|
5-ИШ. ЦЕМЕНТ МАРКАСИНИ АНИҚЛАШ
(пластик қоришмадан тайѐрланган намуналарни синаш)
а) Цемент қоришмасининг қуюқ суюқлигини аниқлаш.
Асбоб ва ускуналар.
Силкитувчи стол, шиббалагич, линейка, қориштиргич.
Ишлаш тартиби.
Цементнинг маркасини аниқлаш (ГОСТ 310.4-81) қуйидагича, аввал
намуна-таѐқчалар тайѐрланадиган цемент қоришманинг қуюқлигини (консистенцияси)
аниқланади. Бунинг учун 1500 г қум ва 500 г цемент олинади. Бу материаллар косага
солиниб, қуруқ ҳолида куракча билан 1 минут давомида обдон қориштирилади, кейин
ўртаси уйилади, ҳосил бўлган чуқурчага 200 г сув (С:Ц=0,4) қуйилади, сув шимилгандан
кейин аралашма яна куракча ѐрдамида бир минутча қориштирилади. Тайѐр қоришма
аралаштиргичга солиниб, 2,5 минут мобайнида қориштирилади кейин силкитувчи столча
75
ва конус шаклидаги металл қолипдан фойдаланиб, қоришманинг қуюқлиги аниқланади.
Силкитувчи столча чўян станина (1) дан иборат, вал (2) даги муштча (3) ўқ (4) ни
кўтаради, ўқ билан бирга ѐтиқ диск (5) ва унинг юзига қопланган 300 мм диаметрли
тошойна (6) кўтарилади. Маховикни айлантирганда ўқ билан бирга ѐтиқ диск валдаги
муштча
ѐрдамида гоҳ кўтарилади, гоҳ тушади. Ўқ шу тарзда ҳаракатланганда столча
10 мм кўтарилиб, қолип (7) ни силкитади.
Қоришмани конуссимон қолипга жойлашдан олдин қолипнинг ички юзасини ва шиша
дискнинг юзини салгина хўллаш керак. Қоришма қолипга икки қатлам қилиб жойланади
(қатламларнинг қалинлиги бир хил бўлиши керак). Ҳар бир қатлам металл шиббалагич
билан зичланади. Пастки қатлам 15 марта ва устки қатлам 10 марта шиббаланиши
лозим. Қоришмани жойлаѐтганда ва шиббалаб зичлаѐтганда қолипни (конусни) шиша
дискка босиб туриш керак. Қоришманинг ортиқчаси пичоқ тиғи билан сидириб ташланади-
да, қолип аста-секин кўтарилади. Сўнгра ғилдиракни дастасидан ушлаб айлантириб
турган ҳолда столча 30 секунд давомида 30 марта силкитилади, шунда цемент конус
ѐйилади. Конуснинг ѐйилиш даражаси штангенциркуль ѐки пўлат чизрич ѐрдамида остки
қисмининг икки жойидан, бир-бирига тик йўналишларда ўлчанади. Конус 106-115 мм
ѐйилган бўлса, қоришманинг қуюқлиги нормал деб ҳисобланади. Конус бундан кам ѐйилган
тақдирда кўпроқ сув қўшиб яна қоришма тайѐрланади. Қоришманинг сув талабчанлиги
сув:цемент (С:Ц) нисбати қуринишида ифодаланади. Ҳосил бўлган қиймат лаборатория
ишлари дафтарига ѐзиб қўйилади ва келгусида синовдан ўтказиладиган намуна-таѐқчалар
учун цемент қоришма тайѐрлаш вақтида шу маълумотдан фойдаланилади.
Цемент массаси -………г. қум тури -
қумнинг массаси -……….г. сув микдори -……….г (см
3
)
сув-цемент нисбати (С/Ц) -……… қориштириш усули –
столда силкитиш сони -
Кўрсаткичлар номи
Тажрибалар
1
2
3
4
Сув миқдори,г
Сув миқдори, %
Ёйилиш диаметри, мм
Нормал қуюқ-суюқлик –
б) Цемент қоришмасидан намуна таѐқчалар (балкачалар) тайѐрлаш.
Қоришма таркиби (масса бўйича) цемент:қум=1:3
3-расм. Силкитиш столчаси схемаси.
С/Ц (сув – цемент нисбати) -……..
Асбоб ва ускуналар.
4х4х16 см ўлчамли қолип.
Ишлаш тартиби.
Цементнинг маркасини аниқлашда намуна-таѐқчаларнинг
эгилишдаги ва сиқилишдаги мустаҳкамлилик чегаралари асос қилиб олинади. Намуналар
массаси бўйича 1:3 нисбатда (1 хисса цемент ва 3 хисса нормал қумдан), тайѐрланган
пластик қоришмадан 40х40х160 мм ўлчамда ясалади. Бунинг учун 1500 г қум ва 500 г
цемент олинади. Бу материаллар косага солиниб, қуруқ ҳолида куракча билан 1 минут
давомида обдон қориштирилади, кейин ўртаси уйилади, ҳосил бўлган чуқурчага 200 г сув
(С:Ц=0,4) қуйилади, сув шимилгандан кейин аралашма яна куракча ѐрдамида бир минутча
қориштирилади. Тайѐр қоришма аралаштиргичга солиниб, 2,5 минут мобайнида
қориштирилади кейин қолипга солиб вибрацияда зичлаштирилади. Қолипга солинган
намуна 28 суткадан кейин эгилишга ва сиқилишга бўлган мустаҳкамлиги синалади.
Намуналар ўлчами -……….
76
в) Эгилишга ва сиқилишга бўлган мустаҳкамлик чегарасини аниқлаш
қоришма таркиби (масса бўйича) -………. қотиш муддати -……….
Эгилишга бўлган мустаҳкамлик чегарасини аниқлаш.
Асбоб ва ускуналар.
4х4х16 см ўлчамли намуна, МИИ-100,
Ишлаш тартиби.
4х4х16 см ўлчамли намуна МИИ-100 қурилмасига қўйилиб
эгилишга бўлган мустаҳкамлиги топилади. 2 та пастки таянч орасидаги масофа 100 мм.
Кўрсаткичлар номи
Намуналар
Ўртача
қиймат
1
2
3
Эгилишга мустаҳкамлик чегараси, кгс/см
2
МПа
Эгилишга синаш бўйича цемент маркаси-
Сиқилишга бўлган мустаҳкамлик чегарасини аниқлаш.
Асбоб ва ускуналар.
Гидравлик пресс, ўлчамлари 40х62,5 мм келадиган, яъни юзаси
25 см
2
бўлган пўлат листлар.
Ишлаш тартиби.
Сиқилишга бўлган мустаҳкамлик чегарасини аниқлаш учун 6 та
яримта балкачалардан фойдаланамиз. Ярим балкачаларнинг тепа ва пастки қисмига
ўлчамлари 40х62,5 мм келадиган, яъни юзаси 25 см
2
бўлган пўлат листлар қўйилади ва
гидравлик пресс ѐрдамида сиқилишга бўлган мустаҳкамлик чегараси аниқланади. Натижа
жадвалга ѐзилади.
Кўрсаткичлар номи
Намуналар
Ўртача
қиймати
1
2
3
4
5
6
Манометр кўрсатиши, кгс
Кесим юзаси, см
2
25
25
25
25
25
25
25
Сиқилишга мустаҳкамлик
чегараси, кгс/см
2
МПа
Сиқилишга синалган цемент маркаси-………..
Ишлатилган формулалар:
;
2
3
2
h
b
l
P
R
эг
;
S
P
R
с
а) эгилишга б) сиқилишга
Do'stlaringiz bilan baham: |
