Samarqand veterinariya meditsinasi instituti

001.002.026.BMI. 2018 y. 

 

Obyektning  joylashish  rayoni  tabiiy  vjudga  kelgan  shikastlovchi  omillarni  ta’sir 

qilish  extimolini  o’lchamini  bildiradi  (zilzila,  suv  toshqini,  bo’ronlar,ko’chkin  va 

boshqalar).Transport yo’llarini energiya ta’minot sistemalarini bir-birini takrorlash 

muxim axamiyatga ega.Favquloddagi xolatning oqibatlariga sezilarli ta’sirnirayon 

metrologik  sharoitlari  ko’rsatadi(yogingarchilikning  miqdori,ustunlik  qiluvchi 

shamolning yo’nalishi ,xavoning maksimal vaminimal xarorati,joyning rel’fi). 

Obyekt 

xududidagi 

ichki 

planlashtirishva 

qurilish 

zichligi 

yongining 

tarqalishiga,vayronaga,qaysilarni zvrba to’lqini keltirib chiqarishi mumkin,portlash 

natijasida  xosil  bo’lgan  toksin  moddalarni  atrof  muxitga  chiqarib  tashlanishi, 

shikastlanish o’chogining o’lchamiga yetarli ta’sir ko’rsatadi. 

Texnogen  sharoitning  o’ziga  xosligi-buni  o’rganish  lozim,uskunaning  portlab 

ketish  extimolini  baxolash  (masalan,  yuqori  bosim  ostida  ishlaydigan 

idishlar),yonginning  kelib  chiqishining  asosiy  sabablari,jarayonda  qattiq  ta’sir 

qiluvchi  zaxarli  va  radioaktiv  moddalarni  ishlatish  miqdori.  Favqulodda  xolatda 

obyektning  barqarorligini  oshirish  uchun,  jarayonni  o’zgartirish  mumkinligini 

ko’rib  chiqish  zarur,ishlab  chiqarish  quvvatini  pasaytirish,shuningdek  uni  boshqa 

maxsulot ishlab chiqarishga o’tkazish. 

Suv ta’minoti sistemasi-bu bir –biridan ancha masofaga o’zoqlashtirilgan bino va 

inshoatlarning  yirik  kompleksini  ifodalaydi.Odatda  favquloddagi  xolatda  bu 

sistemaning  xama  elementlari  bir  vaqtning  o’zida  ishdan  chiqarilishi  mumkin 

emas.Suv  ta’minot  sistemasini  loyixalash  vaqtida  ularni  ximoyalash  choralarini 

inobatga  olib  qo’yish  shart.Suv  ta’minot  sistemasining  muxim  elementlarini  suv 

satxidan    pastroqda  joylashtirish  mAqsadga  muvofiq,bu  ularning  barqarorligini 

oshiradi.Shaxar  uchun  ikki  –uch    suv  ta’minoti  ma’nbasiga  ega  bo’lishi  kerak, 

sanoat  magistrallari  uchun-shaxar  magistrallaridan  eng  kamida  ikki  –uch  kirim 

quvurlari bo’lishi kerak.Favqulotdagi xolatni xar xil vaziyatlarida elektr inshoatlari 

va tarmoqlari turli vayronalar va shikastlanishlar olish mumkin. Ularning eng zaif 

qismlari 

yer 

 

ustidagi 

inshoatlar 

(elektrostasiyalar,podstansiyalar, 

transformatorstansiyalari),shuningdek 

xavo 

elektro’zatuvchi 

tarmoqlari 

xisoblanadi. 

Elektr  ta’minot  sistemasining  barqarorligini  oshirish-buning  uchun  birinchi 

navbatda xavo elktr o’zatish tarmoqlarini kabel(yer osti)tarmoqlariga almashtirish 

juda  mAqsadga  muvofiqdir,rezerv  tarmoqlarini  istemolchilarni  taminlashda 

foydalanish,obyektlarni  avtomatik  rezerv    elektrota’minot  manbasini  nazarda 

tutmoq lozim (qo’zgaluvchi elektro-generatorlar). 

Gaz  ta’minot  sistemasining  barqarorligini  ta’minlash-bu  o’ta  muxim,ya’ni  uning 

bo’zilishi  yoki  shikastlanishi,yonginlar  va  portlashlar  sodir  bo’lish  mumkinligiga 

---

 

Bajardi 

Rahbar 

Karimov.M.K 

Fayzullayeva.D