Самиғов Нигматджон Абдурахимович Хасанова Мухаббат Қодировна Зокиров Жамолиддин Сайфутдинович



Download 3,4 Mb.
Pdf ko'rish
bet69/198
Sana15.04.2022
Hajmi3,4 Mb.
#554535
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   198
Bog'liq
oquv-uslubij mazhmua 2 qism 2

 
 
 
 
5- БЎЛИМ. БЕТОН ВА ҚОРИШМАЛАР УЧУН ТЎЛДИРУВЧИЛАР.
МАЙДА ТЎЛДИРУВЧИ - ҚУМ 
Вазифа. 
Хоссаларини аниқлаш.
Қум учун умумий тушунча ва қўйиладиган техник талаблар. 
Тўлдиргичлар 
бетоннинг асосий қисми ҳисобланади. Улар бетон ҳажмининг 80-85% ини, бинобарин, 
бетоннинг қаттиқ скелетини ташкил этади ва шу билан бетоннинг қуриб кичрайишини 
камайтиради ҳамда қуриб ѐрилишининг олдини олади. Тўлдиргичларнинг сифати оғир 
бетоннинг техник хоссаларига жуда таъсир этади. Тўлдиргичлар доналари 
(зарралари)нинг йирик-майдалигига қараб, майда тўлдиргич (қум) ва йирик тўлдиргич 
(чақиқтош) каби хилларга ажратилади. 
Оғир бетон тайѐрлашда майда тўлдиргич сифатида табиий қум ишлатилади, қум 
пишиқ тоғ жинсларининг табиий равишда емирилишидан ҳосил бўлган, йирик-майдалиги 
0,14-5 мм келадиган зарралардан иборат сочилувчан материалдир. Табиий қумлар 
жойлашишига қараб, дарѐ қуми, денгиз қуми ва жарликлар (тоғ) қуми деган номлар билан 
юритилади. Дарѐ ва денгиз қумларининг зарралари шаклан думалоқ, жарлик (тоғ) лар 
қумининг зарралари эса ўткир қиррали бўлади, бундай зарралар бетон билан яхши 


77 
тишлашади. Бироқ жарликлар қумида зарарли аралашмалар денгиз ва дарѐ қумларидагига 
нисбатан кўпроқ бўлади. 
1- ИШ. ҚУМНИНГ ЎРТАЧА ТЎКМА ЗИЧЛИГИНИ АНИҚЛАШ
Таъриф. 
Қум 10 см баландликдан идишга эркин тушганлиги ва ўша массани 
ҳажмга бўлинганлиги қумнинг тўкма зичлиги дейилади.
Асбоб ва ускуналар. 
1 л ҳажмли идиш, қуритиш жавони, тарози, линейка. 
Ишлаш тартиби.
Бетоннинг таркибини ҳисоблаш, қум зарралари орасидаги 
бўшлиқлар ҳажмини аниқлаш, шунингдек, қумни ташиб келтириш, тўлдиргичлар 
сақланадиган омборларни лойиҳалаш ва шу кабилар билан боғлиқ ҳисоблаш учун қумнинг 
тўкма зичлигнни билиш керак. Тўкма зичликни аниқлаш учун оғирлиги 5 кг бўлган ўртача 
намуна қуритиш жавонига жойланиб, массаси ўзгармайдиган бўлгунча 110±5°С ҳароратда 
қуритилади. Сўнгра кўзларининг диаметри 5 мм келадиган ғалвирдан ўтказилади, 
совитилади, кейин массаси аниқланган 1 л сиғимли металл цилиндрга 10 см баландликдан 
куракча билан оз-оздан ташлаб турилади, цилиндр лиммо-лим тўлгач, уюлиб турган 
ортиқча қум металл ѐки ѐғоч чизғич билан текисланади, бу вақтда цилиндрни мутлақо 
силкитмаслик керак, акс ҳолда қум зичлашади. Қумга тўла цилиндр тарозида тортилади. 
Қумминг тўкма зичлиги формула ѐрдамида ҳисобланади ва натижа жадвалга тўлдирилади
№ 
МАССА, Г 
Идиш 
ҳажми, см
3
Тўкилган ўртача 
зичлик, г/ см

идиш 
идиш билан қум 
қум 

1000 

1000 
Тўкилган қумнинг ўртача зичлигининг ўртача қиймати . . . кг/м
3
Ҳисоблаш формуласи:
V
m
m
q
2
1
Бу ерда:
1
m

қум тўлдирилган цилиндрнинг массаси, г; 
2
m

бўш ўлчаш цилиндрининг массаси, г; 

V

цилиндрнинг ҳажми, см
3

Ўртача тўкма зичликни аниқлаш расми. 

Download 3,4 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   198




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish