Samarqand veterinariya meditsinasi instituti farmakologiya, toksikologiya va veterinariya sanitariya ekspertizasi va gigiyena kafedrasi

Dars uchun kerakli jixozlar va vositalar: Dori shakllari yozib kursatilgan jadval, natriy xlor kukuni, distillangan suv, tarozi va uning toshlari, suzgich qog’oz, sterilizator, suyuqliklarni ulchash va aralashtirish uchun maxsus silindr va kolbalar, yorliq (etiketka).
Asosiy tushunchalar.Dori vositalari hayvonlar kasalliklarini davolash maqsadida qo’llaniladi. Ularni organizmga yuborish qulay bo’lishligi va ta’sir xususiyatlarini tuliq namoyon bo’lishligi uchun u yoki bu shakllarda tayyorlanadi.
Farmasevtika zavodlarida hamda maxsus dorixonalarda dori vositalari har xil shakllarda ishlab chiqariladi.

1. 
   Suyuq shakldagi dori vositalari (eritmalar,miksturalar, emulsiyalar, damlamalar, qaynatmalar).
   
2. 
   Yumshoq shakldagi dori vositalari (maz, pastalar, linimentlar, atala)
   
3. 
   Qattiq shakldagi dori vositalari (tabletkalar, kukunlar, yig’malar, briketlar, xab dorilar, pilyulalar).
   
4. 
   Aerozol (gazsimon) shakldagi dori vositalari.
   

Suyuq shakldagi dori vositalari:
Eritmalar (Solutiones)–tarkibida bir xil kimyoviy tarkibga va fizikaviy xolatlarga ega, teng qismlardan iborat bo’lgan ikki yoki bir nechta dori moddalarini erituvchida eritish yuli bilan olinadigan cho’kmasiz, yod zarrachalarsiz bir xil ko’rinishdagi tiniq suyuqlik. Eritmalar tarkibi ikki vositadan kam bo’lmagan, biri erituvchi hamda eruvchilardan iborat bo’ladi.
Amaliyotda ko’proq erituvchi sifatida suv, bazida spirtlar, moylar, yog’lar va boshqa suyuqliklar ishlatiladi. Eritmalar veterinariya amaliyotida keng qo’llanilib birinchidan tashqi tomondan (ko’zga tomizish, teri yuzasiga, shilimshiq pardalarga, yaralarga), enteral (per os, per rectum), parenteral (arteriya va vena qon tomirlari ichiga, muskul orasiga, teri ostiga, traxeyaga va xokoza). Ikkinchidan, ularni qattiq shakldagi (furosillin), yumshoq (ixtiol), gazsimon (farmaldegid) shakldagi dori vositalaridan ham tayyorlash mumkin. Uchinchidan, eritmalar tayyorlash tez va qulay, aniq dozalarda, erituvchi eruvchi ta’sir xususiyatlarini o’zgartirmasligi, organizmda dori ta’siri tezda va to’liq namoyon bo’lishi hamda turli xil hayvonlarga qo’llash mumkin ekanligidadir.