Samarqand iqtisodiyot va servis instituti marketing kafedrasi

2. Tashqi bozorlarda marketing tadqiqotlari olib borish.

Xalqaro bozorni o’rganish kabinet tadqiqotlari va dala tadqiqotlaridan foydalanishni nazarda tutadi. Kabinet tadqiqotlari ikkilamchi axborot (spravochniklar, maxsus jurnallar va statistika ma’lumotlari) asosida amalga oshiriladi. Ular jahon tovar bozorining holati va rivojlanishi, ayrim mintaqalar bozorlarining rivojlanish tendensiyalari, shuningdek, ishlab chiqarishning asosiy tarmoqlari, bojxona qonunchiligining o’ziga xosliklari, turli xil transportlar yordamida xalqaro yuk tashish qiymati va hokazolar haqida umumiy tasavvurga ega bo’lishga yordam beradi. Bunday tadqiqotlar nisbatan arzon bo’lib, asosan korxonaning o’z kuchlari bilan eng qisqa muddatlarda amalga oshiriladi.
Biroq axborot umumiy harakterga ega bo’lishi sababli uni muayyanlashtirish uchun dala tadqiqotlari – bozorni o’rganishning eng murakkab va qimmat, biroq eng samarali usuli amalga oshiriladi.
Uning afzalliklari potensial haridorlar bilan shaxsiy muloqot o’rnatish, talab yuqori bo’lgan mahsulot namunasini o’rganish, asosiy raqobatchilarning xususiyatlarini aniqlash va hokazolardan iborat.
Bu yerda bozor haqidagi birlamchi va muayyanlashtirilgan axborotni olish imkoniyati bor bo’lsada, biroq katta harajatlar va yuqori malakali xodimlar talab qilinadi.
Xalqaro bozorni o’rganish natijasida korxona marketing bo’limi xodimlari yordamida quyidagi tizimlashtirilgan ma’lumotlarga ega bo’ladi:

• 
  importchi mamlakatning ishlab chiqarish va demografik bazasi haqidagi;
  
• 
  bozorni tartibga solish vositalari (bojxona qoidalari, boj va soliqlar, import cheklovlari) haqidagi;
  
• 
  eksport qilinuvchi tovarga kutilayotgan talab haqidagi;
  
• 
  narx darajasi haqidagi;
  
• 
  tovar taqsimoti kanallari haqidagi;
  
• 
  reklama faoliyati haqidagi;
  
• 
  mahsulotning o’rami haqidagi;
  
• 
  tovarni yetkazib berish harajatlari va shartlari, raqobatchilik va kon’yunktura haqidagi.
  

Bu ma’lumotlarning barchasi eksportchi korxonaga marketing rejasini yanada asoslangan holda tuzish va unda xalqaro bozorni yoki uning potensial segmentini aniqlash, mos keluvchi marketing-miks, sotuvni amalga oshirish muddatlari, mahalliy vositachilar, kutilayotgan foyda va harajatlar hajmi, moliyaviy va boshqa tavakkalchiliklar darajasini aniqlashga imkon beradi.