Samarqand qishloq xo’jalik instituti “qishloq xo‟jaligi mahsulotlarini tayyorlash, saqlash va qayta ishlashni tashkil etish” kafedrasi

001.429.011.BMI. 2015 y. 

---

O‟zbekistonni jahon miqyosiga ko‟tarish va etishtirilayotgan paxtaning asisiy 
qismini o‟zimizda qayta ishlab, paxta tolasini sotishda barcha ishlarni 
vositachilarsiz amalga oshirishni tashkil qilish ko‟zda tutilgan. «Paxta» 
yarmarkasida jahonning 35 dan oshiq davlatlaridan vakillar va eng yirik 
mutaxassislar tashrif buyurishadi. Ular o‟z bilim va tajribalari bilan 
o‟rtoqlashadilar, sohada bajariladigan kelgusi ishlar rejasi kelishib olinadi. 
Ma‟lumki, respublikamizda etishtirilayotgan paxta tolasining 80-85 foizi 
horijiy davlatlarga eksport qilinadi. Etishtirilayotgan paxta mahsulotining qariyb 
30 % o‟zimizda qayta ishlanadi. Kelgusida bu ko‟rsatkichni 40 % ga etkazish va 
uni yanada oshirib borish ko‟zda tutilmoqda.
Dunyo bozorida tolaning oqligi, ifloslanish darajasi va ayniqsa, mikroneyr 
ko‟rsatkichiga alohida e‟tibor beriladi. Mikroneyr ko‟rsatkichi 4,8-4,9 dan yuqori 
bo‟lsa tola dag‟al hisoblanadi va dunyo bozorida raqobat qila olmaydi. Dag‟al 
tolaning xarid narxi ham past bo‟ladi. Paxta tolasiga narx belgilashda asosiy va 
maqbul ko‟rsatkich – 23,5-26,4 gk/teks uning solishtirma uzilish kuchi 
hisoblanadi.
Xo‟jalikda g‟o‟zaning tezpisharligi, hosildorligi, paxta tolasining sifati, 
kasalliklarga, tuproq-iqlim sharoitiga va boshqa noqulay sharoitlarga 
chidamliligi- bularning hammasi g‟o‟zaning eng maqbul seleksion navlarini 
tanlash va ularni oqilona joylashtirishga bog‟liq. 
Paxta zavodlari zamonaviy texnologiyalar bilan jihozlangan hozirgi vaqtda, 
bu uskunalarni unumli ishlatish uchun yetishib chiqayotgan oliy ma‟lumotli, 
maxsus yoki o‟rta ma‟lumotli o‟rta bo‟g‟in xodimlarning malakasini oshirish 
muhim hisoblanadi.
O‟zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimovning O‟zbekiston 
Respublikasi Oliy majlis Qonunchilik palatasi va Senatining 2010 yil 27 
yanvar kuni bo‟lib o‟tgan qo‟shma majlisida “Mamlakatni modernizasiya qilish va 
kuchli fuqarolik jamiyati barpo etish ustuvor maqsadimizdir” hamda Vazirlar 
Mahkamasining 2010 yil 29 yanvar kuni bo‟lib o‟tgan majlisida “Asosiy vazifamiz 
– vatanimiz taraqqiyoti va xalqimiz farovonligini yanada yuksaltirishdir” 
Bajardi 
Rahbar 
Yusupov A 
Siddiqov A