Samarqand iqtisodiyot va servis instituti bektemirov a., Omonov a. A., Xaydarov z. Sh., Niyozov z. D. Tijorat banklari aktiv va passivlarini

KKZQMZAD= (ZAS / BAOʻS) x 100% (1) 
Bu yerda: 
ZAS – zahira ajratmalari summasi; 
BAOʻS – bank aktivlarining oʻrtacha summasi. 
Ushbu koʻrsatkichning yuqori meʻyoriy darajasi 1 foizni tashkil etadi. 
Kreditlardan koʻrilgan zararlarni qoplashga moʻljallangan zahira ajratmalari 
darajasi koʻrsatkichining meʻyoriy darajadan yuqori boʻlishi tijorat banki 
tasniflangan kreditlari tarkibining yomonlashganligidan dalolat beradi. 
2. Muddati oʻtgan kreditlarning moʻtadil darajasi (MOʻKMD): 
MOʻKMD = (MOʻKS / BK) x 100% 
 
(2) 

---

204 
Bu yerda: 
MOʻKS – muddati oʻtgan kreditlarning oʻrtacha summasi; 
BK – brutto kreditlar. 
Mazkur koʻrsatkichning yuqori meʻyoriy chegarasi 3,0 foiz qilib 
belgilangan. 
3. Muddati oʻtgan kreditlarning yoʻl qoʻyish mumkin boʻlgan chegaraviy 
darajasi (MOʻKYQMBChD): 
MOʻKYQMBChD = (MOʻKS / BK) x 100% 
 
(3) 
Ushbu koʻrsatkich 2-formula orqali hisoblanadi va uning yuqori meʻyoriy 
darajasi 5,0 foizni tashkil etadi. 
15.1. 2-jadval 
“Mudis” xalqaro reyting agentligi tomonidan kredit riskini baholashda 
qoʻllaniladigan koʻrsatkichlar 
 
Koʻrsatkichlar
A
B
C
D
Ye
Muammoli kreditlarning kredit 
portfelidagi salmogʻi, % 
0,8 % gacha 0,8 % dan 
2,0 % gacha 
2,0 % dan 
5,0 % gacha 
5,0 % dan 
12 % gacha 
12 % va 
undan 
yuqori 
Kreditlar boʻyicha ehtimoliy 
yoʻqotishlar 
zahirasining 
muammoli 
kreditlarning 
umumiy summasiga nisbatan 
darajasi, % 
10 % gacha 
10 % dan 
20 % gacha 
20 % dan 
30 % gacha 
30 % dan
50 % gacha 
50 % va 
undan 
yuqori 
Bazel qoʻmitasining 1997-yilda ishlab chiqilgan ―Foiz stavkalari risklarini 
boshqarish prinsiplari‖ nomli hujjatida foiz riskini yuzaga keltiruvchi 4 omilning 
mavjudligi eʻtirof etilgan: