Samarqand veterinariya meditsinasi instituti

001.002.026.BMI. 2018 y. 

 

moddalar piyoz boshiga o‘tadigan, barglari va bo‘g‘in qismlari qurib, tinim davriga 

kirgan  piyoz  yaxshi  saqlanadi,  chiqiti  ham  kam  bo‘ladi.  Buning  aksicha,  piyoz 

boshining  etilishi  kechikkanida,  po‘stlarining  hosil  bo‘lishi  susayib,  barg  va 

bo‘g‘in  qismlari  hosil  yig‘ishtirish  paytigacha  qurib  ulgurmaydi.  CHala  etilish 

natijasida  mahsulot  yomon  saqlanishining  boisi  shundaki,  tinim  davri  to‘liq  ro‘y 

bermay,  saqlash  davrida  tez-tez  uchraydigan  bo‘g‘in  chirish  kasalligi  bilan  qattiq 

zararlanadi. 

 

Piyozning  tinim  davrini  mo‘‘tadil  kechishi  faqat  morfologik  ko‘rsatkichlar 

bilangina emas, balki muayyan bioekimyoviy xususiyatlari bilan ham ifodalanadi. 

Masalan,  uzoq  saqlanadigan  navlarida  saxaroza  bilan  monosaxaridning  nisbati, 

qisqa  vaqt  saqlanadigan  piyoz  navlariga  qaraganda  yuqori  bo‘ladi.  Piyoz  va 

sarimsoqning saqlanish darajasini piyoz boshida mavjud fitotsidlar uyg‘unlashtirib 

turadi.  Boshqa  sabzavotlardan  farqliroq  uni  havo  namligi  75%dan  yuqori 

bo‘lmagan  muhitda  saqlash  tavsiya  etiladi.  Saqlash  paytida  namlik  oshib  ketsa, 

piyoz  tinim  davrini  tezroq  o‘tkazib,  o‘sa  boshlaydi.  Bundan  tashqari  bo‘g‘in 

qismining namlanib terlashi oqibatida saqlashdagi xavfli bo‘g‘in qismining chirish 

kasalligi avj olishi mumkin. CHala etilgan piyozni saqlashda namlikka qat’iy rioya 

qilish lozim, aks holda 100% chirish kasalligiga chalinishi mumkin. 

 

Saqlash vaqtida past, sovuq haroratga bardosh bera olishi piyoz boshlarining 

muhim  xususiyatidir.  Piyoz  muzlab  qolganda  ham  xaridorgirlik  va  hatto  ko‘karib 

chiqish xususiyatlarini yo‘qotmaydi. Lekin muzlagan piyozni asli xoliga asta-sekin 

borilishi kerak. Piyoz bardosh beradigan past haroratning chegarasi -4

0

S. SHuning 

uchun uni -3

0

Sdan past bo‘lmagan haroratda saqlash kerak. 

 

O‘zbekiston  sharoitida  o‘stiriladigan  piyoz  navlari  MDHning  markaziy 

mintaqalariga  nisbatan  saqlanish  qobiliyati  past  bo‘ladi.  Qo‘shni  mamlakatlarda 

asosan, achchiq piyoz etishtiriladi. Bizda esa uni ta’mi yarim achchiq va chuchuk 

bo‘ladi.  SHimoldan  janubga  yaqinlashgan  sari,  piyozning  tarkibidagi  quruq 

modda,  umumiy  qand,  ayniqsa.  Glyukozid  va  efir  moylarining  miqdori  kamayib, 

saqlanish  qoibiliyati  pasayib  boradi.  YAxshi  saqlanish  xususiyatiga  ega  bo‘lgan 

---

 

Bajardi 

Rahbar 

Karimov.M.K 

Fayzullayeva.D