Samarqand iqtisodiyot va servis instituti buxgalteriya hisobi va audit kafedrasi

7- Mavzu: Korxona ichki nazorat tuzilishi bilan tanishish

Korxonaning ichki nazort tuzilishinio’rganish bayon qilish, Auditor ichki nazorat tizimining ishonchliligini va tekshrish o’tkazishda unga tayinlash mumkinligihaqida asosiy qaror qabul qilingani uchun bu tizmni o’rganadi. Nazorat tizimining ishonchliligi uning hisob yuritishda muayyan shaxslar qasdan qilishi mumkin bo’lgan . Shuningdek tasodifiy yo’l qo’yiladigan hisobotlarning oldini olish va aniqlash layoqatidan iborat.

Agar auditorning fikricha, ichki nazorat tizimini ishonchli bo’lsa, bunga u tekshiruv obektlaridan birontasi bo’yicha schyotlar yoki muommolarni tekshirishni to’liq yoki qisman ichki nazorat tizimining ishlashininig tekshirish natijasida almashtiriladi.

Amaliyot olib borgan ”Zohir Asliddinovich Qurilish” xususiy korxonasida ichki nazorat yo’lga qo’yilmagan.

Ichki auditning vazifalari quyidagilardan iborat:

• 
  Kuztuvchi kengashni ishonchli axborot bilan taminlash va ichki audit amalga oshirilishi natijalari bo’yicha korxona faoliyatini takomillashtirishga doir takliflarni tayyorlash;
  
• 
  Ichki audit jaayonida aniqlanadigan kamchiliklarni bartaraf etish yuzasidan korxona boshqaruv organlariga tavsiyalarni tezkorlik bilan kiritish, ularning bartaraf etilishini nazorat qilish
  

Ichki audit xizmatining asosiy funksiylari hisoblanadi:

• 
  Har yilgi korxonaning kuzatuvchi kengashi tomonidan tastiqlanadigan rejaga muvofiq tekshirishlarni o’tkazish yo’li bilan ichki auditni amalga oshirish (har chorakda va hisobot yili yakunlari bo’yicha);
  
• 
  Tuzilgan korxona shartnomalarining qonun hujjatlariga muvofiqligi yuzasidan ekspirtiza o’tkazish;
  
• 
  Buxgalteriya hisobini yuritishdava moliyaviy hisobotni tuzishda korxonaning tarkibiy bo’linmalariga metodik yordam berish, ulaga moliya , soliq, bank qonunlari va boshqa qonun hujjatlari masalalari bo’yicha maslaxatlar berish;
  
• 
  Texnik topshiriqlarni ishlab chiqishd, tashqi auditorliktashkilotlarining takliflarini baxolashdahamda auditorlik tekshirishlarini o’tqazish uchun tashqi auditorlik tashkilotlarini tanlashda tavsiyalarni tayyorlashda
  
• 
  korxonaning kuzatuvchi kengashiga ko’maklashish.
  

Agar ichki nazorat tizimini ishonchli va sezilarli darajada izdan chiqmasdan ishlayotganligi aniqlasa u bunday tizimdagi

• 
  Axborotlarni to’plash tizimida mavjud hatolarni o’z vaqtida aniqlaydi.
  
• 
  Amaldagi masuliyat tizimini har qanday vazifani boshdan oxirigacha yakka o’zi amalga oshirishga yo’l qo’yiladi.
  
• 
  Har qanday muammolarni muvofiqlashtirish tizimi mavjud inventarizatsiya muntazam ravishda o’tqaziladi.
  
• 
  Buxgalteriya hisobotlari va rejadan chetga chiqishlar tahlil qilinadi.
  

Agar har qanday ish kuchi nazorat ostida bo’lsa , daromadlar ko’payadi. Kundalik ishchining ishi ishonchli bo’lsa daromadni yo’qatish xavf- hatar pasayadi.

Ichki audit № ZRU 370- sonli 06.05.2017 O’zbekiston Respublikasi Prizdentining qarori aksiyadorlik jamiyatlari, xususiy korxonalar va xussiy tadbirkorlarning huquqlarini himoya qilish to’g’risidagi O’zbekiston Respublikasi qonuniga muvofiq tayyorlangan 27.09.2006 yildagi O’zbekiston Respublikasi vazirlar mahkamasi qarori № 215 16.10.2006 yil buxgalterlik ma’lumotlaridan ham hatolar yo’q deb tahmin qilishga haqlidir. Agar maboda ichki nazorat tizimi samarali bo’lsa, auditor uning kamchiliklaridan kelib chiqadigan hatarli vaziyatlarni bartaraf qilish uchun testlar soni va unga tanlash hajmini ko’paytirish lozim ichki nazorat tizimini ko’rib chiqishga auditor avvalo korxona ichki nazoratiga munosabatiga ya’ni korxona raxbarining fikrlash hususiyatlarini

ularning raxbarlik qilish uslubini aniq moliyaviy hisobotga munosabatini

o’rganadi.

“Zohir asliddinovich Qurilish” Xususiy korxonasining moliyaviy natijalari va hisobotlari xisobotning ilovasida keltirilgan.