Samarqand iqtisodiyot va servis instituti bektemirov a., Omonov a. A., Xaydarov z. Sh., Niyozov z. D. Tijorat banklari aktiv va passivlarini

§
9.4. Tijorat banklarida investitsion operatsiyalarini boshqarish 
usullari 
Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining ―Infilasion taregetlash rejimiga 
bosqichma bosqich oʻtish orqali pul kredit siyosatini takomilashtirish toʻgʻrisida‖gi 
2019-yil 18-noyabr PF 5877 sonli farmonida ―jamgʻarmalarni investitsiyalarga 
transformatsiya qilish uchun moliyaviy vositachilik institutlarini rivojlantirish 
maqsadida bank tizimida moliya bozorlarini islox etish, shuningdek, moliyaviy 
oqimlarni uzoq muddatli rejalashtirish uchun imkoniyat yaratish‖
24
Oʻzbekiston 
Respublikasi Vazirlar Mahkamasi va Markaziy bankka toʻliq oʻtish uchun 
sharoitlar yaratish belgilab berilgan 
Tijorat banklarini investitsion operatsiyalarini boshqarishda bir qator 
investitsion menejment usullaridan foydalaniladi. Ana shunday usullardan biri 
boʻlib, investitsion operatsiyalarni passiv boshqarish usuli hisoblanadi. 
Investitsion operatsiyalarni passiv boshqarishda bank menedjerlari 
qimmatli qogʻozlarni sotib olish toʻgʻrisidagi qarorlarni ularning risk va daromad 
23
Банк,пул кредит журнали №11 2019 йил стр 37 Азизов Улуғбек Капитал бозор: иқтисодий ўсишни 
таминотчи драйвер. 
24
Ўзбекистон Республикаси Президентининг ―Инфилацион тарегетлаш режимига босқичма босқич ўтиш 
орқали пул кредит сиѐсатини такомилаштириш тўғрисида‖ги 2019-йил 18-ноябр ПФ 5877-сонли фармони: 

---

107 
darajalarini baholashni umumqabul qilingan metodlari asosida qabul qiladilar. 
Bunday shakllantirilgan portfellarni bozor portfelini oʻziga xos boʻlgan surrogati 
sifatida qarash mumkin (index funds). 
Passiv menedjerlar dastlab shakllantirilgan qimmatli qogʻozlar portfelini 
samaradorligida yuqori boʻlgan samaradorlikni taʻminlashga intilmaydilar. 
Investitsion operatsiyalarni passiv boshqarishni tayanch asoslari boʻlib, 
quyidagilar hisoblanadi: 
* mijozni hohishi; 
* risksiz stavkani darajasi; 
* riskni prognozi; 
* daromadlilikni prognozi. 
Investitsion operatsiyalarni aktiv boshqarishni menedjerlar vaqti-vaqti bilan 
bozor tomonidan notoʻgʻri baholangan qimmatli qogʻozlar uchrab turadi deb 
hisoblashadi.Bunda menedjerlarni qimmatli qogʻozlar bilan amalga oshiriladigan 
operatsiyalarni risk va daromadlilik darajalari toʻgʻrisidagi prognozlari mavjud 
umumiy tasavvurlardan farq qiladi. 
Banklarni qimmatli qogʻozlar portfelini aktiv boshqarishda quyidagi 
koʻrinish oladi (9.4.1-jadval). 
Ikkinchi ustunda portfelni aktiv boshqarish uchun qimmatli qogʻozlarni 
haqiqatdagi salmogʻi koʻrsatilgan. 
Uchinchi ustunda oʻrtacha bozor portfeli sifatida olingan dastlabki 
portfeldagi qimmatli qogʻozlarni ulushi koʻrsatilgan. 
Aktiv pozisiya qimmatli qogʻozlarni haqiqatdagi portfeldagi ulushi bilan 
dastlabki portfeldagi ulushi oʻrtasidagi farq sifatida aniqlanadi.