Samarqand qishloq xo’jalik instituti «Dehqonchilik va melioratsiya asoslari» kafedrasi 5620200- agronomiya ta’lim yo’nalishi bakalavriat bitiruvchisi

Sho’rlangan tuproqlar tasnifi 
№ Qattiq qoldiq miqdori, % 
Sho’rlanishiga ko’ra tuproq nomi 
1 
0,0-0,3 
Sho’rlanmagan 
2 
0,3-0,8 
Kuchsiz sho’rlangan 
3 
0,8-1,2 
O’rtacha sho’rlangan 
4 
1,2-2,0 
Kuchli sho’rlangan 
5 
2,0dan ortiq 
Sho’rhok tuproq 
Sho’rlangan tuproqlarni meliorasiya va agronomik (zovurlashtirish va sho’r 
yuvish) nuqtai nazaridan baholash uchun ular sho’rlanish tiplari va sho’rlanish 
darajalari bo’yicha klassifikasiyalanadi. Tuproqning sho’rlanish tipini aniqlashda 
suvli eritmada anion va kationlarning milliekvivalentdagi miqdori hamda ularning 
o’zaro nisbati , shuningdek, gips mavjudligi hisobga olinadi. 
O’rta Osiyo va shu jumladan O’zbekistonning sug’oriladigan 
yerlaridagisho’rlanish tiplari anionlar bo’yicha CL va SO
4
ionlarining kationlar 
bo’yicha esa, Na va Mg larning nisbati bilan aniqlanadi. 
O’zbekiston respublikasining sug’oriladigan yerlarining 60-70% turli 
darajada sho’rlangan. Tuproqning sho’rlanish darajalarini aniqlashning amaliy 
ahamiyati shundaki, ular sho’r yuvish meyorini belgilashda , ekinlarni tarkibi va 
ularni joylashtirishda, kollektor-zovur tarmoqlarini ish faoliyatini baholashda, 
sho’r yerlarning foydali koeffisiyentini aniqlashda juda katta ahamiyatga ega. 

---

-jadval 
Tuproqning sho’rlanish tipi (N.I.Bazilevich, Ye.I.Pankov bo’yicha ) 
Anionlar bo’yicha sho’rlanish tipii 
Anionlar bo’yicha sho’rlanish tipi 
CL 
SO
4
Na 
Mg 
≥2,5 
Xloridli 
>2 
Natriyli 
2,5-1,0 
Sulfat-xloridli 
2-1 
Magniy-natriyli 
1,0-0,3 
Xlorid-sulfatli 
1-0,5 
Natriy-magniyli 
≤0,3 
Sulfatli 
≤0,5 
Magniyli 
Tuproqning sho’rlanish darajalarini aniqlash uchun hozirgacha suvli so’rim 
analizidan foydalaniladi.