Samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Boshqaruv punkti
Stasionar
Harakatdagi
Kundalik (tinch va 
harbiy vaqtda)
Zahiradagi
(harbiy vaqtda)
1. Havoda.
2. Mobilli
.
Shaharda
Shahar tashqarisida
188

---

Rasm-3.11. Boshqaruv punktlari strukturasi.
Ular  mashg’ulotlarini   tayyorlash   va   o’tkazishda   faol   qatnashib, 
mashq bo’yicha o’z shaxsiy rejalarini ishlab chiqadilar.
Mashq  jarayonida   o’zlariga   biriktirilgan   hududda   shartli 
topshiriqlarini   bajarilishga   rahbarlik   qilib,   xodimlarni   sodir   bo’lgan 
vaziyatda to’g’ri harakat qilishga o’rgatadi va o’ziga belgilangan hududda 
mashq bo’yicha muhokama o’tkazadi.
Mashqning  rahbariyat   shtabi   -   mashq   rahbarining   ko’rsatmasiga 
asosan mashqni tayyorlash va o’tkazishni tashkil etadi. 
Viloyat  FV   boshqarmasi   boshlig’i   rahbariyat   shtabini   boshlig’i   - 
mashq rahbarining o’rinbosari hisoblanadi.
O’quv mashqining rahbari o’quv mashqlarini o’tkazish uchun zarur 
bo’lgan dastlabki ma’lumotlarni va uning unumli foydalanishi aniqlaydi. 
Dastlabki ma’lumotlar bu mavzu, o’quv mashqining maqsadi, mashqning 
bosqichlari va ularning o’quv savollari, o’qitilayotgan rahbarlar tarkibi va 
boshqaruv   organlari.   Mashq   rahbari   o’quv   mashqi   tugagandan   keyin 
o’rganuvchilarning harakatini baholaydi va yo’l qo’yilgan kamchiliklarini 
bartaraf etish bo’yicha vazifalar qo’yadi.
O’quv  mashqiga tayyorgarlik. Uning  o’tkazilishidan  bir-yarim oy 
oldin boshlanadi. Shu davr ichida asosiy hujjatlar ishlab chiqiladi, o’quv 
mashg’ulotlari   rahbariyati   tayinlanadi,   amaliy   tadbirlar   o’tkazish   uchun 
o’quv joyi tayinlanadi.
189

---

Tayyorgarlikning asosiy hujjatlaridan biri taqvimiy rejadir va unda 
tadbirlarning  mundarijasi, muddati va  o’tkazilish  vaqti  hamda  ijrochilar 
aniqlanadi. O’quv mashqini o’tkazish rejasi - asosiy o’quv uslubiy hujjat 
bo’lib, unda mo’ljallangan maqsadlarga mos ravishda o’quv mashqini olib 
borish yo’l-yo’riqlari bayon etiladi. O’quv savollarini ishlab chiqishning 
ketma-ketligi   belgilanadi.   O’tkazish   tartibi   bosqichma-bosqich 
kengaytirilgan   jadval   shaklida   bayon   etiladi.   Har   bir   bosqich   o’quv 
savollari va ularga ajratilgan vaqt aniqlanadi. Vaziyatlar shartli ravishda 
topshiriq shaklida bayon etiladi. So’ngra mashq rahbarini, o’rinbosarlarini, 
yordamchilarini   va   vositachilarni   ish   rejasi   keltiriladi.   Undan   keyin 
«o’rgatilayotganlardan   kutilayotgan   harakatlar   muhokamadan   o’tkazilish 
vaqti va tartibi»ni ko’rsatish bilan tugallanadi. Reja tuzayotganda   o’quv 
mashqi savollarini ishlab chiqish uchun ajratiladigan vaqtga katta e’tibor 
berish kerak.