Samarqand iqtisodiyot va servis instituti ekskursiya xizmatini tashkil qilish

 
hamda 
qo'shimcha
 
boiishi mumkin. Asosiy obyektlar chuqur tahlil qili­
nadi, ularda asosiy savollar yoritiladi.
Q o‘shimcha obyektlar esa ekskursantlar bir obyektdan ikkin- 
chisiga harakatlanayotganida ko'rsatiladi va u ko‘p e ’tibor talab 
qilmaydi. Ekskursiya xizmati marshruti obyektlarni k o i satishning 
eng to ‘g ‘ri ketma-ketligi tamoyilida tuziladi va quyidagi talablar 
inobatga olinadi:
• obyektlarni ko‘rsatishni m aiu m bir mantiqiy ketma-ketlik- 
da olib borish, marshrutning bir uchastkasidan (ko‘cha, maydon, 
ko‘prik) takroriy harakatlanishiga y o i qo‘ymaslik;
• obyektlarni ko‘rsatish qulayligi (ko‘rish uchun maxsus 
maydonlar);
• obyektlarni ko‘rsatish va hikoya qilish oraligida uzoq tan- 
naffus boim asligi uchun obyektlar oraligidagi vaqt 10—15 daqi- 
qadan oshmasligi;
* 
avtomobillar uchun, sanitar ehtiyojlar uchun qulay sharoitli 
to'xtash joylarining mavjudligi.
Ekskursantlar guruhi harakatlanishi uchun ekskursiya marshru- 
tining bir necha variantlari boigani ma’qul. Yoilardagi tirbandlik, 
ta’mirlash ishlari va shu kabi kutilmagan hoiatlar sababli marshrut­
ni o ‘zgartirishga to‘g‘ri kelishi mumkin.
Avtobusli marshrutda uning pasporti va chizmasini kelishish, 
tasdiqlash, kilometrajni va avtotransportdan foydalanish vaqtini 
hisoblash bilan yakun topadi. Yangi ekskursiya mavzusini tay-
91

---

yorlashda marshrutni ko‘zdan kechirish muhim bosqichiardan biri 
hisoblanadi. Marshrutni ko‘zdan kechirishda quyidagi masalalarga 
e’tibor beriladi:
1. Marshrut o'tadigan trassalar, ko‘chalar, maydonlar loyihasi 
bilan tanishish.
2. Obyektni jo y lashgan о ‘mini, shuningdek, ekskursiya avto- 
busi yoki guruhi to ‘xtashi joylarini aniqlash.
3. Obyektlarda yoki to ‘xtash joylarida avtobusda kelish 
yo'IIarini ko‘rib chiqish.
4. Obyektlarni ko‘rsatishga, hikoya qilishga, avtobus hara- 
katiga (piyodalar harakatiga) sarflanadigan vaqtni hisob-kitob qi­
lish va shu bilan ekskursiyaga ketadigan to ‘liq vaqtni aniqlash.
5. K o‘rsatiladigan obyektlar maqsadliligiga ishonch hosil qi­
lish.
6. Obyektlarni ko‘rsatish nuqtasi va guruhni qulay joylashti- 
rish variantini tanlash,
7. Obyekt bilan tanishish metodikasini tanlash.
8. Ekskursantlar xavfsizligini ta ’minlash maqsadida xavfli 
joylarni aniqlash va chora-tadbirlar ishlab chiqish.