Samarqand iqtisodiyot va servis instituti ekskursiya xizmatini tashkil qilish

E
k
sk
u
r
siy
a
 
texn
ol
og
ik
 
x
a
r
it
a
sin
in
g
 
n
a
m
u
n
a
si
;
j
S
о о
< jJ'C
- С _
. , 
£b
&
 'S 'Si
I I f
^ s з
■О X> а д
Я •*=
С
3
.2 
■Э га я 
r S S
S S ’p
,
Й £
■S-C
j
: 
я M u
€ 5
1 e °
■JS
«
3 a
■g «
I - 2
,2 я -
“ £ «
m
°_S
c -3 5”
a = «
- o
5 ЕГ 
S "я -2 
>. fe £
' J3
— ._ S'
l l g .
3 JC
■S 3 3 
§■•2 3
я , S “ > 
x: r с 
id O 3
“ 
о
OQ 
з
j:
a
>•
.
2
.
1
on ’3S
c
<я
Ы) u
О
Я
O
ft •о
N
>
ее
с
>
«5 *<- .?: «
S
u i*
о
ws
*•*%
a
о
*3
. 1 f : s
Ё 1 «
a 
>> g’-й-
63 5? 5
2 ’5
i i
i i
t2i
r-1 a-
»Ьвд
o a
СО Д
З
jeinRUB§jpBipusj,o;M
В
<
■aSS
I g o -й
< £ « 
e
со
? o'
(3
£ ji 
£*§ a
g" 3 t?
s p
s.ja
w. 
°
> > - „
> '5 Д 
£ 
~
°
5 1
'{/>
. g o
95

---

(О с - С
•с -SP*^
Я С
Е.£ W
.£ -с*
о о.
H
i -
з £ £ >, 
(П 
3
Р о 
^ ьо £ —»
| - 3 |
, 
•§._
Я о g l l l ^ i
1
h i e - о I 
“ л 1
S
- - ж -
o r *
I 
О — bfi ' 
? 3 J
Р J2 га о *“) с
о | ~ = = -  
с -g м cr-g я
g. з >,
I
-а
ев 
_ 
JZ
a
S
я Я* 5 '5
ев 
ч О 
Л 
- н СО 
СО
■■а а
с •
* .b ’i
53
Е
0 л я —
1 Ё З ^ S3
.£'с§ ЬЯ 3
£ ' S ^ - f e
“
я
- 8 а
1 !
е л
О “ 3 
J-Й
2
= 3 1
О СГ 
ГЧ О
Т 
ТЭ
о *
rt ев 
чЭ
2 - о
5
Л х О ®
& * п
h Г) С
ч 
В
к ^
с
2 о 
В
-в
as 
й «
гл
О
Т 
~ ^
х> 2 в* 
S" с *
в о - 
2 > ’ £
с — 
_  
о с « • £
.а ■§ 3 ]§
00 >i ? X
U Я Р
ей g -'•S
-О
О £
J2 «
J - S
=? О 
Ой
96

---

Texnologik xaritaning samaradorligi barcha grafiklarni to‘liq 
to‘ldirilishiga bog‘liq. Odatda ishlanma hajmi ekskursiya obyekt- 
lari va mavzulari soni, davomiyligi, masofasidan kelib chiqib 
kompyuterda terilgan 6-12 bet bo‘ladi.
Texnologik xaritaning ekskursiya 
marshruti
grafasida ekskursi­
ya boshlanishi nuqtasi va birinchi mavzuosti tugashi joyi yoziladi.
To ‘xtash jo y i
grafasida marshrutda ekskursantlami avtobusdan 
tushishi rejalashtirilgan nuqtasi yoziladi; avtobusdan tushmasdan 
oynadan obyektlarni kuzatish yoki piyoda ekskursiyada to ‘xtash 
nuqtasi yoziladi.
Ко ‘rsatiladigan obyektlar
grafasida to‘xtash joylarida guruhga 
ko'rsatiladigan joylar, asosiy va qo‘shimcha obyektlar yoziladi.
Ekskursiya davomiyligi
grafasida ma’lum obyektni ko‘rsatish, 
hikoya qilish va ekskursantlaming marshrut bo‘ylab keyingi 
to ‘xtash joyigacha sarflanadigan vaqt ko‘rsatiladi. Bu vaqtlar sum- 
masi ekskursiyaning umumiy davomiyligini belgilab beradi.
Mavzular va asosiy yoritiladigan savollar grafasi
qisqa yozish- 
malardan iborat. Birinchi navbatda marshrutning shu kesimida, 
vaqtida yoritiladigan mavzuosti beriladi(uchinchi grafada keltiril­
gan obyektlar bo‘yicha). Shu yerda mavzuni yorituvchi savollar 
shakllantiriladi. Mavzuga tegishli savollar soni beshtadan ortmas- 
ligi kerak.
Tashkiliy ко 'rsatmalar
grafasida guruhning harakatlanishi, 
xavfsizligi, sanitariya gigiyenik talablar, memorial, diniy, tarixiy, 
madaniy obyektlarda o‘zini tutish qoidalari bo‘yicha tavsiyalar 
yoziladi. Tabiatni asrash va yong‘in xavfsizligi bo‘yicha ekskur­
santlarga qo‘yilgan talablar ham shu yerda ko‘rsatiladi. Bu gra­
fada ekskursiyani olib borish texnikasiga kiruvchi barcha masa- 
lalar kiritiladi. Masalan, «guruh shunday joylashtiriladiki, barcha 
ekskursantlar binoga kirish yo ‘lini ko‘rishsin», «ushbu to ‘xtash 
joyida ekskursantlarga suratga tushirish uchun vaqt ajratiladi». 
Shahardan tashqaridagi ekskursiyalarda sanitar to'xtashlar, tabi­
atni asrash bo‘yicha tavsiyalar ham shu grafada yoziladi. Ishlab
97

---

chiqarish korxonalarida tashkil etiladigan ekskursiyalarda ish joy- 
lardagi texnika xavfsizligi qoidalari, ekskursantlarga qo‘yilgan 
majburiy talablar, obyektni ko‘rsatish va hikoyadagi tanaffuslar 
joyi yoziladi.
Uslubiy ko'rsatmalar
grafasi ushbu hujjatning yo‘nalishini 
belgilaydi, ekskursiyani olib borish uslubiyati bo‘yicha gid­
ga qo‘yilgan talablarni shakllantiradi, ekskursiya jarayonidagi 
hikoyasi va obyektlarni ko'rsatishning usullarini qo'llash bo‘yicha 
k;o‘rsatmalar beriladi. Mantiqiy o ‘tishlar variantlari, «gid port­
feli» materiallarini ko‘rsatish hamda ekskursantlar harakatini 
yo‘naltirish bo‘yicha gidga tavsiyalar beriladi(masalan, «hikoya 
tugaganidan so‘ng ekskursantlar obyektni mustaqil kuzatishlari 
mumkin», « g id .... terminlami izohlashi kerak» va h.k.).