Samarqand davlat universiteti voris ahrorov menejment va marketing

96 
8-MAVZU: MARKETING PSIXOLOGIYASI 
 
Reja: 
1. Marketing haqida tushuncha, uning mohiyati va maqsadi. 
2. Marketingning asosiy tamoyillari va vazifalari. 
3. Reklamaning vujudga kelishi tarixi. 
4. Reklamaning mohiyati. 
5. Iste’molchilarni jalb etishda reklama vositasini tanlash. 
6. Reklamaning inson psixologiyasiga ta’siri. 
 
Tayanch iboralar: 
marketing, talab, taklif, reklama, bozorni 
segmentlash,
 
reklama tarixi,
 
Afina, AQSh, Gutenberg, qiziqtirish, ehtiyojni 
qondirish. 
Dars o‘tish vositalari:
o‘qitishning an’anaviy shakllari (darslik, 
ma’ruza matni) bilan bir qatorda kompyuter va axborot texnologiyalari. 
Dars o‘tish usullari:
ma’ruza, muammoli ta’lim, aqliy hujum, blits-
so‘rov.

 
1. Marketing haqida tushuncha, uning mohiyati va maqsadi. 
Marketing 
inglizcha so‘z bo‘lib, bozor, sotish ma’nolarini 
ifodalaydi, 
marketing
xaridorlar ehtiyojlarini, imkoni boricha to‘laroq 
maqsadlarda bozor holatini asosli o‘rganish va oldindan baholash bilan 
tovarlarni ishlab chiqarish va sotishni tashkil etish tizimidir, bozor 
iqtisodiyotining muhim unsuri, ya’ni elementidir. Marketing ishi qisqa va 
uzoq muddatli marketing dasturi orqali amalga oshiriladi. 
Marketing 
bir necha muhim qoidalarga asoslanadi: tovar ishlab 
chiqarish talabi, korxona ishlab chiqarish imkoniyatlarini hisobga olish, 
xaridorlarning talab va ehtiyojlarini qondirilishini korxonani uzoq muddat 
samarali ishlashiga erishish kabilarga. Shu sababli bozor iqtisodiyoti 
davrida marketing xizmatini tashkil qilish katta ahamiyatga ega. 
Marketing haqida birinchi marta rasmiy ravishda 1957 yilda, o‘sha 
paytdagi «General elektric» ning prezidenti Djek Makkiterik Amerika 
marketing assosiasiyasi (AMA) majlisida gapirgan. 
U marketing bu integrasiyalashgan, iste’molchiga yo‘naltirilgan va 
biznes falsafasining foydasi ekanligini ko‘rsatgan va ta’kidlab o‘tgan. 
Hozirgi vaqtda marketing tushunasini talqin qilishda ancha katta 
ziddiyatlar mavjud. Ko‘pgina xorijiy mutaxassislar bu tushuncha 
kengaytirilishi va o‘z ichiga notadbirkorlik faoliyatini ham olishi kerak 
deb hisoblaydilar. Boshqalar marketingni oldi-sotdi bilan bog‘lashni 

---

97 
ko‘zda tutadilar. AMAning faol arboblaridan biri, AQShning shimoliy-
g‘arbiy universitetining marketing bo‘yicha professori F. Kotlerning 
yozishicha, «