangi bilim va tushunchalarni shakllantiruvchi
Dars metodi : Interfaol metodlar , guruhlarda ishlash o`zingizni sinang
Dars jihozi : darslik ,xarita , tarqatma materiallar ___________________________________
Darsning borishi:
I .Tashkiliy qism : salomlashish,davomatni aniqlash ,sinfni darsga tayorlash ,kun tarixi aytiladi
II.O`tilgan mavzuni takrorlash : 1. Anglo-sakslar daniyaliklarga qarshi XI asrning 40-yillarida qo`zg`olon ko`targanida, ularga Fransiya shimolidagi qaysi gersoglik yordamga keladi? 2. Normandiya gersogligi qo`shinlari qachon Angliyaga kelib tushadi? 3. Normandiyaning qaysi gersogi qo`shinlari Angliyaga kelib tushadi? 4. 1066 yilda bo`lib o`tgan qaysi jangda Angliya qiroli Garold va uning qo`shini halok bo`ladi? 5. Vilgelm I Angliya yerlarining qancha qismini o`z mulki qilib olgan? 6. Kim Angliyada ilk marotaba yer-mulk va aholini ro`yxatga olish tadbirini o`tkazadi? 7. Angliyada aholini ro`yxatga olish tadbiri qanday atalgan? islohot 8. Angliya grafliklarga bo`linib, ularni kim boshqargan? 9. Nechanchi asrda Angliyada xalq og`zaki ijodining sevimli qahramoni Robin Gud siymosi vujudga kelgan? A12. Angliyada nima qirolga muntazam yollanma qo`shin tuzish imkonini bergan?
23. Angliya parlamenti nechanchi asrda quyi va yuqori palataga bo`lingan? 24. Angliyada har bir graflikdan parlamentga necha ritsar yuborilgan? 25. Angliyada har bir yirik shaharalardan parlamentga necha vakil yuborilgan? 26. Vestminster saroyi qayerda joylashgan?
III. Yangi mavzu bayoni :Yuz yillik urushlar Angliyaiqtisodiyotiga ham katta zarar yetkazdi. Qirol Richard II {1377— 1399)mamlakatda 1377-yili qo'shimcha jon solig'i joriy etadi. 1380-yili jon boshi solig'i 3 baravarga oshiriladi. Soliqni yig'ishdagi suiiste’molliklar, nohaqliklar Angliyada xalq qo'zg'oloniga sabab bo'ladi. Uot Tayler qo‘zg‘oloni. Qo 'zg 'o lo n 1381-yilning may oyida soliq yig'uvchilar bedodligidan boshlanib, tez orada Angliyaning katta qismini qamrab oladi.
Qo'zg'olonchilar tomonidan ozod etilgan Jon Boll uning rahbarlaridan biriga aylanadi. Esseks va Kent grafliklari dehqonlaridan iborat qo'zg ’olonchilar tunukasoz Uot Tayler boshchiligida poytaxtga yo'l oladi. Londonliklar qo zg'olonchilarga shahar darvozalarini ochib berishadi. Qirol a ’yonlari. Taniqli amaldorlar uylariga o 't qo'yiladi. Aybdor deb topilgan amaldorlar qatl etila boshlanadi. Birinchilardan bo’lib Kenterberi arxiyepiskopi o'ldiriladi. Yosh qirol Richard II qo'zg'olonchilar bilan muzokaralar boshlaydi. U o‘zini xalqqa do'st qilib ko'rsatishga harakat qiladi. Bu orqali qirol qo'shinini Londonga vetib kelishi uchun vaqtdan yutiladi. Yuz y illik urush tugaganidan ke\in Angliya tarixida “Qizil va oq gullar” (1455—1485) urushi nomini olgan urushlar bo'lib o 'tad i. Unda aholining 1/4, nom d o r feodal zodagonlar — baronlarning d ey a rlik b a rch a si q irilib b ita d i. Genrix VII g 'o lib c h iq q a n Lankaste rlar xonadoni Tvudor. qoilagan Genrix Tyudor Angliya taxtigj keladi. Genrix VII Tyudor (1485 — 1509) d av rid a q iro l h o k im iy a ti kuchayib boradi. Urushlarda qirilib bitgan normand zodagonlari o'rniga, qirol lordlar palatasiga kiritgan yangi angl-saks zodagonlari uning ishonchini qozonishga intilgan. Um urn palatasiga taklif qilingan ritsarlar va >haharliklar ham qirol kiritgan qonunlarni tasdiqlar. unga yangi soliqiar yig'ishga ruxsat berardi.
IV. Mustahkamlash: savollar asosida
V .Darsni yakunlash: dars mavzusiga yakuniy xulosa qilish ,yuzaga kelgan savollarga javob berish ,faol qatnashgan o`quvchilar bilimini baholash
VI .Uyga vazifa : o`tilgan mavzu savollariga tayorlanish________________________________
O`TIB. Dir.o`rinbosari _______________

Sana ____________________________________Sinf __________________________
Mavzu : 28-§. GERMANIYA
Dars maqsadi : -O`quvchilarga GERMANIYA tarixi haqida bilim berish
Tarbiyaviy maqsad: - o`quvchilarga tarixiy taraqqiyot tajribalaridan zarur saboqlar olib yashash lozimligini uqtirish;
Rivojlantiruvchi maqsad: -o`quvchilarni dunyoqarashini, nutqini,fikrlash qobilyatini, shakllantirish.
Tayanch kompetentsiyalar: Kommunikativlik
O`z fikrini og`zaki va yozma tarzda aniq va tushunarli bayon qila olish, mavzu:dan kelib chiqib savollarni mantiqan to`g`ri qo`ya olish va javob berish;
Fanga oid kompetensiyalar:
Tarixiy voqeilikni tushunishvauni mantiqiy izchillikda tushuntira olish kompetensiyasi.
tarixiy davrlar va -yillarni ajrata oladi, tarixiy hisobini tushuntira oladi; mazkur davrni o„rganish orqali o„quvchilar tarix fanining o„rganilayot- gan davriga oid tarixiy atamalar mazmunini biladi;
Tarixiy shaxslar haqida ma’lumot bera oladi,tarixiy sanalarda ro`y bergan voqealar haqida ma‟lumot bera oladi
Dars turi :yangi bilim va tushunchalarni shakllantiruvchi
Dars metodi : Interfaol metodlar , guruhlarda ishlash o`zingizni sinang
Dars jihozi : darslik ,xarita , tarqatma materiallar ___________________________________
Darsning borishi:
I .Tashkiliy qism : salomlashish,davomatni aniqlash ,sinfni darsga tayorlash ,kun tarixi aytiladi
II.O`tilgan mavzuni takrorlash : 1. Yuz yillik urush davrida Angliyadagi ichki vaziyat haqida nima deya olasiz?
2. Uot Tayler qo‘zg‘oloniga olib kelgan sabablarni ko‘rsating.
3. Lankasterlar va yorklar sulolasi urushlarining Angliya siyosiy tarixidagi ahamiyati nimada?
4. Genrix VII Tyudor mamlakatda qanday siyosat yuritgan?
III. Yangi mavzu bayoni :
Qishloq xo‘jaligi taraqqiyoti shaharlarning vujudga kelishi, yuksalishi bilan bevosita bog‘liq edi. Kyoln, Vorms, Frankfurt, Ulm, Nyurnberg, Augsburglar yirik hunarmandchilik va savdo markazlariga aylanadi. Germaniya shaharlari qo‘shni Fransiya, Niderlandiya, Italiya, Vengriya, Bolqon yarimorolidagi mamlakatlar bilan qizg‘in savdo-sotiq olib borgan. Nemis hunarmandlari ishlab chiqargan movut, surp, metalldan yasalgan qurol-aslahalar, buyumlar boshqa o‘lkalarda ham qadrlangan. Siyosiy taraqqiyot. Shtaufenlar sulolasining eng mashhur vakillaridan biri Fridrix I Barbarossa (1152–1190) edi. Dastlab Fridrix o‘z istilolarini salib yurishlari tufayli boyib ketgan Italiya shaharlariga qaratadi. Bunga faqat Milan va Lombardiyaning bir necha shaharlari qarshi chiqadi. 1158-yilda Ronkal vodiysida chaqirilgan seym (kengash) imperatorning Italiyadagi hokimiyatini cheklanmagan deb e’tirof etadi, 1176-yilda Lenyano jangida Liga qo‘shini imperator ritsarlarini tor-mor qiladi. Fridrix I Shimoliy Italiya shaharlariga kommuna – erkinlik huquqini berishga majbur bo‘ladi. Innokentiy III Germaniya siyosatiga o‘z ta’sirini o‘tkazgan Rim papasi bo‘ldi. U deyarli barcha tomonidan unutilgan Barbarossaning 18 yoshli nabirasini dastlab german knyazlari 1212-yilda qirol deb tan olinishiga erishadi. Keyingi papaning qo‘llashida Fridrix II oradan sakkiz yil o‘tib imperator deb e’lon qilinadi. Fridrix II imperatorligining yigirma yilidan ko‘pini Italiyada, Sitsiliya qirolligida o‘tkazadi. Fridrix II devonxonasida lotin tilining nozik jihatlaridan foydalanib, maktublar, hujjatlar bitilganki, unga butun Yevropa taqlid
qilgan. Fridrix II yozgan «Qushlar bilan ov qilish» asari uning bu sohadan yaxshi xabardorligidan darak beradi; asar hozirgacha saqlanib qolgan. Imperator qator maktablar va Neapol universiteti asoschisidir. U cherkov yoki shahar kengashi emas, hukmdor tomonidan tashkil etilgan birinchi universitet bo‘lgan. Zamondoshlari Fridrix II ning g‘ayritabiiy qobiliyati va qudratiga qoyil qolib, unga «Jahon hayrati» deb nom
berishgan. Fridrix II ning vafotidan so‘ng papalar tarafdorlari shtaufenlar sulolasining vakillarini taxtdan chetlatishga intilishgan. Germaniyada yigirma yil davomida umuman imperator saylanmaydi. Knyazlar 1273-yilda to‘planib Rudolf Gabsburgni taxtga o‘tqazadilar. Ammo Gabsburglarning dastlabki boshqaruvi uzoq davom etmagan Lyuksemburglar sulolasiga qarshi kurash olib boradi. Gabsburglarning 369 yillik imperatorlik davri faqat 1437-yildan boshlanadi. Dunay sohili bo‘ylab joylashgan 90 ta shaharni birlashtirgan Shvabiya ittifoqi Italiya shaharlari bilan bevosita savdo qilgan. Augsburg, Ulm va Nyurnberg shaharlari movut, surp, ið-gazlamalar ishlab chiqarishda, metal buyum, qurol-aslahalar yasashda yetakchi o‘rinni egallagan.
IV. Mustahkamlash: 1. Germaniya (Muqaddas Rim imperiyasi)ning rivojlangan o‘rta asrlardagi xo‘jaligini tavsiflab bering. 2. Yozuvsiz xaritaga Germaniya shaharlarini tushirib, ular haqida manbalar, internetdan olgan ma’lumotlaringizni gapirib bering.
3. Fridrix I Barbarossa haqida topgan ma’lumotlaringizni so‘zlab bering.
V .Darsni yakunlash: dars mavzusiga yakuniy xulosa qilish ,yuzaga kelgan savollarga javob berish ,faol qatnashgan o`quvchilar bilimini baholash
VI .Uyga vazifa : o`tilgan mavzu savollariga tayorlanish________________________________
O`TIB. Dir.o`rinbosari__________

Sana ____________________________________Sinf __________________________

Mavzu : 29-§. RUS KNYAZLIKLARI
Dars maqsadi : -O`quvchilarga RUS KNYAZLIKLARI tarixi haqida bilim berish
Tarbiyaviy maqsad: - o`quvchilarga tarixiy taraqqiyot tajribalaridan zarur saboqlar olib yashash lozimligini uqtirish;
Rivojlantiruvchi maqsad: -o`quvchilarni dunyoqarashini, nutqini,fikrlash qobilyatini, shakllantirish.
Tayanch kompetentsiyalar: Kommunikativlik
O`z fikrini og`zaki va yozma tarzda aniq va tushunarli bayon qila olish, mavzu:dan kelib chiqib savollarni mantiqan to`g`ri qo`ya olish va javob berish;
Fanga oid kompetensiyalar:
Tarixiy voqeilikni tushunishvauni mantiqiy izchillikda tushuntira olish kompetensiyasi.
tarixiy davrlar va -yillarni ajrata oladi, tarixiy hisobini tushuntira oladi; mazkur davrni o„rganish orqali o„quvchilar tarix fanining o„rganilayot- gan davriga oid tarixiy atamalar mazmunini biladi;
Tarixiy shaxslar haqida ma’lumot bera oladi,tarixiy sanalarda ro`y bergan voqealar haqida ma‟lumot bera oladi
Dars turi :yangi bilim va tushunchalarni shakllantiruvchi
Dars metodi : Interfaol metodlar , guruhlarda ishlash o`zingizni sinang
Dars jihozi : darslik ,xarita , tarqatma materiallar _____________________________
Darsning borishi:
I .Tashkiliy qism : salomlashish,davomatni aniqlash ,sinfni darsga tayorlash ,kun tarixi aytiladi
II.O`tilgan mavzuni takrorlash : 1.Germaniya (Muqaddas Rim imperiyasi)ning rivojlangan o‘rta asrlardagi xo‘jaligini tavsiflab bering..
2. Fridrix I Barbarossa haqida topgan ma’lumotlaringizni so‘zlab bering.
3. Imperator Fridrix II ni zamondoshlari nima sababdan «jahon hayrati» deb atashgan?
III. Yangi mavzu bayoni : Rus knyazliklari tarqoq va o‘zaro qonli urushlar girdobida edi. Bundan foydalangan qipchoqlar hujumlari vaziyatni yanada murakkablashtirar, ayrim knyazlar qipchoqlar bilan ittifoq tuzib, qo‘shni knyazliklarga qarshi yurishlar ham qilardi. Ko‘pgina knyazlar bu vaziyatdan chiqishni, nizolarga chek qo‘yishni o‘ylay boshlaydilar.Kiyev knyazi Yaroslav Donishmandning o‘g‘li Vladimir Monomaxning 1097-yilda Lyubech shahrida knyazlarning birinchi syezdini chaqirishi ham, asosan, o‘zaro urushlarga chek qo‘yishga mo‘ljallangan. Syezdning «har kim o‘z yeriga egalik qilsin », degan muhim qarori o‘zga knyazliklarga qarshi bosqinlarni to‘xtatishni ko‘zda tutgan edi. Nîvgorod Kiyev bilàn àloqàsini uzgàn dàstlàbki knyazlik bo‘lgàn. XI àsrdà vujudgà kelgàn Nîvgîrîd, kåyinchàlik fàqàt Rusninggina emàs, Yevropaning hàm yirik hunàrmàndchilik và sàvdî màrkàzigà àylàndi. Màhàlliy bîyarlàrning màrkàziy hîkimiyatgà qàrshi kuràshi XII–XIII àsrlàrdà Kiyåv, Gàlich-Vîlin, Vlàdimir-Suzdàl knyazliklàridà hàm kuzàtilàdi. Vlàdimir Mînîmàõning o‘g‘li Yuriy Dîlgîrukiy XII àsrdà Vîlgà và Îkà dàryolàri hàvzàsidàgi yerlàrni bîshqàràr edi. Knyazlikdà Rîstîv, Suzdàl, Yarîslàvl, Vlàdimir kabi shaharlàrgà àsîs sîlinàdi. Knyaz Dîlgîrukiyning Kiyåv ustidàn 1147-yildagi g‘àlàbàsini nishînlàsh shàràfigà àsîs sîlingàn Kuchkovo qo‘rg‘oni, keyinchàlik Moskvà nomini olàdi. Yuriy Dolgorukiyning àvlodlàri Vlàdimir knyazligini Ivàn Grozniygà – XVI asr o‘rtalariga qàdàr bîshqàràdilar. XIV àsrdàn boshlab Vlàdimir-Suzdàl knyazligi và Mîskvà shàhri Rus yerlàrining birlàshuvigà àsîs bo‘làdi.
IV. Mustahkamlash: Sanalar bilan ishlash :
1097-yilda , XII asr o‘rtalarida ,XI àsrdà, 1136-yilda , XII–XIII àsrlàrdà,
1147-yildagi ,XVI asr o‘rtalari ,XIV àsr boshi
V .Darsni yakunlash: dars mavzusiga yakuniy xulosa qilish ,yuzaga kelgan savollarga javob berish ,faol qatnashgan o`quvchilar bilimini baholash
VI .Uyga vazifa : o`tilgan mavzu savollariga tayorlanish_____________________________
O`TIB. Dir.o`rinbosari__________

Sana ____________________________________Sinf __________________________

Mavzu : 30-§. RUSLARNING BOSQINCHILARGA QARSHI KURASHI
Dars maqsadi : -O`quvchilarga RUSLARNING BOSQINCHILARGA QARSHI KURASHI tarixi haqida bilim berish
Tarbiyaviy maqsad: - o`quvchilarga tarixiy taraqqiyot tajribalaridan zarur saboqlar olib yashash lozimligini uqtirish;
Rivojlantiruvchi maqsad: -o`quvchilarni dunyoqarashini, nutqini,fikrlash qobilyatini, shakllantirish.
Tayanch kompetentsiyalar: Kommunikativlik
O`z fikrini og`zaki va yozma tarzda aniq va tushunarli bayon qila olish, mavzu:dan kelib chiqib savollarni mantiqan to`g`ri qo`ya olish va javob berish;
Fanga oid kompetensiyalar:
Tarixiy voqeilikni tushunishvauni mantiqiy izchillikda tushuntira olish kompetensiyasi.
tarixiy davrlar va -yillarni ajrata oladi, tarixiy hisobini tushuntira oladi; mazkur davrni o„rganish orqali o„quvchilar tarix fanining o„rganilayot- gan davriga oid tarixiy atamalar mazmunini biladi;
Tarixiy shaxslar haqida ma’lumot bera oladi,tarixiy sanalarda ro`y bergan voqealar haqida ma‟lumot bera oladi
Dars turi :yangi bilim va tushunchalarni shakllantiruvchi
Dars metodi : Interfaol metodlar , guruhlarda ishlash o`zingizni sinang
Dars jihozi : darslik ,xarita , tarqatma materiallar _____________________________
Darsning borishi:
I .Tashkiliy qism : salomlashish,davomatni aniqlash ,sinfni darsga tayorlash ,kun tarixi aytiladi
II.O`tilgan mavzuni takrorlash : 1. Kiev Rusining qaysi shahridagi syezdning muhim qarorida «har kim o`z yeriga egalik qilsin» deyilgan? A) Novgorod B) Suzdal C) Kiev D) Lyubech 2. Kim Lyubech shahrida knyazlarning birinchi syezdini chaqirgan? A) Vladimir Monomax B) Yuriy Dolgorukiy C) Vsevolod Mstislavich D) Mstislav 3. Lyubechdagi syezdda Vladimir Monomax Kievning qaysi knyazi bilan uchrashadi? A) Mstislav bilan B) Svyatopolk bilan C) Vsevolod Mstislavich bilan D) Igor bilan 4. Vladimir Monomax va Mstislav vafotidan so`ng Rusda necha mustaqil knyazlik bo`lgan? A) 9 ta B) 21 ta C) 10 ta D) 15 ta 5. Botuxon bosqini arafasida Rusda necha mustaqil knyazlik bo`lgan? A) 10 ta B) 50 ta C) 59 ta D) 15 ta 6. Kiyev bilan aloqasini uzgan dastlabki knyazlik qaysi? A) Pskov B) Novgorod C) Moskva D) Suzdal 7. Qachon Novgorod knyazligiga Kiev knyazining to`ng`ich o`g`li qo`yilgan? A) XIII asrda B) XII asrda C) XI asrda D) X asrda 8. Rusdagi qaysi knyazlik boyarlar respublikasiga aylana borgan? A) Pskov B) Kiyev C) Moskva D) Novgorod 9. Qachon novgorodliklar vechesi Monomaxning nabirasini knyazlik taxtidan chetlatib, zindonga tashlashga qaror qiladi? A) 1136 yilda B) 1162 yilda C) 1180 yilda D) 1137 yilda 10. Qachon Novgorod uzil-kesil respublikaga aylanadi? A) 1162 yilda B) 1136 yilda C) 1180 yilda D) 1137 yil
III. Yangi mavzu bayoni : Chingizxon 0 ‘rta Osiyo va Eronning shimolini istilo qilganidan so‘ng 1223-yili mo‘g‘ul qo^hinlari rus yerlanga ham bostirib kiradi.Mo‘g‘ullar harbiy hiyla ishlatib rus askarlarini otliq qo'shin harakati uchun qulay maydonga chiqarib, so‘ng hujumda tor-mor qiladi.
C h in g iz x o n n in g n ab ira si Botuxon 1237— 12 4 2 -y illa ri Sh arq iy Yevropada istilochilik urushlari olib boradi. Uning qo‘shinlari aw a l Rus knyazliklarini, keyinchalik Polsha, qisman Serbiya va Bolgariyani istilo qilishadi. Rusdagi feodal tarqoqlik mo‘g‘ullarga qo‘l keladi, uzoq qamaldan
so‘ng, 1240-yili Kiyev olinadi. Botuxon yangi bosib olingan hududlarda Oltin 0 ‘rda xonligini
tuzadi. Uning poytaxti Saroy Botu (keyinchalik Saroy Berka) Volga daryosining quyi oqimida, hozirgi Astraxan shahri yaqinida bo‘lgan. Novgorod knyazi AieKsandr Yaroslavich 1240-yilning
15-iyulida Neva daryosi sohilidagi jangda shvedlar ustidan g'alaba qozonadi. Bu g‘alaba sharafiga knyaz Aleksandrga Nevskiy nomi beriladi.Novgorod-Pskov knyazligining mo'g'ullar istilo qilmagan boy yerlari nemis ritsarlarini ham o ‘ziga jalb etadi. Nemislar qo‘shini 1240-yili Pskov yaqinidagi Izborsk qal’asini egallaydi. 1242-yilnmg 5- aprelida Chud ko'lida b o ‘lib, Aleksandr Nevskiy boshchiligidagi rus qo'shinlari nemis ritsarlari ustidan porloq g‘alabaga erishadi. Bu jang
Rus tarixida "Muz ustida jang” nomi bilan ataladi.
IV. Mustahkamlash: O'yingizni sinang! :ltin O'rda — ... Saroy Botu — ... Botuxon — ...
“ Knyazlar oqsoqoli" — ... Mixail Vsevolodovich — ... Aleksandr Nevskiy — ... Neva daryosi sohilidagi jang “Muz ustida jang” — ... Tverdila — ...
V .Darsni yakunlash: dars mavzusiga yakuniy xulosa qilish ,yuzaga kelgan savollarga javob berish ,faol qatnashgan o`quvchilar bilimini baholash
VI .Uyga vazifa : o`tilgan mavzu savollariga tayorlanish_____________________________
O`TIB. Dir.o`rinbosari__________
Sana: _____________ Fan: Jahon tarixiSinfi: 7 ___ ____ ____
Mavzu: Yevropa madanyati
Maqsadlar:
Ta`limiy maqsad:-o`quvchilarga XI-XV asrlardaYevropa madanyati, Maorif va fan haqida ma`lumot berish;
Tarbiyaviy maqsad: - o`quvchilarni ma`nan yetuk inson bo`lib yetishishiga hissa qo`shish;
Rivojlantiruvchi maqsad: -o`quvchilarni dunyoqarashini, nutqini,fikrlash qobilyatini, rivojlantirish.
Tayanch kompetentsiyalar:
Kommunikativlik
o‘z fikrini og‘zaki va yozma tarzda aniq va tushunarli bayon qila olish, mavzu:dan kelib chiqib savollarni mantiqan to‘g‘ri qo‘ya olish va javob berish;
Fanga oid kompetensiyalar:
Tarixiy voqeilikni tushunishvauni mantiqiy izchillikda tushuntira olish kompetensiyasi.
tarixiy davrlar va -yillarni ajrata oladi, tarixiy hisobini tushuntira oladi;mazkur davrni o‘rganish orqali o‘quvchilar tarix faniningo‘rganilayot- gan davriga oid tarixiy atamalar mazmunini biladi;

Download 1,73 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: